Της Δωρας Αντωνιου, H KAΘHMEPINH

Η ανακοίνωση, μεσούσης της εβδομάδας που πέρασε, ότι η Αθήνα κατέθεσε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το μνημόνιο με το οποίο απαντά στην προσφυγή των Σκοπίων εναντίον της Ελλάδας, για παραβίαση των όρων της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, λειτούργησε ως ένα βαθμό σαν υπενθύμιση του εκκρεμούς ζητήματος της ονομασίας. Η απουσία εμφανούς κινητικότητας γύρω από το θέμα, δεν συνεπάγεται απαραιτήτως στασιμότητα. Ωστόσο, σε επίπεδο δημόσιας διπλωματίας έχει κάμποσο καιρό να καταγραφεί κάποια εξέλιξη.

 

Η επιλογή της νέας ελληνικής κυβέρνησης ήταν να κινηθεί διαφορετικά και στο θέμα αυτό. Τυπικά η διαδικασία μένει στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Ουσιαστικά, στον ειδικό μεσολαβητή, Μάθιου Νίμιτς, διαμηνύθηκε ότι της κατάθεσης μιας νέας πρότασης εκ μέρους του προς τα δύο μέρη θα πρέπει να προηγηθεί διαδικασία επαναπροσέγγισης των δύο πλευρών. Ο πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών κ. Γιώργος Παπανδρέου έδωσε ο ίδιος το μήνυμα, έχοντας ήδη συναντηθεί δύο φορές με τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ, Νίκολα Γκρούεφσκι.

 Παράλληλα, δρομολογήθηκε η διαμόρφωση ενός διαύλου επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων σε άτυπο επίπεδο, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει κοινός τόπος. Οι κινήσεις του πρωθυπουργού καλλιέργησαν κλίμα αισιοδοξίας στην πλευρά των Σκοπίων ότι η Αθήνα θα μεταβάλει τη στάση της και θα προβεί σε υποχωρήσεις. Οταν διαμηνύθηκε ότι η εθνική «κόκκινη γραμμή» ισχύει και ότι έχοντας αποδεχθεί σύνθετη ονομασία η Αθήνα έκανε σημαντικό βήμα, στο οποίο αναμένει απάντηση από την άλλη πλευρά, η αισιοδοξία αυτή υποχώρησε. Ολα δείχνουν, πάντως, ότι μένει πολύς δρόμος ακόμα να καλυφθεί. Η προσφορά από πλευράς Σκοπίων ήταν μια πρόταση για λύση σε τρία στάδια, την οποία η Αθήνα απέρριψε άμεσα. Το πρώτο στάδιο ήταν οι δύο πλευρές να συμφωνήσουν σε μια ονομασία και να διακηρύξουν τον σεβασμό τους στα υπάρχοντα σύνορα. Υστερα από αυτό το βήμα, η ελληνική πλευρά θα ήρε την αντίθεσή της στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ενταξιακή προοπτική στην Ε.Ε.

 Σε ένα δεύτερο στάδιο, θα σχηματιζόταν κοινή επιτροπή, η οποία θα αναλάμβανε να βρει κοινό τόπο σε όλα τα επιμέρους ζητήματα, όπως τα θέματα εθνότητας, γλώσσας, τη χρήση του προσδιορισμού «μακεδονικός». Οταν η επιτροπή ολοκλήρωνε το έργο της, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών θα ερχόταν με ψήφισμα να επικυρώσει στο σύνολό τους όσα θα είχαν συμφωνηθεί. Η ελληνική πλευρά ευλόγως δεν δέχθηκε καν να συζητήσει την πρόταση, η οποία ανοίγει τον δρόμο της ΠΓΔΜ προς ευρωπαϊκούς και ευρωατλαντικούς θεσμούς, χωρίς, ουσιαστικά, να δεσμεύει τη γειτονική χώρα σε τίποτα.

 Το επόμενο διάστημα δεν υπάρχει κάποιο ορόσημο που να μπορούσε να λειτουργήσει ως χρονοδιάγραμμα για εξελίξεις. Φαίνεται, ωστόσο, ότι η Ε.Ε. αναμένει κάτι θετικό εντός του τρέχοντος εξαμήνου, κάποια εξέλιξη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επανεξέταση το αίτημα της ΠΓΔΜ για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, τις οποίες η Αθήνα δεν πρόκειται να επιτρέψει εάν δεν λυθεί το θέμα της ονομασίας. Η εσωτερική κατάσταση στην ΠΓΔΜ θα μπορούσε, επίσης, να λειτουργήσει ως καταλύτης. Ο ηγέτης του αλβανικού κόμματος DUI, Αλί Αχμέτι, που συμμετέχει στον κυβερνητικό σχηματισμό, απείλησε ότι θα αποσύρει την υποστήριξή του στους κυβερνητικούς χειρισμούς σχετικά με την ονομασία, εάν δεν λυθούν ορισμένα ζητήματα που θέτει η αλβανική κοινότητα της ΠΓΔΜ.