Μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του ’60, ο πλυθησμός της Ευρώπης αποτελούσε το 12.5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο 7.2%, ενώ υπολογίζεται οτι μέχρι το 2050 οι Ευρωπαίοι θα αποτελούν μόλις το 5% του παγκόσμιού πληθυσμού. Δημογράφοι και οικονομολόγοι απο το Rand Europe, ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό που πραγματοποιεί έρευνες για διάφορους Ευρωπαικούς φορείς, λένε οτι πάνω απο 30 εκατομμύρια Ευρωπαίοι στην ηλικία εργασίας θα έχουν εξαφανιστεί μέχρι και τα μέσα του 21ου αιώνα, ενώ ο αριθμός των υπερήλικών θα συνεχίζει να αυξάνεται αλματωδώς .
Το αναγκαίο ποσοστό γονιμότητας για να διατηρήσει μια χώρα τον πληθυσμό της έχει καθοριστεί στο 2.1. Σήμερα δυστηχώς σε πολλές χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης το ποσοστό γονιμόητατας έχει πέσει στο 1.3 και σε ορισμένες πόλεις είναι λιγότερο και από ένα.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν το πρόβλημα και προσπαθούν να προωθήσουν νομοσχέδια που θα ενθαρύνουν τις γυναίκες να κάνουν παιδιά. Σ’ένα χωριό μάλιστα της Νότιας Ιταλίας, το Lavianο, ο δήμαρχος με δική του πρωτοβουλία είχε αποφασίσει να δίνει το χρηματικό ποσό των δέκα χιλλιάδων ευρώ στις γυναίκες (Ιταλίδες ή μετανάστριες) αν γεννούσαν στο χωριό και μεγάλωναν το παιδί τους εκεί. Το μέτρο αυτό δίχνει της ακραίες διαστάσεις που έχει ήδη λάβει το πρόβλημα σε διάφορες γωνιές της Ευρώπης. Η πόλη της Βενετίας αποτελεί ένα απο τα πιο τρομακτικά παραδείγματα υπογεννητικότητας, καθώς ο τοπικός πληθυσμός εκεί είναι ο μισός απ’ οτι ήταν το 1950!
Στη χώρα μας, καθώς επίσης και σε Ιταλία και Ισπανία, το πρόβλημα της υπογεννητικότητας είναι γνωστό εδώ και πάνω απο μια δεκαετία. Παρόλο που και στις τρεις αυτές χώρες ο θεσμός της οικογένειας είναι κατεξοχήν απο τους πιο δυνατόυς, τις τελευταίες δεκαετίες κρατούν τα πρωτία στην υπογεννητικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στην Ιταλία δύο τάσεις φαίνεται να επικρατούν τις τελευταίες δεκατίες… Οι νέοι μένουν στο πατρικό τους σπίτι για περισσότερο διάστημα, ενώ οι πλειοψηφία των γονιών είναι άνω των 40 ετών. Και οι δύο αυτές τάσεις συνδέονται με την υπογεννητικότητα, καθώς όσο περισσότερο καθυστερεί κάποιος να κάνει παιδιά, τόσο λιγοστεύουν οι πιθανότητες να αποφασίσει να κάνει περισσότερα απο ένα παιδιά.
Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία θα πάψουν σύντομα να αποτελούν εξαίρεση. Απ’ οτι δείχνουν πρόσφατες έρευνες που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στη New York Times, σχεδόν όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στις επόμενες δεκαετίες θα παρουσιάσουν σημαντική μείωση του πληθυσμού τους. Η Βουλγαρία σήμερα έχει πληθυσμό 8 εκατομμυρίων, αλλά μέσα στις επόμενες δεκαετίες θα έχει λιγότερο από 5. Η Λατβία, που έχει ένα απο τα μεγαλύτερα ποσοστά διαζυγίων στην Ευρώπη, έχει 13% λιγότερο πληθυσμό εν συγκρίση με 20 χρόνια πριν.
Σε Γερμανία και Αυστρία οι γυναίκες ήταν ανέκαθεν πιο δυστακτικές να κάνουν παιδιά. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2002, έδειξε οτι το 30% των Γερμανίδων που γεννήθηκαν τη δεκαετία του ’60 δεν έκαναν παιδιά, ένα απο τα μεγαλύτερα και με διαφορά ποσοστά σε σχέση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. 16.6% και 12.6% των Γερμανίδων και Αυστριακών αντίστοιχα δεν θέλουν να κάνουν παιδιά, εν αντιθέση με μόλις 3.8% των Ιταλίδων.
Δύο είναι οι κύριες αιτίες που ειδικοί θεωρούν ως τις πλεόν καταλυτικές. Η πρώτη είναι η επικράτηση μιας διαφορετικής αντίληψης ως προς το ποιός τελικά είναι ο «φυσικός» ρόλος της γυναικάς, καθώς και το γεγονός οτι το να μην έχεις παιδιά έχει αρχίσει να θεωρείται ως η ιδανικότερη επιλογή για να ζήσει κάποιος τη ζωή του.
Οι ερευνητές επίσης τονίζουν οτι η αντίληψη που επικρατούσε τόσες δεκαετίες, οτι οι γυναίκες που εργάζονται κατά τη πλειοψηφία τους αποφασίζουν να κάνουν λιγότερα παιδιά, είναι τελικά λανθασμένη. Αυτό που κάνει τη διαφορά δεν είναι αν η γυναίκα εργάζεται η όχι, αλλά κατά πόσο ο σύζυγος της τη βοηθάει να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του νοικοκυριού. Στις πιο συντηριτικές κοινωνίες, όπου ο άντρας τείνει να ασχολείται λιγότερο με τα οικοκυρικά, οι γυναίκες διστάζουν να κάνουν και δεύτερο παιδί.
Η πιο συμαντική παράμετρος ωστόσο του προβλήματος είναι η πρόνοια και τα μέτρα που λαμβάνει κάθε χώρα για να ενθαρρύνει τις γυναίκες να κάνουν παιδιά. Στις χώρες όπου η εξίσωση των δύο φύλων έχει θεμελιωθεί, όπως για παράδειγμα στις Σκανδιναβικές χώρες, το σύστημα είναι πιο αποδοτικό και βοηθάει τις εργαζόμενες μητέρες δινοντάς τους περισσότερα κίνητρα να κάνουν δύο η και τρία παιδιά. Αυτή η διαφορά είναι και η πιο καθοριστική που κάνει τις χώρες της Σκανδιναβίας να ξεχωρίζουν ως οι πλέον προηγμένες σε πλήρη αντίθεση, απ’ ότι προδίδουν οι αριθμοί, με τις Μεσογειακές χώρες.
