Του Μάνου Οικονομίδη
Το πρόβλημα με τις επετείους είναι ότι η συναισθηματική φόρτιση που τις συνοδεύει, ταξιδεύει το μυαλό στο παρελθόν και το αφήνει… κολλημένο εκεί. Εικόνες που άρεσαν, και άλλες που τραυμάτισαν. Μηνύματα που μοιάζουν επίκαιρα, και άλλα, ξεπερασμένα από την ίδια τη ζωή. Όνειρα που ξεθώριασαν, και άλλα από τα οποία ξυπνά κανείς νωρίς. Πολύ νωρίς…
Στην 37η επέτειο από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, μια ιστορική στιγμή που συνδέθηκε με ένα και μόνο πρόσωπο, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, δεν μπορείς παρά να σκεφτείς… και τώρα τι; Μια Ελλάδα στα όρια της χρεοκοπίας, την οποία πασχίζει να αποφύγει επειδή το προσπαθούν, την τελευταία στιγμή οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι. Δηλαδή, η… παλιοπαρέα στην αγκαλιά της οποίας μας οδήγησε ο Εθνάρχης, με το ζόρι, και κόντρα στις ακραίες φωνές και υστερικές αντιλήψεις της εποχής περί απομονωτισμού. Το… βουνό, για το οποίο έγραψε η Μαρίκα Λυσιάνθη.
Η επόμενη Ελλάδα, θα πρέπει να είναι η Ελλάδα της Νέας Μεταπολίτευσης. Μια Ελλάδα μπροστά από την εποχή της. Πάνω από τη συγκυρία της στιγμής. Υπέρτερη των αδυναμιών και των στρεβλώσεών της. Μια Ελλάδα που θα αντέξει τον μικρομεγαλισμό των Ελλήνων, τις κακές μας συνήθειες, την απαράμιλλη ικανότητα να… τσακωνόμαστε με τον εαυτό μας, για το ποιος είναι καλύτερος, πιο πετυχημένος, πιο… πονηρός.
Η επόμενη Ελλάδα δεν μπορεί να στηριχτεί στα υλικά του χθες, αλλά χρησιμοποιώντας τα μπάζα από το γκρέμισμά τους, ως πρώτη ύλη για το καινούριο οικοδόμημα. Έτσι ώστε τα κακώς κείμενα που μας ταλαιπώρησαν, ως φυσικά πρόσωπα, ιδέες και συμπεριφορές, να μείνουν κλεισμένα στους τέσσερις, ή και περισσότερους τοίχους της Νέας Ελλάδας.
Η επόμενη Ελλάδα θα πρέπει να είναι μια χώρα που έμαθε από τα λάθη της, ώστε να μην τα επαναλάβει. Μια κοινωνία αυτοματισμού, όχι όπως σήμερα, όπου ο ένας αναζητεί ενοχικές ευθύνες στον άλλο, αλλά όπου όλοι μαζί συνθέτουμε κοινά οράματα, αναζητούμε και βρίσκουμε κοινές διαδρομές, έστω κι αν οι αφετηρίες ποικίλουν τόσο μεταξύ τους.
Η επόμενη Ελλάδα θα πρέπει να είναι ένα σύγχρονο έθνος, χωρίς ιστορικά συμπλέγματα. Με θετική διάθεση να δώσει μάχες, ακόμη κι αν τελικά τις χάσει. Που δεν θα μένει κολλημένο στο «αντί», αλλά θα επιδιώκει το «μαζί». Θα αξιοποιεί την πρόσθεση και τον πολλαπλασιασμό, ως μαθηματικές πράξεις της προόδου, θυμίζοντας ότι η αφαίρεση και η διαίρεση διχάζουν, περιορίζουν, ακρωτηριάζουν το κοινό μέλλον.
Η επόμενη Ελλάδα θα πρέπει να είναι μια χώρα φιλική προς τους πολίτες της. Ενταγμένη στον σκληρό πυρήνα μιας Ενωμένης Ευρώπης, που ακόμη και το όνομά της, σε εμάς το οφείλει. Να μην μένουμε όμως κολλημένοι… σε εκείνη την πέτρα των Δελφών, που όπως ορθά είχε προβλέψει ο Εθνάρχης Κωνσταντίνος Καραμανλής, έπρεπε πολλού να πετάξουμε στη θάλασσα.
Η επόμενη Ελλάδα θα πρέπει να αξιοποιήσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ανθρώπων της. Να αναζητήσει νέες εθνικές διαδρομές. Να βρει που μπορεί να ξεχωρίσει και να μεγαλουργήσει. Να φτιάξει, σχηματικά, νέους Παρθενώνες, αντί για Μουσεία στα οποία θα φυλακίζει τους παλιούς.
Στην επόμενη Ελλάδα θα πρέπει να έχουν λόγο, ρόλο και αποστολή, όλες οι γενιές. Όλοι οι Έλληνες. Χωρίς αποκλεισμούς. Χωρίς περιχαρακώσεις. Χωρίς προσωπικές ή ιδεολογικές εγωπάθειες. Η «μια και μόνη αλήθεια», ακόμη και αν υπήρξε ποτέ, μας τελείωσε προ πολλού.
Η επόμενη Ελλάδα θα πρέπει να επενδύσει στη σύνθεση. Ιδεών, γενεών, οραμάτων, προσωπικών και εθνικών αφηγήσεων, προτεραιοτήτων, ικανοτήτων. Θα είναι μια Ελλάδα που… πέρασε πολλά στα χέρια του ΠΑΣΟΚ, έπαθε και έμαθε. Μια Ελλάδα χωρίς το ΠΑΣΟΚ, όχι απαραίτητα ως φυσική ύπαρξη, αλλά σίγουρα ως νοοτροπία και συμπεριφορά.
Για να συγκρίνουμε καταστάσεις και προσωπικότητες, μια Ελλάδα που τον προηγούμενο αιώνα έζησε δυο ηγέτες-εθνάρχες, τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, θα χρειαζόταν σήμερα περισσότερο τον δεύτερο, και όχι τον πρώτο. Γιατί ο μεγάλος Κρητικός πολιτικός, γιγαντώθηκε και κλήθηκε να δημιουργήσει μέσα σε συνθήκες ακραίου φανατισμού, όπου ο ίδιος υπήρξε η φυσική εκπροσώπηση της μιας τάσης του εθνικού διχασμού.
Ενώ ο αντίστοιχα μεγάλος Σερραίος πολιτικός, βρέθηκε πέρα και πάνω από τις πολιτικές καταστάσεις της εποχής του. Συγκρούστηκε με τη δική του παράταξη. Και έγινε το μέσο-μήνυμα της σύνθεσης αξιοτήτων, και της εθνικής ενότητας, χωρίς τις οποίες η Ελλάδα θα βρισκόταν σήμερα… στο βουνό. Παρέα με τους λύκους. Και τη δραχμούλα μας…
