Προσκύνημα στην κοιλάδα των μουσών

Γράφει ο *Αμφικτύων

Στις 12 Ιουνίου 2010 εκπλήρωσα  μια παλιά επιθυμία-και ένα  τάμα που είχα παραμελήσει – το  προσκύνημα   στην Ασκρη,   πατρίδα του πανάρχαιου ποιητή Ησιόδου,  στο απέριτττο τοπίο του Άλσους των Μουσών. Εδώ  εμπνεύσθηκε και έγραψε τη Θεογονία του ο μεγάλος ποιητής Ησίοδος.  Εδώ  δίδασκε του συντοπίτες του  ο  πρωτοφιλόσοφος τῶν Ἑλλήνων καὶ ὁλο­κλήρου τοῦ κόσμου. Είναι ένας τόπος προσευχής και περισυλλογής   στις υπώρειες του ωραίου βουνού Ελικώνα, από όπου σύμφωνα με την Μυθολογία κατέβηκαν οι Ἑλικωνιάδες Μούσες και δίδαξαν τον κόσμο τις  επιστήμες   , τα   γράμματα και  τις καλές  τέχνες.  Ακόμη το μέρος είναι παρθένο  ,  δεν έχει βεβηλωθεί από την τουριστική βιομηχανία και ίσως αυτό του δίνει μεγαλύτερη ιερότητα , αγνότητα και σαγήνη. Περπατήσαμε τις πλαγιές και τα μονοπάτια,   είδαμε τα ερείπια του αρχαίου θεάτρου , του ιερού της Ήρας (ο βωμός του Διός βρίσκεται στην κορυφή του βουνού σε υψόμ. 1401μ.) και πληροφορηθήκαμε από δύο  εκλεκτούς συντοπίτες του Ησιόδου : τον Ναύαρχο  κ. Χρήστο Λυμπέρη και τον Υποστράτηγο  κ. Γιάννη Πέππα , δύο ακούραστους μαθητές και συνεχιστές του έργου του φιλοσόφου,  που έχουν  τάξει σαν σκοπό της ζωής τους να προβάλουν το έργο του Ησιόδου και  την Κοιλάδα των Μουσών σε παγκόσμιο επίπεδο .  [Ο κ. Γιάννης  Πέππας έχει συγγράψει ένα αξιολογότατο βιβλίο με τίτλο : «3.650 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ» Εκδ. Ιδεοθέατρον] Συμπαραστάτες  τους  είναι :

1/ Ο Λέσβιος διανοούμενος  κ. Απόστολος Γονιδέλης , συγγραφέας και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, εκ των βαθυτέρων  μελετητών  των έργων του Ησιόδου  , με την μετάφραση-σχολίαση  όλων  των έργων του ποιητού.

2/ Η γνωστοτάτη αρχαιολόγος κ. Αννα Σουβαλτζή και ο σύζυγος της δικηγόρος και αρχαιολάτρης κ. Μάνος Σουβαλτζής , οι οποίοι εργάσθηκαν στην όαση Σίουα της Αιγύπτου και ανεκάλυψαν  πιθανότατα  τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το ανθελληνικό Σημιτικό κράτος των Αθηνών  τους σταμάτησε πριν ολοκληρώσουν την ανασκαφή .

3/ τα μέλη τοῦ Συλλόγου τῶν Φιλοπροόδων τῆς Ἄσκρης . Σκοπός  τους  είναι: α/  να αναδείξουν τη σπουδαιότητα και το μεγαλείο της Ασκρης σε παγκόσμιο επίπεδο  β/  να βρουν αρχαιολογικούς φορείς που να εκπονήσουν τις  ανασκαφές  συγκεκριμένων μνημείων    της Κοιλάδος των Μουσών, όπως λ. χ του θεάτρου κ.α   .

Ο Ἑλικῶνας ἦταν καὶ εἶναι  ἕνας μαγευτικὸς τόπος , τὸ ὅρος τῶν Μουσῶν, τὶς ὁποῖες λάτρευαν οἱ κάτοικοι τῶν γύρω πόλεων, οἱ Ἀσκραῖοι, οἱ Ὀρχομένιοι, οἱ Κο­ρωνεῖς καὶ οἱ Θεσπιεῖς, σχηματίζοντας ἕνα ἡμικύκλιο λα­τρείας γύρω ἀπὸ τοὺς Δελφούς. Ο τόπος αυτός έχει μεγάλη  πνευματική  και πολιτιστική ενέργεια  . Τώρα  περιμένει τους νέους Ἡσι­όδους , αλλά και τους προσκυνητές για να τον ἀνακαλύψουν και να   σκορπίζουν  στον κόσμο τα νέα διαχρονικά μηνύματα του ποιητού. Διότι ο Ησίοδος υπήρξε ο πρώτος ανθρωπιστής,  ο  πραγμα­τικὸς άνθρωπος ,  φιλάνθρωπος και ακόμη υπε­ράν­θρω­πος!

Γεννήθηκε στην Άσκρη της Βοιωτίας, όπου κατέφυγε ο πατέρας του από την αιολική Κύμη της Μικράς Ασίας, αλλά η ημερομηνία της γέννησής του δεν είναι γνωστή. Υπολογίζεται ότι έζησε γύρω στο 700 ή 800 π. Χ.  Ζούσε και έβοσκε τα κοπάδια του στην Κοιλάδα των Μουσών  στον Ελικώνα, όπου οι μύθοι έλεγαν ότι κατοικούσαν οι Μούσες, έλεγε ο ίδιος ότι εκείνες του έδωσαν το χάρισμα της ποίησης.

Επομένως η Κοιλάδα των Μουσών έχει καθαγιασθεί από τις Μούσες  και το ευγενές πνεύμα  του Ησιόδου που συναντήθηκε εκεί με τους θεούς και έγραψε την Θεογονία του, όπως έκανε πριν από αυτόν   ο Όμηρος . Είναι λοιπόν ο Ησίοδος  ο πρώτος θεολόγος; Όχι ακριβώς,  διότι δεν έδωσε  εντολές των θεών, όπως ο Μωυσής– αλλά κατέγραψε την πατρώα θρησκεία,  όπως ένας  ιστορικός.  Εκείνο που χαρακτηρίζει το έργο του Ησιόδου είναι οι οδηγίες του προς τους ανθρώπους για την πρόοδο τους.  Ο Σενέκας ἔλεγε ὅτι «Ἀθῆναι μὲν ἐν λό­γοις διάσημοι, Σπάρτη δὲ ἐν ὅπλοις, Θῆβαι δὲ ἐν ἱεροῖς». Διότι στὶς Θῆβες καὶ στὶς γύρω περιοχές, οἱ θρησκευτικὲς παραδόσεις ἐρχόντουσαν ἀπὸ πάρα,   πολὺ παλιά. Στὴν Βοιωτία, παρ᾿ ὅλες τὶς καταστροφές, τὶς γεωλογικὲς ἀλλαγὲς καὶ τὶς πλη­θυσμιακὲς μετακινήσεις, οἱ πανάρχαιες λατρεῖες, τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθι­μα καὶ οἱ συμ­βολικὲς λατρευτ­ικὲς τελετὲς παρέμεναν ζωντανὲς μέσα στὰ ἄδυτα  των σπηλαίων και τῶν ναῶν, ὅπου μόνον ἄξιοι μύστες  εἶχαν πρόσβαση.  Ο Ησίοδος εἶναι ὁ πρῶτος φιλόσοφος σὲ ὅλον τὸν κόσμο ,   διότι  ἡ φιλοσοφία  από την Ελλάδα μπολιάστηκε ἡ Εὐρώπη ἀπ᾿ τὴν Ἀναγέν­νηση καὶ μετά. Αυτό  τον κάνει πατέρα της Φιλο­σοφίας . Ὁ ἴδιος μᾶς λέει ὅτι καθὼς ἔβοσκε τὰ πρόβατά του τὸν ἐπε­σκέφθηκαν οἱ Ἑλικωνιάδες Μοῦσες καὶ τοῦ «ἐνέπνευσαν ἀοι­δήν», δηλαδή ἕνα τραγούδι.  Ο Ἡσίοδος χρησιμο­ποιεῖ τὶς Μοῦσες γιὰ τὴν «Θεογονία», ἀλλὰ καὶ τὸν ἀδελφό του Πέρση γιὰ τὰ «Ἔργα καὶ Ἡμέρες», καθὼς ὅπως λέει ἀπευθύνει σ᾿ αὐτὸν τὸ ἔπος γιὰ νὰ τὸν νουθετήσει. Όπως νουθέτησε   την κοινωνία της εποχής του-που ήταν τότε σε βαθυτάτη κρίση-, έτσι και τώρα μπορεί να δώσει  κοσμοσωτήρια  μηνύματα  στον κόσμο που,  τα έχει ανάγκη , διότι βρίσκεται σε πρωτοφανή αδιέξοδα. Ο Ησίοδος τα λόγια του  τα έκανε πράξη ζωής . Ητο ὑποστηρικτὴς τῆς ἠθι­κῆς, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐργασίας καὶ τῆς ἀρετῆς. «Ισιος», όπως σημαίνει το όνομα του. Αλλά και ο ίδιος ήτο δίκαιος,   ἐνάρετος, παραγω­γι­κὸς καὶ εὐτυ­χι­σμένος.  Η βασικὴ τριὰς τῶν κοσμο­γονικῶν στοιχείων του ποιητού είναι : ΧΑΟΣ – ΓΑΙΑ – ΕΡΩΣ καὶ ἡ βασικὴ τριὰς τῶν Θεογο­νικῶν στοιχείων: ΟΥΡΑΝΟΣ – ΚΡΟΝΟΣ – ΖΕΥΣ.  Επομένως ο ποιητής συνδυάζει  στην θεογονία του το υποκειμενικό  στοιχείο(θεούς)  και στην κοσμογονία του αντικειμενικό (φύση). Αυτό τον    διαφοροποιεί  από τους μετέπειτα θεολόγους.  Αυτό το έργο   και μόνον αν αξιοποιηθεί από τον εντόπιο πληθυσμό , αλλά και από την ευρύτερη περιφέρεια και  την Πολιτεία μπορεί να γίνει ο Ελικώνας και η Κοιλάδα των Μουσών, σε   σοβαρό πόλο έλξεως προσκυνητών και τουριστών , όπως   οι Δελφοί , Ολυμπία κ.α  Όι ξένοι λαοί δημιουργούν μύθους εκ του μηδενός , εμείς που έχουμε ενεργειακούς χώρους που εκπέμπουν πνευματικό φως, τους αφήνουμε  πολιτιστικώς και οικονομικώς καθυστερημένους και ανεκμετάλλευτους. Μετά  κανείς δεν  μας φταίει για τον μαρασμό της επαρχίας, παρά μόνον ο εαυτός μας. Όμως  αυτό δεν ισχύει πλέον για την Ασκρη. Οι Ασκραίοι είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν. Έχουν σχέδια και προ παντός θέληση. Έχουν πατριωτισμό , όραμα και αποφασιστικότητα. Όλοι δε εμείς που έχουμε μεταλάβει των Ελληνικών  πνευματικών μυστηρίων,  πρέπει ο ο καθένας μας  να τους συμπαρασταθεί  στην ευγενή προσπάθεια  για  την ανάδειξη της Κοιλάδας των Μουσών.  Οι συμβουλὲς καὶ διαπιστώσεις του  Ησιόδου είναι   διαχρο­νικὲς καὶ πανανθρώπινες . Σήμερα  τὶς ἔχουμε  απόλυτη ἀνάγκη όσο ποτέ στο παρελθόν για να βγούμε από τοὺς χαλεπούς καιρούς του Γένους της Βαρβαρότητος.  Τα μηνύματα  είναι διαχρονικά: Η Ὕβρις ἀκο­λου­θεῖται πάντοτε ἀπὸ τὴν Νέμεσι.    Ὁ ἄνθρωπος για να είναι ενάρετος και ευτυχής:

–  Πρέπει νὰ ἐργάζεται καὶ

–  Νὰ ἀκολουθεῖ τοὺς θείους νόμους τοῦ Διός.

Σήμερα οι νέοι είναι καταδικασμένοι στην ανεργία και όλοι παραβιάζουμε το θείο και τον ανθρώπινο νόμο.

Ο ποιητής έλεγε ότι: «Μὲ δύο τρόπους μπορεῖ κάποιος ν᾿ ἀδικήσει. Εἴτε μὲ τὴν βία, μὲ τὴν δύ­ναμι τῶν χεριῶν του, βασανίζοντας, ἁρπάζοντας καὶ κλέβοντας, εἴτε μὲ τὸ ψεῦδος, μὲ ὡραῖα ψεύτικα λόγια, ἐπιορ­κούμενος, συκοφα­ντώντας, ἐξαπα­τώντας καὶ δελεάζοντας τοὺς ἀφελεῖς ποὺ προσ­δοκοῦν κάποιο κέρδος. Τότε εἶναι ποὺ ἡ Ἀναίδεια ξεπερνᾶ τὴν Αἰδώ. Ξεχνοῦν ὅμως οἱ ἄνθρωποι ὅτι εὔκολα οἱ θεοὶ φθείρουν καὶ ἀφα­νίζουν τὶς οἰκογένειες τῶν ἄδικων ἀνθρώπων καὶ πὼς τὰ πλούτη τους ἔχουν μικρὴ διάρκεια. Ξεχνοῦν εὔκολα οἱ ἄνθρω­ποι πὼς ἡ  Ὕβρις ἐπιφέρει τὴν Ἄτη, καὶ στὸ τέλος τὴν Νέμεσι» «Μὴ κακὰ κερδαίνειν· κακὰ κέρδεα ἶσ᾿ ἀάτῃσι», συμβου­λεύει ὁ Ἡσίο­δος· δηλαδὴ μὴν κερδίζεις μὲ ἄτιμο τρόπο. Τὰ κέρδη αὐτὰ εἶναι ἴδια μὲ τὶς καταστροφές.{Μελέτη Απ. Γονιδέλη]