περιοδικό Σύγχρόνη Άποψη, τεύχος Δεκεμβρίου
Αποκαλυπτικά έγγραφα για τον ρόλο του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ
Σε αυτό το αφιέρωμα καταγράφονται μερικές από τις δραστηριότητες της ομάδας Ντάουνερ και περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του ΟΗΕ και οι συνεργάτες του πολιτεύονται σε ό,τι αφορά στο κυπριακό. Χρησιμοποιούμε τον όρο «πολιτεύονται» διότι επί του πρακτέου η δουλειά τους δεν συνιστά διαμεσολάβηση, αλλά υποστήριξη συγκεκριμένων θέσεων στο κυπριακό.
Επιλέγουν να συναναστρέφονται με συγκεκριμένους παράγοντες της κυπριακής πολιτικής και κοινωνικής ζωής, αναλόγως του πόσο κοντά είναι στις θέσεις τους. Και σε συνεργασία με αυτούς επιχειρούν να επιβάλουν ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης στην κυπριακή κοινωνία με στόχο να αποφευχθεί ένα νέο 2004. Ταυτόχρονα, μαυροπινακίζουν, ειρωνεύονται και συνωμοτούν κατά αυτών που ασπάζονται διαφορετικές απόψεις.
Η ομάδα Ντάουνερ έχει προφανώς διαμορφώσει την άποψη ότι το 2004 το παιχνίδι χάθηκε στο επίπεδο της επικοινωνίας. Για αυτό και επιχειρεί να προλειάνει το έδαφος σε επικοινωνιακό επίπεδο για την αποδοχή ενός εξίσου ετεροβαρούς και δυσλειτουργικού σχεδίου, όπως και το σχέδιο Ανάν. Εννοείται φυσικά ότι σε καμία περίπτωση η ετυμηγορία των Ελληνοκυπρίων δεν ερμηνεύεται ως απογοήτευση για την ποιότητα του σχεδίου Ανάν, ούτε ως διαμαρτυρία για την προσπάθεια προτεκτορατοποίησης της Κύπρου. Για όλα φταίει ο Παπαδόπουλος και οι οπαδοί του που παραπλάνησαν τον κόσμο. Ποσώς φυσικά μας ξενίζει αυτή η ταύτιση απόψεων του κ. Ντάουνερ με τους συνδαιτημόνες του στο Τρόοδος.
Στα έγγραφα που παρουσιάζονται, τα οποία αποτελούν μέρη της εσωτερικής επικοινωνίας των μελών της ομάδας Ντάουνερ, γίνονται αναφορές που αποκαλύπτουν μια συνωμοτική νοοτροπία υπόσκαψης των Ελληνοκυπρίων, συχνά υποτιμητική και, ταυτόχρονα, προσβλητική. Κάποιες δε αναφορές είναι σχεδόν κωμικές, αφού αποκαλύπτουν σε όλο τους το μεγαλείο την ανεπάρκεια της εν λόγω ομάδας, αλλά και την προφανή έλλειψη γνώσης της πραγματικότητας, την οποία πιστεύουν, με θράσος χιλίων πιθήκων, ότι κατέχουν. Πώς άλλωστε να μην μειδιά κανείς όταν βλέπει αναφορές όπως «φιλελεύθεροι» και «συντηρητικοί» ιεράρχες, λες και αναφέρονται σε Αμερικανούς Γερουσιαστές! Ή όταν η εν λόγω στρατευμένη ομάδα πιστεύει ότι ο Ντάουνερ απολαμβάνει του σεβασμού της κοινής γνώμης επειδή «Έχει την δυνατότητα να λέει πράγματα που οι ηγέτες δεν μπορούν ή αισθάνονται άβολα με την αναφορά τους».
Ό,τι έχει δει το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες εβδομάδες αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας την επικινδυνότητα των ανθρώπων του ΟΗΕ στην Κύπρο. Μια επικινδυνότητα που δεν οφείλεται τόσο στην στρατευμένη προσπάθεια προώθησης των τουρκικών συμφερόντων στο κυπριακό. Άλλωστε δεν είναι οι μόνοι που το πράττουν. Αυτό που θα πρέπει να ανησυχεί τόσο εμάς, όσο και την Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ, αλλά και την διεθνή κοινότητα στο σύνολό της, είναι οι ανησυχητικές ενδείξεις που καταδεικνύουν ότι ο Οργανισμός αναιρεί τον ίδιό του τον εαυτό. Ένας Οργανισμός, στον οποίο η ανθρωπότητα είχε επενδύσει για να εδραιωθούν οι προοπτικές διαφύλαξης της ειρήνης και του διεθνούς δικαίου σε ένα κόσμο γεμάτο συγκρούσεις. Αν και βασισμένος σε αρχές όπως η αυτοδιάθεση των λαών και η ισότητα στα πλαίσια της διεθνούς κοινότητας, φαίνεται να ενεργεί κατά παράβαση αυτών των αρχών. Και, σε τελική ανάλυση, να επιχειρεί να επιβάλει την βούληση του ισχυρού έναντι του αδυνάτου, αντί να τον προστατεύει. Για αυτό και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και σύσσωμη η πολιτική ηγεσία του τόπου οφείλουν να αντιδράσουν πιο δυναμικά, όχι μόνο για να πείσουν τον Γ.Γ. για την ανεπάρκεια της συμβουλευτικής του ομάδας, αλλά και για να στείλουν ξεκάθαρο μήνυμα ότι η πλευρά μας απαιτεί την αλλαγή του μοντέλου δράσης του ΟΗΕ στην Κύπρο.
Μέσα μαζικής ενημέρωσης
Ο kingmaker και η κιτρινοφυλλάδα
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει έγγραφο, ημερομηνίας 2 Ιουνίου 2009, το οποίο συνιστά μικρή έκθεση του μέλους της ομάδας Χοζέ Λουίζ Ντίαζ προς τον Ντάουνερ, με κοινοποίηση προς τις Σόνια Μπάτσμαν και Ζιουλί Χιμένεζ Λόπεζ. Η έκθεση αυτή αναφέρεται στον ιδιοκτήτη του συγκροτήματος ΔΙΑΣ Κωστή Χατζηκωστή, τον οποίο αναφέρεται με καθόλου κολακευτικά σχόλια, αλλά και στην εφημερίδα Σημερινή, την οποία ούτε λίγο ούτε πολύ χαρακτηρίζει κιτρινοφυλλάδα!
Πιο συγκεκριμένα, αναφορικά με τον κ. Χατζηκωστή αναφέρει ότι, «όπως και ο Λουκής Παπαφιλίππου (υπονοώντας προφανώς ότι υπήρξε αντίστοιχη προγενέστερη ενασχόληση και με τον ιδιοκτήτη του ΑΝΤ1), είναι πρώην μέλος της ΕΟΚΑ». Τον χαρακτηρίζει, με προφανή ειρωνική διάθεση, «άνθρωπο επιρροής» (kingmaker) και υποστηρίζει ότι χρησιμοποιεί τα ΜΜΕ που του ανήκουν για προώθηση των επιχειρηματικών του συμφερόντων. Αναφορικά με την Σημερινή την χαρακτηρίζει «υπερπατριωτική», όπως και το Σίγμα, το Ράδιο Πρώτο και το Περιοδικό. Επίσης, υποστηρίζει ότι «είναι πολύ καλά σχεδιασμένη, αλλά μερικές φορές τα άρθρα είναι φτωχά σε ποιότητα και γενικά συνιστούν ‘κίτρινη δημοσιογραφία’ (sensationalist)». Παραθέτουμε ολόκληρη την μετάφραση:
Κωστής Χατζηκωστής, Εκδοτικός Οργανισμός ΔΙΑΣ
Όπως ο Λουκής Παπαφιλίππου, ο Κωστής Χατζηκωστής είναι πρώην μέλος της ΕΟΚΑ. Καθώς έχει την εικόνα ανθρώπου επιρροής (kingmaker), προφανώς του αρέσει να καυχιέται ότι πέτυχε την εκλογή του Παπαδόπουλου. Είναι γνωστό ότι χρησιμοποιεί τον εκδοτικό του οργανισμό, τον μεγαλύτερο στην Κύπρο, για να διευρύνει τα επιχειρηματικά του συμφέροντα. Κατά τα φαινόμενα η ρεαλιστική του φύση τον έφερε κοντά στον Προέδρο Χριστόφια, όταν ο τελευταίος ήταν Πρόεδρος της Βουλής στην προ του δημοψηφίσματος περίοδο.
Ο Άντης Χατζηκωστής, ο γιος του, διαχειρίζεται την επιχείρηση σε καθημερινή βάση και λέγεται ότι δεν είναι τόσο πολιτικοποιημένος με την έννοια ότι ενδιαφέρεται λιγότερο για τον καθορισμό μιας ακολουθούμενης πολιτικής γραμμής- όσο ο πατέρας του.
Ο οργανισμός
Ο οργανισμός ΔΙΑΣ ιδρύθηκε το 1975. Διαθέτει την (καθημερινή) εφημερίδα Σημερινή, Το Περιοδικό, το Ράδιο Πρώτο, το τηλεοπτικό κανάλι Σίγμα και την κυπριακή έκδοση του περιοδικού Time Out ανάμεσα στις σταθερές του εκδόσεις. Τα πρώτα τέσσερα είναι ανοικτά πολιτικοποιημένα και ανοικτά «υπερπατριωτικά». Η Σημερινή, για παράδειγμα, εθεωρείτο κάποτε υπέρ του ΔΗΣΥ, όμως αποκήρυξε το κόμμα αφότου αυτό υποστήριξε το σχέδιο Ανάν. Ωστόσο, ακόμα επιζητεί συνειδητά να απευθύνεται σε αναγνώστες που ανήκουν στην πιο σκληροπυρηνική πτέρυγα το κόμματος. Με παραδοσιακές τάσεις επικριτισμού προς το ΑΚΕΛ, η εφημερίδα αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως αγκάθι στο πλευρό του Προέδρου Χριστόφια. Μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, η εφημερίδα υιοθέτησε την άποψη ότι χρειάζεται μια ευρωπαϊκή λύση για το κυπριακό πρόβλημα. Η εφημερίδα είναι πολύ καλά σχεδιασμένη, αλλά μερικές φορές τα άρθρα είναι φτωχά σε ποιότητα και γενικά συνιστούν «κίτρινη δημοσιογραφία» (sensationalist). Πέραν του κυπριακού προβλήματος, η άλλη βασική εμμονή της εφημερίδας είναι η άμυνα και η ασφάλεια. Χωρίς αυτό να αποτελεί έκπληξη είναι αντιβρετανική και αντιαμερικανική. Διαδραμάτισε ένα ουσιαστικό ρόλο στην ενίσχυδη των ισχυρισμών του Παπαδόπουλου το 2005 ότι οι Αμερικανοί είχαν χρηματοδοτήσει την καμπάνια του «Ναι» κατά την εποχή του δημοψηφίσματος του 2004 μέσω βοήθειας της UNOPS σε δικοινοτικά προγράμματα. Συχνά δημοσίευε αποκαλύψεις σχετικά με το ποιοι κυπριακοί οργανισμοί ή άτομα είχαν πουλήσει τις υπηρεσίες τους στους Αμερικανούς.
Είναι λοιπόν φανερό ότι η ομάδα Ντάουνερ παρακολουθεί στενά τις δραστηριότητες των ΜΜΕ που αντιστέκονται στα τουρκικά συμφέροντα και ιδιαίτερα των ιδιοκτητών τους. Είναι πολύ εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι αυτές οι πληροφορίες θα μπορούσαν να φανούν πολύ χρήσιμες εν’ όψει ενός πλάνου προώθησης ενδεχόμενου σχεδίου λύσης του κυπριακού, το οποίο οι Ελληνοκύπριοι δεν θα έβλεπαν με καλό μάτι.
Η εικόνα του Ντάουνερ
Ο σεβάσμιος εκφοβιστής
Το επόμενο έγγραφο που παρουσιάζεται, ημερομηνίας 11 Ιουνίου 2009, είναι μια ηλεκτρονική επιστολή του Γιασέρ Σάμπρα προς τον Ντάουνερ, με κοινοποίηση προς την Σόνια Μπάτσμαν. Στην επιστολή του ο Σάμπρα καταθέτει τις απόψεις του, υπό μορφή συμβουλών, προς τον Ειδικό Σύμβουλο του ΓΓ του ΟΗΕ, σχετικά με την εικόνα που πρέπει να προωθεί προς τα έξω σε σχέση με τα καθήκοντά του. Τα πιο ενδιαφέροντα κομμάτια αυτής της επιστολής είναι: 1) Η επαινετική (σε βαθμό που καταδεικνύει συμπεριφορά αυλοκόλακα) αναφορά ως προς τις ικανότητες του Ντάουνερ, για τον οποίο λέει ότι: «Η στρατηγική επικοινωνίας σας με το κοινό καθώς και η ειλικρίνειά σας με τους ανθρώπους ήταν γενικώς αναζωογονητικές και ευπρόσδεκτες, σε αντίθεση με τον συνηθισμένο τρόπο ομιλίας των ΗΕ («UN speak»). Έχετε την δυνατότητα να λέτε πράγματα που οι ηγέτες δεν μπορούν ή αισθάνονται άβολα με την αναφορά τους. Ο κόσμος σας σέβεται για αυτό». Εάν φυσικά με αυτή την αναφορά ο κ. Σάμπρα αναφέρεται στις φερόμενες ως τοποθετήσεις του Ντάουνερ σε δημόσιες συζητήσεις περί ανάγκης αποδοχής των εγγυήσεων γιατί τις θέλει η Τουρκία και περί τελευταίας ευκαιρίας «αλλιώς δεν θα ξαναδείτε τα σπίτια σας», τότε αυτές μόνο θράσος καταδεικνύουν και μόνο σεβασμό δεν προκαλούν. 2)Η συμβουλή προς τον Ντάουνερ για την ανάγκη χρησιμοποίησης «πληρεξουσίων» (proxies) για την παράδοση μηνυμάτων, με ονομαστικές αναφορές στους Τσελεπή, Βασιλείου και Ρολάνδη. Με τα όσα έχουν ήδη δει το φως της δημοσιότητας για το άτομο του κ. Ντάουνερ και τον εξαιρετικά ύποπτο ρόλο του, διερωτώμαστε πώς θα αισθάνονται οι προαναφερθέντες όταν χαρακτηρίζονται ως πληρεξούσιοί του. 3)Η συμβουλή να «χρησιμοποιεί μηνύματα φόβου προσεκτικά»! Η εκπληκτική αυτή αναφορά καταδεικνύει το μέγεθος του κυνισμού που διέπει την ομάδα Ντάουνερ. Είτε με την αναφορά αυτή εννοείται ότι ο κ. Ντάουνερ δεν χρησιμοποιεί αρκετό φόβο είτε ότι πρέπει να το πράττει μεν αλλά σε μικρότερο βαθμό, η ιδέα και μόνον ότι ο ΟΗΕ εγκρίνει την χρήση του φόβου απέναντι στα Κράτη Μέλη του ως μέσον επίτευξης πολιτικών στόχων προκαλεί οργή και αηδία. Παράλληλα, δημιουργεί τεράστια ερωτηματικά για τον βαθμό σεβασμού των θεμελιωδών αρχών και αξιών του οργανισμού από τους υπαλλήλους του.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο:
Εμείς (GO, UNFICYP, UNDP) συναντηθήκαμε την Τρίτη 9 Ιουνίου για να αποτιμήσουμε την στρατηγική επικοινωνίας σας με το κοινό και τα όσα συζητήθηκαν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Καταλήξαμε στα παρακάτω σημεία:
Συνεπώς, προτείνουμε τα εξής:
Εκκλησία
Η Εκκλησία στο παιχνίδι της λύσης
«Η εκκλησία της Κύπρου παρουσιάζεται διχασμένη σε σχέση με το εθνικό θέμα σε αντίθεση με το 2004 και οι οικονομικοί πόροι που ήταν διαθέσιμοι το 2004, είναι σήμερα περισσότερο αποκεντρωμένοι». Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει εσωτερικό έγγραφο του ΟΗΕ με αποδέκτες τον Ειδικό Σύμβουλο του ΓΓ του ΟΗΕ για το κυπριακό Αλεξάντερ Ντάουνερ και τον Ειδικό Αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Ταγιέ Μπρουκ Ζεριχούν. Το έγγραφο με ημερομηνία 7 Απριλίου του 2009 έχει ως συντάκτη τον Στήβεν Μπρουκ της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και τα μηνύματα που στέλνει είναι ξεκάθαρα για κάθε υποψιασμένο αναγνώστη.
Οι «συντηρητικοί» και οι «φιλελεύθεροι» Μητροπολίτες
Το έγγραφο του ΟΗΕ, χωρίζει σε τρεις ομάδες τα δεκαεπτά μέλη της Ιεράς Συνόδου, ανάλογα με την στάση τους απέναντι σε μια ενδεχόμενη λύση του κυπριακού. Συγκεκριμένα ως «συντηρητικοί» χαρακτηρίζονται ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος, ο Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος, ο Μητροπολίτης Κιτίου Χρυσόστομος, ο Μητροπολίτης Κυρηνείας Παύλος, ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος, ο Επίσκοπος Καρπασίας Χριστόφορος Τσιάκκας, ο Χωρεπίσκοπος Αμαθούντας Νικόλαος, ο Επίσκοπος Λήδρας Επιφάνειος, ο Επίσκοπος Νεαπόλεως Πορφύριος και ο Χωρεπίσκοπος Μεσαορίας Γρηγόριος.
Ως «φιλελεύθεροι» χαρακτηρίζονται ο Μητροπολίτης Κύκκου και Τυλληρίας Νικηφόρος, ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος, ο Μητροπολίτης Κωσταντίας – Αμμοχώστου Βασίλειος, ο Χωρεπίσκοπος Αρσινόης Νεκτάριος, ο Μητροπολίτης Τριμυθούντας Βαρνάβας και ο Μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Ησαΐας.
Μια τρίτη κατηγορία θεωρείται από μόνος του ο Χωρεπίσκοπος Χύτρων Λεόντιος, του οποίου οι θέσεις για μια ενδεχόμενη λύση παραμένουν «άγνωστες» στον ΟΗΕ.
Με αυτή την κατηγοριοποίηση ο συντάκτης του εγγράφου του ΟΗΕ καταδεικνύει την διάσταση απόψεων που επικρατεί στους κόλπους της Εκκλησίας αναφορικά με την λύση του κυπριακού. Οι «συντηρητικοί» είναι, όπως φαίνεται μέσα από το έγγραφο, αυτοί που το 2004 είχαν ξεκάθαρα ταχθεί εναντίον του σχεδίου Ανάν και οι οποίοι φαίνεται να αντιστέκονται περισσότερο σε μια ενδεχομένως κακή λύση στο κυπριακό. Η «συντηρητική» τάση, αν κρίνουμε και από τις πρόσφατες τοποθετήσεις του Αρχιεπίσκοπου Χρυσοστόμου, φαίνεται να βλέπει με δυσπιστία τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις μεταξύ Προέδρου Χριστόφια και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, λόγω της έλλειψης επαρκούς προόδου, συνέπεια της αδιάλλακτης στάσης της Τουρκίας.
Από την άλλη η «φιλελεύθερη» τάση στην Ιερά Σύνοδο φαίνεται να έχει επικεφαλής τον Μητροπολίτη Κύκκου και Τυλληρίας Νικηφόρο και να διάκειται θετικά προς την παρούσα διαδικασία στο κυπριακό, σε συμμόρφωση με την επίσημη στάση της Κυπριακής Κυβέρνησης. Ενας άλλος σημαντικός εκπρόσωπος της τάσης των «φιλελεύθερων» Μητροπολιτών, ο Μόρφου Νεόφυτος, φαίνεται να προχωρά ακόμα ένα βήμα πιο πέρα και να λειτουργεί συχνά στην λογική της επαναπροσέγγισης, όπως στην περίπτωση της λειτουργίας στον κατεχόμενο Αγιο Μάμα. Ο Μόρφου Νεόφυτος, ακολουθεί τακτική κατευνασμού των κατοχικών δυνάμεων σε μια λογική «ειρηνικής συμβίωσης με τους Τουρκοκύπριους». Είναι δε χαρακτηριστικό ότι κατά τις λειτουργίες στον κατεχόμενο Αγιο Μάμα συμβιβάζεται με το γεγονός ότι στρατιώτες των κατοχικών δυνάμεων διενεργούν ελέγχους στους ιερείς και μπαίνουν στο ιερό την ώρα της λειτουργίας για «σκοπούς ασφαλείας».
Η διάσταση απόψεων στους κόλπους της Ιεράς Συνόδου φαίνεται να εκλαμβάνεται από τον ΟΗΕ ως υποβοηθητικό στοιχείο σε ένα νέο σχέδιο λύσης.
Παραθέτουμε αυτούσιο το συμπέρασμα:
«Κατά συνέπεια, σε αντίθεση με το 2004, η Εκκλησία της Κύπρου δεν μιλά πλέον με μια φωνή. Επιπλέον, όσον αφορά στην συμφωνία μεταξύ Πάφου (νυν Αρχιεπισκόπου) και Νικηφόρου, πολλοί υποστηρικτές του φιλελεύθερου Νικηφόρου τοποθετήθηκαν σε θέσεις κλειδιά στην Εκκλησία και οι οικονομικοί πόροι που ήταν διαθέσιμοι το 2004 είναι λιγότερο συγκεντρωμένοι σήμερα».
Τι είπαν οι «φιλελεύθεροι» στο Τρόοδος;
Άλλο έγγραφο του ΟΗΕ με ημερομηνία 14 Ιουλίου 2009, αναφέρεται σε συνάντηση του Αλεξάντερ Ντάουνερ με τον Μητροπολίτη Κύκκου και Τυλληρίας και τον Μητροπολίτη Μόρφου στο Τρόοδος.
Πρόκειται για σύνοψη της επίσκεψης την οποία αποστέλλει η Sonja Bachman γραμματέας και δεξί χέρι του Ντάουνερ. Σε αυτήν οι δύο Μητροπολίτες χαρακτηρίζονται ως «προοδευτικοί» και «μετριοπαθείς». Και οι δύο, αναφέρεται, «ελπίζουν για την επίτευξη μιας λύσης που θα προέλθει από τους δύο ηγέτες, διατηρούν σχέσεις με Τ/κ ομολόγους τους και έχουν επιρροή στις κοινότητές τους».
Στην συνάντηση ο Ντάουνερ υπογράμμισε τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Εκκλησία και την επιρροή της στο κόσμο. Μόνο που ο κ. Ντάουνερ δεν απευθύνθηκε στην επίσημη Εκκλησία αλλά στους «φιλελεύθερους» αντιπροσώπους της, εκμεταλλευόμενη μάλλον την διάσταση απόψεων αναφορικά με το κυπριακό στους κόλπους της Ιεράς Συνόδου.
Στην σύνοψη αναφέρονται επίσης «ατάκες» από τους δύο Μητροπολίτες κατά την διάρκεια της συζήτησης.
Συγκεκριμένα ο Μητροπολίτης Κύκκου Νικηφόρος ανέφερε ότι η «ειρήνη βρίσκεται στα χέρια μας», «όλοι μας πρέπει να θυσιάσουμε κάτι» και «πιστεύω ότι μπορούμε να ζήσουμε μαζί ενωμένοι. Αν το θέλουμε μπορεί να γίνει».
Πιο αναλυτικός και κατατοπιστικός για τον Ειδικό Σύμβουλο του ΓΓ ήταν ο Μητροπολίτης Μόρφου. Ανέφερε συγκεκριμένα ότι «η Εκκλησία είναι διχασμένη, σε αντίθεση με το 2004», «για μια λύση όλοι πρέπει να νιώθουν ασφαλείς», «η λύση δημιουργεί οικονομικές ευκαιρίες», «οι Κύπριοι λαμβάνουν υπόψη αυτά που τους λέει ο Πρόεδρος», «τα ΜΜΕ θα είναι πάντα αντίθετα, ιδιαίτερα αν βλέπουν ότι υπάρχει πρόοδος» (!), «η ιδιοκτησία είναι σημαντική». «Η παρούσα συζήτηση της λύσης από τους δύο ηγέτες είναι η σωστή» και «μετά την λύση είναι σημαντικό να μπορούν να γίνονται λειτουργίες στης εκκλησίες στο τ/κ συνιστών κράτος». Τα συμπεράσματα είναι προφανή.
