του Χαράλαμπου Τσέκερη
Η εκρηκτική λειτουργική σύζευξη μεταξύ πληροφορίας και διαδικτυακής τεχνολογίας ενέχει διαστάσεις καθημερινής κοινωνικής επανάστασης. Η τεράστια και ανεξάντλητη δύναμη των blogs (ελληνιστί ιστολόγια) κυριολεκτικά γονάτισε και συνέτριψε τη στατική και μονόδρομη λογική της τηλεόρασης. Τα blogs δυνητικά αποσταθεροποιούν την κοινωνία.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρώπινης επικοινωνίας, το «ακροατήριο» αυτονομείται, απο-μαζικοποιείται, εξατομικεύεται και κινητοποιείται/ενεργοποιείται, κατά τρόπο διαλογικό/διαδραστικό, γνήσια δημοκρατικό και ουσιαστικά συμμετοχικό. Τώρα πλέον πολλοί επικοινωνούν με πολλούς, κι όχι ένας με έναν (π.χ. τηλέφωνο), ή ένας με πολλούς (π.χ. ραδιόφωνο, τηλεόραση): «Το διαδίκτυο δεν είναι μεγάφωνο, είναι συζήτηση» (J. D. Lasica). Το κλασσικό δίπολο πομπός-δέκτης καταργείται, εφόσον όλοι μας γινόμαστε πομποί και δέκτες ταυτόχρονα.Το παραδοσιακό θετικιστικό όραμα της «κοινωνικής μηχανικής» (κατά τον Auguste Comte) είναι πέρα για πέρα άπιαστο και ουτοπικό. Για να ακριβολογούμε, αποτελεί μια γιγαντιαία φενάκη.
Τα blogs καταδεικνύουν και αποδεικνύουν στην πράξη ότι η κοινωνική δυναμική δεν θα πάψει ποτέ να μας εκπλήσσει, ευχάριστα ή δυσάρεστα (τουλάχιστον έτσι μπορούμε πάντοτε να αποφεύγουμε τη μονοτονία και … να ελπίζουμε)! Η ηνιόχηση (δηλαδή, ο έλεγχος από τα πάνω) της κοινωνικής δυναμικής, υπό τη μορφή λ.χ. μιας ορθολογιστικής «επιστημονικής κοινωνικής πολιτικής», φαντάζει απολύτως ανέφικτη. Το παραδοσιακό θετικιστικό όραμα της «κοινωνικής μηχανικής» (κατά τον Auguste Comte) είναι πέρα για πέρα άπιαστο και ουτοπικό. Για να ακριβολογούμε, αποτελεί μια γιγαντιαία φενάκη.
Μετά τη ραγδαία ανάπτυξη και διείσδυση του ευρυζωνικού διαδικτύου, οι κοινωνικές πραγματικότητες παράγονται διαρκώς με ταχύτατους ρυθμούς. Πιο συγκεκριμένα, με την αθόρυβη έλευση του λεγόμενου «κοινωνικού δικτύου» («social web» ή «web 2.0»), δημιουργείται ταχύτατα ένα εντελώς ρευστό και αποκεντρωμένο, ή ά-κεντρο, παγκόσμιο «δυνητικό σύστημα» (ένα αχανές και αδόμητο σύστημα αυτο-οργανούμενων, αυτο-ρυθμιζόμενων και αυτο-εξελισσόμενων δυνητικών κοινοτήτων), το οποίο ορθώνεται καθημερινά ενάντια στο αυταρχικό, μονολογικό, αυστηρά κεντροποιημένο σύστημα της τηλεόρασης και τα απρόσωπα «μαζικά» ακροατήριά της.
Θεωρητικά, μια επικοινωνιακή συνθήκη σύμφωνα με την οποία απλώς όλοι μιλούν με όλους συνεπάγεται την απόλυτη σταθερότητα του συστήματος και την προβλέψιμη περιοδική αναπαραγωγή της κοινωνικής τάξης (μια κατάσταση δηλαδή βαρετής κοινωνικής ισορροπίας). Στην πραγματικότητα, όμως, εντός του κυβερνοχώρου, πολλοί μιλούν με πολλούς (πέρα από προκαθορισμένα δίπολα), δημιουργώντας ακατάπαυστα τοπικότητες και, άρα, εγγενώς πολύπλοκες συνθήκες ριζικού μετασχηματισμού της κοινωνικής δομής (online και offline).
Φυσικά, μιλάμε εδώ για νέες εναλλακτικές δυνατότητες κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής, οι οποίες, ως εκ της φύσεώς τους, είναι μη γραμμικές και μη προβλέψιμες. Αυτό το οποίο είναι βέβαιο είναι ότι το ταξίδι στην αχανή «χώρα του blogistan» θα συνεχίσει να μας γοητεύει, να μας συναρπάζει και να μας επιφυλάσσει εκπλήξεις!
e-rooster
