Μιλά σήμερα ο Έλληνας καθηγητής Οικονομίας και Οικονομικών κατέχοντας την έδρα Walter F. Mullady Str. στη Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Λογιόλα (Loyola) του Σικάγο κ. Τάσσος Μαλλιάρης
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
Στο τέλος μακρού πορίσματος των οικονομολόγων του, με θέμα τα αίτια της παρούσας οικονομικής κρίσης διεθνώς, Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) συμπέρανε, ότι "πιθανολογείται (μακρά, αισθητή) επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας, διαπιστώνοντας παράλληλα "ότι από μια απότομη προσγείωση των δεικτών της διεθνούς οικονομίας η Ευρώπη, συγκριτικά, θα μπορέσει να ξεγλιστρήσει καλύτερα". Μεγάλο τμήμα του πορίσματος αυτού αφορά στη σύγκριση της παρούσας με προγενέστερες κρίσεις της διεθνούς οικονομίας. Ποια είναι όμως η κατάσταση σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο; Ποιοι ευθύνονται για αυτή και κυρίως το καπιταλιστικό σύστημα μήπως έχει φτάσει στα όριά του; Για όλα αυτά μιλά σήμερα ο καθηγητής κ. Τάσσος Μαλλιάρης.
Ο κ. Μαλλιάρης,
εντάχθηκε στο Πανεπιστήμιο Λογιόλα (Loyola) του Σικάγο το 1972 και είναι τώρα Καθηγητής Οικονομίας και Οικονομικών και κατέχει την Έδρα Walter F. Mullady Str. στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Οικονομικών και Επιχειρήσεων της Αθήνας το 1965 και εργάστηκε για ένα χρόνο ως βοηθός έρευνας στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών της Αθήνας. Από το 1966 μέχρι το 1972 σπούδασε οικονομικά και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, όπου έλαβε το Διδακτορικό στα οικονομικά. Από το 1972 μέχρι το 1978 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στα μαθηματικά και τα οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και κατέκτησε ένα δεύτερο Διδακτορικό στα εφαρμοσμένα μαθηματικά. Για τη σημερινή εικόνα μεταξύ άλλων τονίζει:
«Όταν η κρίση παίρνει πολιτική διάσταση, πολλά και δύσκολα θέματα προκύπτουν, όπως γιατί δαπανήθηκαν 700 δις δολάρια για τη διάσωση των Τραπεζών αντί να δαπανήσουν αυτά τα χρήματα για την υγειονομική περίθαλψη ή την εκπαίδευση. Οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι αντιτίθενται στις διασώσεις της κυβέρνησης και πιστεύουν ότι το καπιταλιστικό σύστημα πρέπει να αυτό-διορθωθεί. Οι μετριοπαθείς οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι μια τέτοια αυτό-διόρθωση ίσως απαιτεί 3 με 5 χρόνια, ενώ η διάσωσή τους ίσως επισπεύσει την πιθανή ανάκαμψη».
Η συνέντευξη
Μπορείτε να μας πείτε το ιστορικό της κρίσης; Και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στις αγορές των Η.Π.Α και της Ευρώπης; Πρέπει να ανησυχούμε;
«Υπήρχαν αρκετοί προηγούμενοι παράγοντες που συνέβαλλαν σε αυτήν την κρίση: Πρώτον, ύστερα από την έκρηξη της τεχνολογικής φούσκας το 2000 η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ ακολούθησε μια πολύ εύκολη νομισματική πολιτική με χαμηλά επιτόκια για πολύ καιρό. Έπειτα, είχαμε την κρίση της 9/11 και το φόβο περισσότερων επιθέσεων και η Ομοσπονδιακή (Τράπεζα) συνέχισε πάλι με χαμηλά επιτόκια. Τρίτον, η Κίνα επεκτείνονταν και οι αποταμιεύσεις της ήταν τεράστιες προκαλώντας παγκόσμια χαμηλά επιτόκια. Τέταρτο, οι τιμές κατοικιών για αρκετά χρόνια από το 2002, 2003, 2004, 2005 και 2006 συνέχισαν να ανεβαίνουν παγκοσμίως. Αυτοί οι τέσσερις παράγοντες ενθάρρυναν τις επενδυτικές τράπεζες να δημιουργήσουν τίτλους που εξασφαλίζονται με υποθήκη αξίας αρκετών τρισεκατομμυρίων δολαρίων και να τους πουλήσουν σε όλο τον κόσμο. Όταν οι τιμές των κατοικιών στις ΗΠΑ, την Αγγλία, την Ιαπωνία και τον υπόλοιπο κόσμο άρχισαν να φθίνουν στα μέσα του 2007, άρχισε η κρίση».
Μπορούμε να πούμε πως η κατάσταση είναι σοβαρή;
« Η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και θα πρέπει να ενδιαφερθούμε όλοι, γιατί αυτά τα περιουσιακά στοιχεία έχουν χάσει την αξία τους και οι τράπεζες τώρα έχουν λίγα κεφάλαια».
Εκτιμάτε πως αυτή η κρίση αποτελεί δομικό στοιχείο του καπιταλισμού και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής; Μήπως το συγκεκριμένο οικονομικοκοινωνικό μοντέλο έχει φτάσει στα όριά του;
«Το καπιταλιστικό σύστημα έχει αντιμετωπίσει πολυάριθμες κρίσεις στο παρελθόν όπως τη νομισματική κρίση στο Μεξικό και την Αργεντινή, την Ασιατική κρίση, την κρίση των ακινήτων στην Ιαπωνία, την τεχνολογική φούσκα στις ΗΠΑ και πολλές άλλες. Το καπιταλιστικό σύστημα υπαγορεύεται από πρωτοβουλίες και ανάληψη κινδύνου και ορισμένα στοιχήματα δεν αποδίδουν».
Δηλαδή;
« Η πρόοδος έρχεται με την ανάληψη κινδύνου. Είναι πάντα θέμα βαθμού (κινδύνου). Για να μετριάσουν τον υπερβολικό κίνδυνο όλες οι καπιταλιστικές χώρες καταλαβαίνουν την ανάγκη ρύθμισης. Οι ΗΠΑ έχουν αρκετούς ρυθμιστικούς κανόνες, όπως την εξέταση τραπεζών από τη Fed και την SEC. Η πρόκληση είναι να εφαρμοστούν αυτοί οι κανονισμοί προσεκτικά. Προφανώς, οι εξεταστές δεν έκαναν καλή δουλειά».
Πιστεύετε πώς η κατάσταση στην οποία έφθασαν οι αγορές είναι θέμα καθαρά ζήτημα πολιτικού χειρισμού από την υπάρχουσα κυβέρνηση των Η.Π.Α.;
«Η κρίση έφτασε το σημείο όπου η Fed και το Υπουργείο Οικονομικών δεν μπορούν να ενεργήσουν ανεξάρτητα από το Κογκρέσο. Όταν η κρίση παίρνει πολιτική διάσταση, πολλά και δύσκολα θέματα προκύπτουν, όπως γιατί δαπανήθηκαν 700 δις δολάρια για τη διάσωση των Τραπεζών αντί να δαπανήσουν αυτά τα χρήματα για την υγειονομική περίθαλψη ή την εκπαίδευση. Οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι αντιτίθενται στις διασώσεις της κυβέρνησης και πιστεύουν ότι το καπιταλιστικό σύστημα πρέπει να αυτό-διορθωθεί. Οι μετριοπαθείς οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι μια τέτοια αυτό-διόρθωση ίσως απαιτεί 3 με 5 χρόνια, ενώ η διάσωσή τους ίσως επισπεύσει την πιθανή ανάκαμψη».
Τι θα συμβουλεύατε τους επενδυτές αλλά και τους απλούς πολίτες;
«Οι επενδυτές πρέπει πάντα να διαφοροποιούνται: μην επενδύεται όλη σας την αποταμίευση σε τράπεζες ή απλά σε ομόλογα αναδυόμενων αγορών ή ξενοδοχεία. Επίσης, εν μέσω μιας κρίσης είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς λογικά, όταν ο φόβος και η απογοήτευση σας οδηγούν να παρατήσετε τις επενδύσεις. Αυτή η κρίση θα περάσει όπως και οι προηγούμενες». Και μια τελευταία ερώτηση… Το «πράσινο φως» της αμερικανικής Γερουσίας στο σχέδιο Πόλσον για τη διάσωση των τραπεζών, ύψους 700 δισ. δολαρίων, εκτιμάτε πώς έκαμψε τις ανησυχίες των επενδυτών ότι η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα επιδεινωθεί περαιτέρω από την πιστωτική «ασφυξία»; Ποια είναι η εικόνα σήμερα στις ΗΠΑ;
«Το σχέδιο Πόλσον συντάχθηκε, δημιουργήθηκε αρκετά γρήγορα, έγιναν διάφοροι συμβιβασμοί, αλλά εκείνο που πιστεύω εγώ είναι πως το πακέτο είναι μπερδεμένο… Από δύο σελίδες φτάσαμε σε σύντομο χρονικό διάστημα σε ένα κείμενο 450 σελίδων. Οι αγορές προσπαθούν να το μελετήσουν, να το αναλύσουν ώστε να δουν αν αυτό και πόσο είναι αποτελεσματικό για αυτές. Φυσικά αυτό που προκύπτει είναι πως σε 24 ώρες δεν μπορεί να λυθεί το πρόβλημα έστω και με αυτό το πακέτο. Οι αγορές ως συμπέρασμα μπορώ να πω πως δεν αντέδρασαν με μεγάλο ενθουσιασμό… Αφήνουν το χρόνο να κυλήσει και θα δουν το επόμενο χρονικό διάστημα τι προκύπτει για αυτές».
