Του Αχιλλεα Πατσουκα

Το «στρίψιμο της κάνουλας» του Nord Stream το πρωί της 8ης Νοεμβρίου, που θα σημάνει και την έναρξη λειτουργίας του αγωγού φυσικού αερίου, αυτομάτως θα αλλάξει τους ενεργειακούς συσχετισμούς και τις σχέσεις ενεργειακής εξάρτησης στη Γηραιά Ηπειρο. Οι δυνατότητες μεταφοράς του πρώτου εκ των δύο παράλληλων αγωγών του Nord Stream θα αγγίξουν τα 27,5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, ενώ ύστερα από περίπου έναν χρόνο, όταν ο Nord Stream θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία, με την ολοκλήρωση δηλαδή του δεύτερου παράλληλου αγωγού, οι δυνατότητες μεταφοράς του θα διπλασιαστούν.

Πέραν των πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που θα μπουν στα ταμεία της Gazprom, o ρωσικός ενεργειακός κολοσσός, αλλά κυρίως το ρωσικό κράτος, θα ενδυναμώσει περαιτέρω την παρουσία του στην Ευρώπη, καθώς ακόμα περισσότερες επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα χρησιμοποιούν για τις ανάγκες τους ρωσικό φυσικό αέριο.

Ωστόσο, τη στιγμή που η Μόσχα χαμογελά, σε δεινή θέση αναμένεται να βρεθούν η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Πολωνία, καθώς ο νέος αγωγός φυσικού αερίου θα τις παρακάμπτει. Ιδίως για τις δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, τα πράγματα θα γίνουν ακόμη δυσκολότερα, αφού θα είναι πολύ δύσκολο, και για πολλούς μάταιο, να εκβιάζουν διαρκώς με διακοπή πληρωμής τη Ρωσία κάθε φορά που οι τιμές της Gazprom δεν θα τους είναι αρεστές ή εφικτές, με αποτέλεσμα συνεχώς να αιωρείται ένα ενεργειακό μπλακ άουτ στην Ευρώπη.

Οι καλές ενεργειακές ειδήσεις, όμως, δεν περιορίστηκαν για το Κρεμλίνο στην έναρξη λειτουργίας του Nord Stream. Σύμφωνα με τον ισχυρό άνδρα της Gazprom Aλεξέι Μίλερ, ο έτερος αγωγός φυσικού αερίου, South Stream (θα διέρχεται από τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, τη Σερβία, την Κροατία, την Αυστρία, την Ιταλία, τη Σλοβενία και ενδεχομένως και από τη Ρουμανία), που επίσης θα παρακάμπτει τις «ζωηρές» πρώην σοβιετικές δημοκρατίες Ουκρανία και Λευκορωσία, θα τεθεί σε λειτουργία τον Δεκέμβριο του 2015.

Τα ρωσικά χαμόγελα περιορίστηκαν από την αιφνιδιαστική στάση της Αγκυρας, η οποία ανακοίνωσε πως από το τέλος Δεκεμβρίου δεν θα προχωρήσει στην επέκταση της συμφωνίας που είχε συνάψει πριν από περίπου 25 χρόνια με τη Μόσχα, από την οποία μέχρι σήμερα προμηθεύεται φυσικό αέριο. Αιτία για την απροθυμία της Αγκυρας αποτελεί το τσουχτερό, όπως υποστηρίζει, τιμολόγιο της Gazprom. Για τον λόγο αυτό το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας, με τη μορφή τελεσιγράφου, ζήτησε τη μείωση κατά 20% των τιμών με τις οποίες προμηθεύεται φυσικό αέριο.

Μέσω της Gazprom η Μόσχα, αφού απέρριψε τους τουρκικούς ισχυρισμούς, δηλώνοντας πως οι τιμές με τις οποίες προμηθεύεται η Αγκυρα φυσικό αέριο είναι προνομιακές, απάντησε στο τελεσίγραφο περί μη επέκτασης της συμφωνίας, αποκαλύπτοντας πως υπάρχουν πολλοί έτοιμοι μνηστήρες από την ιδιωτική αγορά φυσικού αερίου της Τουρκίας που περιμένουν να υπογράψουν με την Gazprom. Σε μια απόπειρα ερμηνείας της στάσης της Αγκυρας, εκτός από τον εκνευρισμό της, για τη ρωσική ασπίδα στις έρευνες της Λευκωσίας στην ΑΟΖ, αρκετοί είναι εκείνοι που οσμίζονται εσωτερικό σκάνδαλο, με τουρκικά κυβερνητικά στελέχη να επιθυμούν να «σπρώξουν» την Gazprom σε ιδιώτες.

Στο παρασκήνιο, το ερώτημα που θέτουν πολλοί είναι εάν συμφέρει τη μία από τις δύο πλευρές να τραβήξει περαιτέρω το σχοινί της σύγκρουσης. Η Αγκυρα γνωρίζει ότι δεν έχει άλλη εναλλακτική λύση, καθώς αν ποντάρει στα αποθέματα φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν, τότε αυτά δεν επαρκούν ούτε για τις ελάχιστες ανάγκες της. Από την πλευρά της, η Μόσχα θεωρητικά δεν έχει κανέναν λόγο να απολέσει έναν τόσο μεγάλο πελάτη, που αν μάλιστα μπει στη διαδικασία «να του κόψει την καλημέρα», τότε μια σειρά μεγάλων σχεδίων, όπως ο Blue Stream 2, που χωρίς την Τουρκία δεν μπορεί να υλοποιηθεί, πάει περίπατο…

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ