The Economist
Οταν η Τουρκία και η Βραζιλία ανακοίνωσαν ότι συνήψαν συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, πρόσφατα, οι δύο χώρες έμειναν με την εντύπωση ότι έκαναν μια διπλωματική επιτυχία. Μόλις μία ημέρα μετά, όμως, η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, αποκάλυψε ότι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και η Γερμανία συμφώνησαν σ’ ένα νέο σχέδιο κυρώσεων κατά του Ιράν.
Πολλοί πίστεψαν ότι η ανακοίνωση της κ. Κλίντον ήταν χαστούκι στα πρόσωπα των Τούρκων και των Βραζιλιάνων. Αλλά στις 9 Ιουνίου αποδείχθηκε ότι η υπουργός είχε δίκιο, όταν 12 από τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας συμφώνησαν με την Αμερική και τους υπόλοιπους εκ των «Εξι», εγκρίνοντας το νέο πακέτο κυρώσεων. Μόνο η Τουρκία και η Βραζιλία ψήφισαν κατά των κυρώσεων. Ο Λίβανος απείχε.
Δυτικοί διπλωμάτες έχουν την αίσθηση ότι η Βραζιλία και η Τουρκία παρασύρθηκαν στη σύναψη της συμφωνίας, που έδωσε στο Ιράν ακριβώς αυτό που ήθελε: μια διακήρυξη για το δικαίωμά του να συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου, περιλαμβανομένου του υψηλού εμπλουτισμού έως και 20% (από το οποίον δεν υπάρχει μεγάλη απόσταση μέχρι το επίπεδο που επιτρέπει την κατασκευή πυρηνικής βόμβας). Με βάση την αρχική πρόταση των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Γαλλίας, το ιρανικό ουράνιο θα μεταφερόταν απευθείας στη Ρωσία και έπειτα στη Γαλλία για επεξεργασία, προκειμένου να παραδοθούν στην Τεχεράνη καύσιμα για πυρηνικό αντιδραστήρα. Με βάση τη νέα συμφωνία, η Τουρκία θα επιτηρήσει τη διαδικασία, ενώ η Τεχεράνη μπορεί να πάρει πίσω το ουράνιό της εάν αποφασίσει ότι κάτι δεν πάει καλά.
Τα πυρηνικά
Το Συμβούλιο Ασφαλείας είχε ήδη ζητήσει, με τις προηγούμενες αποφάσεις του, να σταματήσει ο εμπλουτισμός ουρανίου. Οι Τούρκοι και οι Βραζιλιάνοι, συνεπώς, δεν είχαν κανένα δικαίωμα να προχωρήσουν σε συμφωνία, διαβεβαιώνοντας τους Ιρανούς ότι δεν υπάρχει λόγος να σταματήσουν τη διαδικασία εμπλουτισμού.
Αυτός ο τέταρτος γύρος κυρώσεων είναι απίθανο να αναστείλει τα σχέδιά τους σε περίπτωση που προγραμματίζουν την κατασκευή πυρηνικής βόμβας. Οι κυρώσεις προσθέτουν στις ήδη ισχύουσες έναν κατάλογο βαρέων όπλων που δεν επιτρέπεται πλέον να πωληθούν στο Ιράν και απαγορεύουν στην Τεχεράνη να αναπτύξει βαλλιστικούς πυραύλους, ικανούς να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές. Επίσης, διευρύνουν ελαφρώς τη λίστα των Ιρανών αξιωματούχων, που αντιμετωπίζουν οικονομικούς και ταξιδιωτικούς περιορισμούς. Ισως το πιο σημαντικό είναι ότι η απόφαση καλεί τα κράτη–μέλη του ΟΗΕ να σταματούν ιρανικά πλοία και να ελέγχουν το φορτίο τους, (εάν η χώρα υπό τη σημαία της οποίας πλέει το σκάφος συμφωνεί, πιθανότητα εξαιρετικά ισχνή).
Εκείνο που παραλείπει η απόφαση είναι η επιβολή περιορισμών στη βασική οικονομική δραστηριότητα του Ιράν, την πώληση του πετρελαίου του και του φυσικού αερίου. Η Κίνα το φρόντισε αυτό. Η ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας ήταν συμβολικό πλήγμα. Οι κυρώσεις δεν «ακρωτηριάζουν» το Ιράν, όπως θα επιθυμούσαν οι πλέον ευέξαπτοι παρατηρητές του.
Εάν αυτά τα πλήγματα με το μαστίγιο δεν πρόκειται να φέρουν αποτέλεσμα, τότε τι μπορούν να καταφέρουν τα καρότα; Η τελευταία προσθήκη στο σχέδιο απόφασης επαναλαμβάνει την «προσφορά των Εξι», που προτάθηκε το 2008, για την αναγνώριση του δικαιώματος του Ιράν στην ειρηνική πυρηνική ενέργεια και τη συνεργασία σε τομείς όπως οι αεροπορικές μεταφορές, το εμπόριο, ή η ασφάλεια, σε περίπτωση που το Ιράν δεχθεί να αναστείλει τον εμπλουτισμό ουρανίου και να συμμετάσχει σ’ έναν ευρύτερο διάλογο.
Η απόφαση τώρα ρίχνει το βάρος στην αντίδραση του Ιράν. Ο Ιρανός πρόεδρος, Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ, είναι πιθανό να συνεχίσει τους θεατρικούς του ελιγμούς κατά των δυτικών δυνάμεων και του Ισραήλ. Ωστόσο, ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης, Αλί Χαμενεΐ κατέχει μεγάλο μερίδιο από την ιρανική εξουσία. Μένει να δούμε εάν οι νέες κυρώσεις, σε συνδυασμό με κάποιες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις των Εξι, μπορούν πράγματι να τον μεταπείσουν.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
