Αντώνης Καρακούσης, Βήμα 

Πριν από δυόμισι χρόνια, στα μέσα του 2007, στον καιρό της μεγάλης ευφορίας και σε χρόνο κατά τον οποίο τα κεφάλαια έρρεαν αφειδώς προς τις διεθνείς αγορές, ο Ανδρέας Βγενόπουλος εισέβαλε δυναμικά στην επιχειρηματική και πολιτική ζωή της χώρας, παρουσιάζοντας το υπερφιλόδοξο σχέδιό του για τη δημιουργία πανίσχυρου εθνικού ομίλου επιχειρήσεων ευρέος φάσματος. Υπό την ομπρέλα του υπεραναπτυσσόμενου, τότε, Εμιράτου του Ντουμπάι ανακοίνωσε ότι θα διεκδικήσει από τις ανθηρές διεθνείς αγορές χρήματος κεφάλαια ύψους 5 δισ. ευρώ, με σκοπό ακριβώς να στηρίξει την ανάπτυξη ενός συνδεδεμένου ομίλου που θα περιελάμβανε στις τάξεις του τράπεζες, τηλεπικοινωνίες, βιομηχανίες τροφίμων, νοσοκομεία, πλοία και μονάδες πληροφορικής.

 Εκείνες οι ανακοινώσεις προκάλεσαν ρίγη ενθουσιασμού στο Χρηματιστήριο Αθηνών και μεγάλη ικανοποίηση στην κυβέρνηση Καραμανλή, η οποία έβλεπε στο πρόσωπο του κ. Βγενόπουλου την εκπλήρωση των πόθων της για προσέλκυση επενδυτών και μαζική εισροή κεφαλαίων. Λίγοι, κατ΄ εκείνη τη συγκυρία, εξέφρασαν επιφυλάξεις για το εγχείρημα. Οι πιο πολλοί ήσαν ανταγωνιστές και οι υπόλοιποι πέρασαν απαρατήρητοι. Κάπως έτσι το σχέδιο Βγενόπουλου εξελίχθηκε όπως αναγγέλθηκε. Η αύξηση του κεφαλαίου επέτυχε, τα 5 δισ. ευρώ συγκεντρώθηκαν με άνεση. Το Εμιράτο του Ντουμπάι προσέτρεξε και μαζί του πλήθος ελλήνων επενδυτών, κυρίως «συγγενείς» εφοπλιστές και άλλοι πιο μακρινοί, προς τον κ. Βγενόπουλο κεφαλαιούχοι, οι οποίοι επείσθησαν από το όραμα του φιλόδοξου νεοτραπεζίτη.

O όμιλος ΜΙG συγκροτήθηκε σιγά σιγά. Η τράπεζα του κ. Βγενόπουλου, η Μarfin Βank, μεγάλωσε, κάποια στιγμή διεκδίκησε ανεπιτυχώς την Τράπεζα Κύπρου, συγκρουόμενος για αυτήν με την Τράπεζα Πειραιώς του κ. Σάλλα. Στην εξέλιξη εκείνης της διεκδίκησης έφθασε να πολιορκεί και την Πειραιώς, δεχόμενος αντίστοιχη πίεση εξαγοράς από τον κ. Σάλλα. Από εκείνη τη μάχη κέρδισε μόνο τη Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου, αλλά συνέχισε απτόητος. Σε σύντομο χρόνο εξαγόρασε από τον πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών κ. Δ. Δασκαλόπουλο τον όμιλο της Vivartia και αργότερα επένδυσε στην Ακτοπλοΐα, εξαγοράζοντας τις Επιχειρήσεις Αττικής από τον μετέπειτα απαχθέντα κ. Περ. Παναγόπουλο και μαζί σημαντικό ποσοστό του Νοσοκομείου «Υγεία» και του Μαιευτηρίου «Μητέρα». Ενδιάμεσα είχε αποκτήσει και την εταιρεία πληροφορικής Singular, παρέχοντας αίσθηση πληρότητας στον οικοδομούμενο όμιλο επιχειρήσεων.

Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Το 2008 επιχείρησε να αποκτήσει και τον ΟΤΕ, αγοράζοντας μετοχές του οργανισμού από την αγορά. Και όταν το μερίδιο του ομίλου έφθασε σε κρίσιμο μέγεθος έθεσε ζήτημα εξαγοράς του ποσοστού του Δημοσίου, ώστε να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχό του.

? Σύγκρουση με τους πολιτικούς

Η επιδίωξή του προκάλεσε αντιδράσεις και τριβές, τόσο με την κυβέρνηση όσο και με τις περισσότερες πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Σφοδρότατη υπήρξε η αντιπαράθεσή του με τον πρόεδρο του Συνασπισμού κ. Αλέξη Τσίπρα, η οποία παραμένει σε εκκρεμότητα στα δικαστήρια. Αργότερα υπό το βάρος των αντιδράσεων και υπό την πίεση της κυβέρνησης αναγκάστηκε να πουλήσει το μερίδιό του στους Γερμανούς της Deutche Τelekom, αποκομίζοντας κέρδη περίπου 250 εκατ. ευρώ. Με τα εν λόγω κέρδη στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού εξαγόρασε την Ολυμπιακή Αεροπορία και ενδιαμέσως με ομάδα εφοπλιστών επέβαλε την αλλαγή διοίκησης στον Παναθηναϊκό για να αποχωρήσει λίγο αργότερα, επειδή πιθανώς τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως ανέμενε. Οπως και αν έχει πάντως αυτή τη στιγμή ο κ. Βγενόπουλος μέσω της ΜΙG ελέγχει έναν όμιλο εταιρειών που διαχειρίζεται χρήματα, παράγει φρέσκο γάλα και τρόφιμα, διακινεί από θαλάσσης και αέρος πλήθος προσώπων, παρέχει υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες, ελέγχει σημαντικό κομμάτι της ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών και απασχολεί 50.000 εργαζομένους.

Ωστόσο, στη διαδρομή των δυόμισι ετών που μεσολάβησαν από την πρώτη ανακοίνωση του υπερφιλόδοξου σχεδίου έως τη δημιουργία τού όντως εντυπωσιακού επιχειρηματικού ομίλου, πολλά άλλαξαν. Την ευφορία διαδέχθηκε η θλίψη στις διεθνείς αγορές, οι τιμές των μετοχών κατέρρευσαν, τα κεφάλαια κατέστησαν επιφυλακτικά, τα επόμενα σχέδια του κ. Βγενόπουλου για άντληση άλλων 5 δισ. ευρώ δεν ευοδώθηκαν, το Εμιράτο του Ντουμπάι φτώχυνε, δεν διαθέτει τις δυνάμεις και τις δυνατότητες του πρόσφατου παρελθόντος, και οι έλληνες εφοπλιστές και κεφαλαιούχοι που εμπιστεύθηκαν τον κ. Βγενόπουλο δεν πραγματοποίησαν τα κέρδη που προσδοκούσαν και πλέον αγωνιούν, τείνουν να χάσουν την υπομονή τους. Και μαζί η ελληνική οικονομία ετέθη σε δοκιμασία μεγάλη, εισήλθε σε περίοδο ύφεσης, οι πολλές εταιρείες δεν λειτουργούν σε ειδυλλιακό περιβάλλον και επιπλέον μετεβλήθησαν οι πολιτικές συνθήκες. Ακόμη οι ανταγωνιστές του κ. Βγενόπουλου και των εταιρειών που διευθύνει έχουν γίνει πιο επιθετικοί καθώς υποστηρίζονται από ισχυρά πολυεθνικά σχήματα και η νέα κυβέρνηση δείχνει να μην τον ακούει με την ίδια προσοχή όπως η προηγούμενη.

Την περασμένη εβδομάδα ο κ. Βγενόπουλος μετέδωσε δημόσια τη δυσφορία του και σχεδόν αποκάλυψε τη δυσκολία του, καταφερόμενος εναντίον πρώην και νυν υπουργών. Αυτή τη στιγμή, όπως ο ίδιος μεταδίδει, η Vivartia, που διακινεί τα προϊόντα Δέλτα, αντιμετωπίζει προβλήματα με τον ανταγωνισμό στο φρέσκο γάλα. Οι Ολλανδοί της Νουνού διεκδικούν μερίδια της ελληνικής αγοράς με το φθηνότερο και διαφορετικής θρεπτικής αξίας γάλα διπλής παστερίωσης, αρνούνται πεισματικά να δηλώσουν την προέλευσή του και τελευταίως εξασφάλισαν νέα παράταση για τη μη αναγραφή του τόπου προέλευσης του γάλακτος. Αν συνεχισθεί η διείσδυση του γάλακτος διπλής παστερίωσης στην ελληνική αγορά, το ελληνικό φρέσκο γάλα θα χαθεί, υποστηρίζει με πάθος ο κ. Βγενόπουλος και σημειώνει ότι η εταιρεία του δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να κάνει το ίδιο, εισάγοντας γάλα από τη Βουλγαρία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εγχώρια κτηνοτροφία και το ένα τρίτο της γεωργικής παραγωγής στον τομέα των ζωοτροφών. Επιπλέον, σύμφωνα πάντα με τους ισχυρισμούς του, στις ακτοπλοϊκές γραμμές της Αδριατικής αντιμετωπίζει τον ανταγωνισμό του Γκριμάλντι, ο οποίος σήκωσε ιταλική σημαία και πλέον δουλεύει με μειωμένο κόστος κατά 35% σε σχέση με τις ελληνικές εταιρείες καθώς στην ιταλική νομοθεσία δεν υφίστανται οι ελληνικές απαιτήσεις για τη σύνθεση των πληρωμάτων. Επίσης, είδε τις νέες μικρές αεροπορικές εταιρείες να τού αποσπούν μερίδιο από τις άγονες γραμμές των νησιών και διαπίστωσε ότι η νέα κυβέρνηση δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον για τις δυνατότητες και τις προσφερόμενες υπηρεσίες της εταιρείας πληροφορικής που διαθέτει.

Οι δυσκολίες και τα διλήμματα

Ολη η παραπάνω περιγραφή, η προκύπτουσα αυξανόμενη διεκδίκησή του συνδυαζόμενη με την αδημονία των μετόχων, δείχνει ότι ο όμιλος του κ. Βγενόπουλου δεν περνά και τις καλύτερες των ημερών του. Ο ίδιος, στις ιδιαίτερες συνομιλίες του, δεν κρύβει ότι αν δεν αλλάξουν οι συνθήκες, αν δεν διευκολυνθούν οι εταιρείες στο έργο τους, ο όμιλος δεν έχει πολλούς δρόμους να διαλέξει. ΄Η θα πρέπει να μεταβάλει τα εθνικά χαρακτηριστικά του και να επαναπροσανατολισθεί, μεταφέροντας δραστηριότητες, κεφάλαια και δυνάμεις εκτός Ελλάδος ή να αναζητήσει διεθνή σύμβουλο προκειμένου να βρει αγοραστές για τις επί μέρους εταιρείες. Ο ίδιος πάντως νιώθει ότι δεν του ταιριάζει ούτε η μία ούτε η άλλη λύση. Είναι αντίθετη προς το όραμά του, αναφέρει συχνά πυκνά σε συνομιλητές του, και δεν μπορεί να τις υπηρετήσει. Σε περίπτωση κατά την οποία τα πράγματα εξελιχθούν κατά τρόπο αντίθετο προς τις σκέψεις και τις αρχικές επιδιώξεις του δεν θα διστάσει, όπως πιστεύουν οι άνθρωποι που τον γνωρίζουν, να θέσει την παραίτησή του στη διάθεση των μετόχων του ομίλου.

Αν όντως επισυμβεί, αν τα πράγματα εξελιχθούν όπως περιγράφονται, το σοκ θα είναι μέγα για την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα και όχι μόνο για αυτήν. Τυχόν κατάρρευση του μύθου της ΜΙG θα καταδείξει ότι η οικονομική κρίση είναι πιο βαθιά. Θα ξεπεράσει την απρόσωπη ζώνη της μακροοικονομίας και θα εισέλθει στην καυτή περιοχή της μικροοικονομίας, εκεί όπου ζει και αναπνέει πραγματικά η ελληνική οικονομία και κοινωνία. Οσο για τις συνέπειες, καλύτερα ας μην τις αναλογιζόμαστε.