Του Μάριου Ευρυβιάδη
Ο αναγεννησιακός Νικολό Μακιαβέλι (1469-1527), πολίτης της Φλωρεντίας («Γραμματέας της Φλωρεντινής Πολιτείας»), ιστορικός, πολιτικός, φιλόσοφος, διπλωμάτης, στρατηγιστής, δραματογράφος, ποιητής, αλλά κυρίως γνώστης της ανθρώπινης φύσης και συμπεριφοράς και ένας από τους θεμελιωτές της σύγχρονης πολιτικής σκέψης, συμβουλεύει ότι πιο εύκολα οι άνθρωποι συγχωρούν τον δολοφόνο του πατέρα τους παρά αυτούς που καταπατούν και νέμονται την περιουσία τους.
Αλλά μήπως χρειαζόμαστε έναν Μακιαβέλι για το αυταπόδεικτο; Οι νεκροί όσο ύπουλα, πρόστυχα και θρασύδειλα δολοφονήθηκαν, δεν επιστρέφουν πίσω. Με το πέρασμα του χρόνου ο πόνος απαλύνεται, ενώ ο άνθρωπος έχει αποδείξει ότι μπορεί, χωρίς να ξεχνά, να συγχωρέσει και τα πιο ειδεχθή εγκλήματα. Πάνω απ'όλα η ζωή πρέπει να συνεχιστεί. Μπορούν όμως οι φυσικοί δολοφόνοι και οι ηθικά υπαίτιοι ανοίκειων πράξεων να ανταμείβονται με τις περιουσίες των νεκρών και των κληρονόμων τους;
Τους στέρησαν τις ζωές των αγαπημένων τους , τώρα επιμένουν ξεδιάντροπα να τους στερούν και το βιός των παιδιών τους και μάλιστα με τη δική τους «συναίνεση»;
Είναι μερικά στοιχειώδη πράγματα τα οποία αυτοί που σήμερα είναι επιφορτισμένοι με το περιουσιακό ζήτημα όπως ο Πρόεδρος Χριστόφιας, ο κ. Γ. Ιακώβου καθώς επίσης και τα διάφορα μέλη των «επιτροπών», που «εντάλθηκαν» να ασχοληθούν με το ζήτημα, δεν πρέπει να αγνοούν. Ή, εάν τα γνωρίζουν να μην προσπαθούν να τα εκλογικεύουν μέσω διαφόρων κατασκευών που παραπέμπουν στη νουβέλα 1984 του George Orwell, με πρόσχημα και για χάριν δήθεν… της ειρήνης.
Όταν το 1999 άρχισε να εφαρμόζεται η συμφωνία του Νέϊτον (Dayton) για την Βοσνία-Ερζεγοβίνη και οι διάφοροι σφετεριστές περιουσιών άρχισαν να κωλυσιεργούν ώστε να συνεχίσουν να νέμονται ότι δεν τους ανήκε, ενώ ταυτόχρονα αρνούντο στους πρόσφυγες των πολέμων το δικαίωμα της επιστροφής, ο κ. James Ferguson, υπεύθυνος τύπου της δύναμης ΝΑΤΟ/SFOR εντεταλμένης για την επίβλεψη της ειρήνης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, έκανε την εξής δήλωση στις 26 Αυγούστου 1999 και ώρα 11.40 π.μ:
« Η εφαρμογή των νομικών διατάξεων που αφορούν στην ιδιοκτησία αποτελούν μέρος της εφαρμογής του νόμου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το θέτω ξεκάθαρα: η άρνηση του δικαιώματος της επιστροφής με βάση τα εθνοτικά (ethnicity) κριτήρια είναι απαράδεκτη και αντικατοπτρίζει μεσαιωνικό τρόπο σκέψης, και όχι τον τρόπο σκέψης που πρέπει να χαρακτηρίζει μία χώρα που θέλει να ενσωματωθεί στην Ευρώπη».
Όχι, ούτε ο κ. Fergusson ούτε και ο εργοδότης του, το ΝΑΤΟ, ευαισθητοποιήθηκαν έτσι ξαφνικά για τα ανθρώπινα και άλλα δικαιώματα των θυμάτων του πολέμου. Στους πυλώνες του δυτικού πολιτισμού και του δυτικού τρόπου ζωής αναφέροντο. Αυτά είναι τα θεμελιακά δικαιώματα που κερδήθηκαν μετά από χιλιάδες χρόνια και ποταμούς αίματος, χωρίς τα οποία δεν θα μπορούσε να οικοδομηθεί η αστική δημοκρατία της Δύσης, κατ' εξοχήν επιστέγασμα της οποίας είναι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όλα όσα εκφράζει σήμερα η ΕΕ κωδικοποιούνται σε δύο αρχές: Στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας και στο δικαίωμα της ελευθερίας. Το δεύτερο αποτελεί νόμο της φύσης και είναι αναφαίρετο. Το πρώτο είναι νομικά απαράγραπτο δικαίωμα και ως τέτοιο δικαίωμα ο ιδιοκτήτης του και μόνο είναι αυτός που το ορίζει.
Η μεγαλύτερη μη «πολιτική» νίκη της Κύπρου μετά το 1974 ήταν η ανάκτηση από αρχαιοκάπηλους ενός μέρους των περίφημων ψηφιδωτών της Παναγίας της Κανακαριάς, το 1989 κατόπιν απόφασης Αμερικάνικων Ομοσπονδιακών Δικαστηρίων. Γνωρίζω από πρώτο χέρι το ζήτημα διότι υπήρξα βασικός μάρτυρας στη δίκη που έλαβε χώρα στην Ινδιανάπολη των ΗΠΑ. Ξέρετε γιατί κερδίσαμε τη δίκη; Όχι για την όποια αξία, ηθική, πνευματική ή πολιτισμική των ψηφιδωτών. Κερδίσαμε διότι αποδείξαμε στο δικαστήριο ότι τα αντικείμενα (chattels) αυτά, τα τέσσερα ψηφιδωτά, υπήρξαν προϊόντα κλοπής. Και ότι ο πραγματικός τους ιδιοκτήτης ήταν η Εκκλησία της Κύπρου που στη δίκη εκπροσωπήθηκε επάξια από τον Μητροπολίτη Κερήνειας Παύλο.
Στη δίκη οι Αμερικανοί αρχαιοκάπηλοι διεκδίκησαν τα ψηφιδωτά ως ιδιοκτησία τους. Ήρθαν και εκπρόσωποι του αρχισφετεριστή Ντενκτάς απαιτώντας από το δικαστήριο να τους τα παραδώσει ως «κρατική» τους περιουσία.
Το δικαστήριο απέρριψε την ληστρική επιχειρηματολογία των Τούρκων όπως επίσης και το επιχείρημα των αρχαιοκαπήλων ότι είναι «νόμιμοι» ιδιοκτήτες διότι αγόρασαν τα ψηφιδωτά «καλή τη πίστει» σε ένα αεροδρόμιο της Ελβετίας χωρίς να γνωρίζουν, υποστήριξαν, ότι ο Aydin Dikmen που τους τα πούλησε, ήταν σεσημασμένος αρχαιοκάπηλος και ότι η Παναγία Κανακαριά ανήκε στην Εκκλησία της Κύπρου και ότι πολλοί ξένοι επιστήμονες ασχολήθηκαν με τα ψηφιδωτά της και δημοσίευσαν επιστημονικές μελέτες περί αυτών.
Το δικαίωμα ιδιοκτησίας, απεφάνθη το δικαστήριο, δεν ακυρώνεται όσος καιρός και να περάσει (χίλια χρόνια τουρκικά που λέμε στον τόπο μας) εφόσον υπάρχει ιδιοκτήτης ή οι κληρονόμοι του κατέχουν τίτλο ιδιοκτησίας.
