Του Χρίστου Κληρίδη*
Το ΕΔΑΔ στην απόφαση του σε σχέση με το δικαίωμα υποβολής υποψηφιότητας για τις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη στις υποθέσεις – αιτήσεις 27996/06 και 34836/06 Sejdic and Finci and Herzegovina απεφάσισε πρόσφατα ότι δεν είναι δυνατόν να αποκλεισθούν από τις υποψηφιότητες αυτές, οι υποψήφιοι λόγω της εθνικής καταγωγής τους.
Με λίγα λόγια μεταφέροντες την απόφαση αυτή στην Κύπρο, δεν είναι δυνατό να υπάρξει πρόνοια ότι οι Ελληνοκύπριοι θα εκλέγουν Ελληνοκύπριους και οι Τουρκοκύπριοι Τουρκοκύπριους ξεχωριστά.Περαιτέρω το Δικαστήριο επαναλαμβάνει την αρχή την οποία δέχθηκε και στην γνωστή υπόθεση Ibrahim Azis v. Κύπρου ότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι υπεράνω οποιωνδήποτε συνταγματικών ρυθμίσεων οι οποίες αν δεν συνάδουν με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση όπως ερμηνεύεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ακυρώνονται και θα πρέπει να τροποποιηθούν ανάλογα.
Το σκεπτικό του Δικαστηρίου είναι βασικά ότι δεν επιτρέπονται συνταγματικές πρόνοιες οι οποίες συνεπάγονται μεταξύ άλλων αποκλεισμούς ή βασίζονται στον εθνοτικό ρατσιστικό διαχωρισμό με τρόπον που να δημιουργούν δυσμενή διάκριση.
Το Δικαστήριο δεν εξέτασε την συμβατότητα της εκ περιτροπής προεδρίας μέσα από το συλλογικό όργανο όπως είχε καθιερωθεί στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη.
Παρεμφερώς αναφέρθηκε σε γνωμάτευση της Επιτροπής Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης η οποία το 2005 συμβούλευσε ότι το υφιστάμενο σύστημα εκ περιτροπής προεδρίας στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη μέσα από ένα συλλογικό όργανο είναι δυσλειτουργικό σε βαθμό που είναι αδύνατο σχεδόν να υπάρξει διακυβέρνηση της χώρας η οποία επιτυγχάνεται μόνο ουσιαστικά λόγω της ύπαρξης του «Υπάτου Αντιπροσώπου», και προσθέτουμε εμείς των ΕυρωΝατοικών στρατευμάτων !
Η Επιτροπή αυτή ρητά αναφέρει ότι μοντέλο εκ περιτροπής προεδρίας με ισχυρές εξουσίες μέσα σε συλλογικό όργανο των δύο και/ή περισσοτέρων προέδρων είναι συνταγή αποτυχίας και δεν ενδείκνυται .
Μάλιστα η Επιτροπή εισηγείται την κατάργηση αυτού του συστήματος και μόνο σαν προσωρινό μέτρο την θέσπιση εκ περιτροπής προεδρίας με ουσιαστικά ανύπαρκτές εξουσίες στην προεδρία, απλώς και μόνο για να υπάρχει σαν Πρόεδρος, αρχηγός κράτους , ο οποίος θα είναι εκ περιτροπής ο «Mr. Thank you very much».
Τούτο το μέτρο σαν ένα προσωρινό μέτρο γιατί όπως υποδεικνύει και το Δικαστήριο αλλά και η εν λόγω Επιτροπή , το αποδεκτό Ευρωπαϊκό μέτρο (yardstick) που είναι ο τελικός στόχος είναι το μέτρο ενός Προέδρου εκλεγμένου από την πλειοψηφία των ψηφοφόρων ανεξαρτήτως της εθνοτικής καταγωγής του. Αυτή την επιχειρηματολογία έπρεπε να αντλήσει η δική μας πλευρά για να διεκδικήσει Ευρωπαϊκή Δημοκρατική Ενιαία Προεδρία ενός ατόμου και μόνο και όχι να επικαλείται ξεπερασμένα μοντέλα της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης για να δικαιολογήσει τις απαράδεκτες προτάσεις της και πολύ περισσότερο να χλευάζει αρχηγούς κομμάτων και Νομικούς που τόλμησαν να αμφισβητήσουν τις προτάσεις αυτές.
* Δρ. Χρίστος Κληρίδης, Δικηγόρος
