Του Τάσου Αβραντίνη

Με πρόσφατες δηλώσεις του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Γιώργος Παπανδρέου ζήτησε το 5% του προϋπολογισμού να διατίθεται για την παιδεία. Δηλαδή ζήτησε από τους Έλληνες φορολογούμενους να πληρώσουν παραπάνω, σε απόλυτους αριθμούς, 1,2 δισεκατ. Ευρώ για το εκπαιδευτικό μας σύστημα.Το εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι πόσο τόπο θα πιάσουν τα χρήματα αυτά -τα οποία, βεβαίως δεν περισσεύουν- για να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες της ελληνικής παιδείας και όχι κάποιοι απρόσωποι διεφθαρμένοι και δαιδαλώδεις γραφειοκρατικοί μηχανισμοί.

 

Αξίζει, συνεπώς, τον κόπο να ξεχάσουμε για λίγο δημαγωγικές διακηρύξεις και άτολμες προσπάθειες και να δούμε χωρίς παρωπίδες ποιά είναι η πραγματική κατάσταση στην ελληνική εκπαίδευση. Μια πρώτη διαπίστωση που προκύπτει είναι ότι το κράτος έχει αθετήσει την υπόσχεσή του για παροχή δωρεάν και ποιοτικής Παιδείας. Στην πράξη η δημόσια παιδεία είναι πανάκριβη, αναποτελεσματική και απομονωμένη από τις πραγματικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Επίσημα στοιχεία οργανισμών, όπως η Εurostat, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ) και το ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) αναδεκνύουν το μέγεθος μιας σύγχρονης ελληνικής τραγωδίας:

– Οι ιδιωτικές δαπάνες για την Παιδεία ξεπερνούν τις κρατικές. Για κάθε ένα ευρώ που δαπανά το κράτος, οι ιδιώτες για να έχουν ικανοποιητική μόρφωση δαπανούν τουλάχιστον ενάμιση.

– Οι Έλληνες φοιτητές εξωτερικού κατέριψαν το παγκόσμιο ρεκόρ, ξεπερνούν ήδη τις 60.000. Ταυτοχρόνως η ετήσια ιδιωτική δαπάνη για τους φοιτητές αυτούς ξεπερνά το 1 δισεκατ. ευρώ. Είναι δε σαφές ότι στο εξωτερικό φοιτούν οι πιο εύποροι Έλληνες φοιτητές, οι οποίοι με τον τρόπο αποκτούν σοβαρά συγκριτικά πλεονεκτήματα στηνα γορά εργασίας-τη στιγμή που το επίσημο κράτος αμύνεται, όπως λέει υπέρ των λιγότερο ισχυρώ οικονομικά ομάδων.

– Ένας στους τρεις απόφοιτους δημοσίου ΙΕΚ είναι άνεργος και μόλις ένας στους επτά βρίσκει δουλειά που σχετίζεται με το αντικείμενο των σπουδών του. Ας σημειωθεί επίσης ότι οι μισοί και πλέον από τους Έλληνες φοιτώντες στο εξωτερικό δεν επανέρχονται στη χώρα μας με αποτέλεσμα η Ελλάδα να χάνει πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο και πηγές γνώσεων.

– εννέα στους δέκα μαθητές Λυκείου κάνουν φροντιστήριο παρά τις υποσχέσεις για δεκαετίες του πολιτικού συστήματος ότι θα εξαλείψει την παραπαιδεία. Ουδείς διανοείται να μην πάει το παιδί του φροντιστήριο. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε βέβαιο αποκλεισμό του από την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στην πραγματικότητα το σχολείο είναι "πάρεργο" και το φροντιστήριο "έργο"! Αλλά και πάλι είναι έτσι διαρθρωμένο το σύστημα που τρεις στους τέσσερις φοιτητές που εισέρχονται στα πανεπιστήμια, σπουδάζουν σε σχολές που δεν ήταν της προτιμήσεώς τους, καθώς το κεντρικό σύστημα του Υπουργείου και όχι οι ίδιοι, αποφάσισε που θα σπουδάσουν. Οι ιδιωτικές δαπάνες για κάθε είδους φροντιστήρια, ανέρχονται περίπου σε 2 δισεκατ. ευρώ ετησίως. Τα μισά ή και περισσότερα από αυτά είναι μαύρα χρήματα που πληρώνονται από τους γονείς στους καθηγητές των παιδιών τους, οι οποίοι τις περισσότερες φορές είναι αδιάντροπα και καθηγητές τους στο σχολείο.

– Ο ετήσιος τζίρος των φροντιστηρίων ξένων γλωσσών στην Ελλάδα αγγίζει το 1 δισεκατ. ευρώ. Κανένας δεν διανοείται να μάθει Αγγλικά στο δημόσιο σχολείο, αλλά πληρώνει την ποιοτική εκμάθηση ξένων γλωσσών από τη τσέπη του…

Η ειρωνεία είναι ότι παρόλα αυτά, συνεχίζουμε και μιλάμε για δωρεάν παιδεία, ενώ οι ανελαστικές δαπάνες εκπαίδευσης στριμώχνουν όλο και περισσότερο τις φτωχότερες οικογένειες.

να προχωρήσουμε σε ανακατανομή των κρατικών πόρων που διατίθενται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, από άμεση χρηματοδότηση ιδρυμάτων και πληρωμή μισθών διδακτικού προσωπικού, σε έμμεση μέσω της χορήγησης κουπονιών εκπαίδευσης στους φοιτητές, ώστε να τα δαπανήσουν στα ιδρύματα που θέλουν, ιδιωτικά ή δημόσια

Ακόμη, δεκάδες πανεπιστήμια του εξωτερικού προσφέρουν ποιοτική on-line εκπαίδευση μέσω διαδικτύου, με ανταγωνιστικό κόστος σπουδών, από το… σπίτι του κάθε ενδιαφερόμενου. Αυτά όμως δεν αγγίζουν την Ελλάδα της ΟΛΜΕ και της ΠΟΣΔΕΠ, αφού σύμφωνα με τη νομοθεσία, δεν αναγνωρίζονται οι σπουδές που έχουν γίνει σε πανεπιστήμια του εξωτερικού μέσω διαδικτύου από την Ελλάδα. Δηλαδή, σύμφωνα με την τετράγωνη αυτή λογική, για να αναγνωρίζεται ένα τέτοιο πτυχίο, θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος να μετακομίσει στο εξωτερικό!

Αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία που συνθέτουν την πραγματικότητα. Αν παραγνωρίσουμε την πραγματικότητα, επειδή είναι δυσάρεστη, και διαμορφώσουμε την πολιτική για την εκπαίδευση με βάση την εικονική πραγματικότητα που διαμορφώνουν οι κομματικό-ιδεολογικές προκαταλήψεις μας θα οδηγηθούμε σε αδιέξοδο και τραγωδία.

Τι πρέπει να γίνει:
1. Με ευθύνη του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ ματαιώθηκε η συνταγματική αναθεώρηση του άρθρου 16. Επισημαίνω, ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έκανε πίσω σε ένα θέμα αρχής γι΄αυτόν. Από το σύνθημα "Γιώργο αλλαξέ τα όλα", την πολιτική τόλμη και φρεσκάδα του 2004 κατέληξε δυστυχώς να αλλοτριωθεί πλήρως από τα πανίσχυρα συντεχνιακά συμφέροντα και τις παλαιολιθικές ιδεοληψίες του ΠΑΣΟΚ. Αφού χάθηκε η μεγάλη ευκαιρία της συνταγματικής αναθεώρησης, τώρα τι πρέπει να γίνει; Η πρότασή μου είναι να πάμε σε De facto ερμηνευτική παράκαμψη του άρθρου 16 του Συντάγματος και παροχή άμεσης άδειας λειτουργίας μη κρατικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ημεδαπών ή ξένων χωρίς γραφειοκρατικούς περιορισμούς. Ο ανταγωνισμός στην παροχή των εκπαιδευτικών υπηρεσιών είναι βέβαιο ότι θα βελτιώσει την ποιότητα της Ανώτατης Παιδείας τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
2. Το δεύτερο που πρέπει να κάνουμε είναι να προχωρήσουμε σε ανακατανομή των κρατικών πόρων που διατίθενται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, από άμεση χρηματοδότηση ιδρυμάτων και πληρωμή μισθών διδακτικού προσωπικού, σε έμμεση μέσω της χορήγησης κουπονιών εκπαίδευσης στους φοιτητές, ώστε να τα δαπανήσουν στα ιδρύματα που θέλουν, ιδιωτικά ή δημόσια. Με αυτό τον τρόπο και με την αυστηρή αξιολόγηση όλων των εκπαιδευτικών μονάδων η εκπαίδευση θα γίνει φτηνότερη και καλύτερη και οι καθηγητές θα μπορούν να αμείβονται ανάλογα με την απόδοσή τους.
3. Θα πρέπει να επιδιώξουμε ακόμη την πλήρη αυτονομία της εκπαιδευτικής μονάδας, σε κάθε επίπεδο και δραστηριότητα και τον απεγκλωβισμό της από τον ασφυκτικό έλεγχο του Κράτους. Το κάθε ίδρυμα ιδιωτικό ή δημόσιο, θα πρέπει να θέτει τους δικούς του όρους εισαγωγής φοιτητών και να αναζητεί στην αγορά πηγές χρηματοδότησής του.
4. Σημαντική ενίσχυση στους φτωχότερους φοιτητές θα πρόσφερε επίσης η καθιέρωση του θεσμού των φοιτητικών δανείων με επιδοτούμενο επιτόκιο, η εξόφληση των οποίων συνδέεται με την επαγγελματική αποκατάσταση και το μισθό των αποφοίτων.

Για την Παιδεία του 21ου αιώνα χρειαζόμαστε συστήματα που να θέτουν το νέο στο προσκήνιο, δίνοντας του τη δυνατότητα επιλογής σε κάθε επίπεδο. Το σύστημα αυτό ισχυροποιεί το νέο να διεκδικήσει καλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα και καλύτερους καθηγητές. Διαφορετικά η χώρα θα θέσει εαυτήν στο περιθώριο των κοινωνιών της γνώσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον της.

πηγή: e-rooster