Του Μάριου Ευρυβιάδη
O αγωγός “Nabucco”, του οποίου η κατασκευή θα άρχιζε το 2013 και θα ολοκληρωνόταν το 2017 και ο οποίος θα «απελευθέρωνε», δήθεν, την Ευρώπη από την ενεργειακή εξάρτηση και κατά συνέπεια από τους πολιτικούς εκβιασμούς της Μόσχας, δεν υφίσταται πιά.
Μια μεγάλη ταφόπλακα τοποθετήθηκε από την Τουρκία του Ερντογάν στο μεγαλόσχημο αυτό αγωγό, που θα άρχιζε από τα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας, θα περνούσε μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας και θα κατέληγε στην Αυστρία, αποφεύγοντας την Ρωσία και εξασφαλίζοντας έτσι, απρόσκοπτη τροφοδοσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο “Nabucco” θα κάλυπτε μια απόσταση 3.900 χιλιομέτρων, θα κόστιζε περίπου 8 δις δολάρια και θα τροφοδοτούσε τις ευρωπαϊκές αγορές με περίπου 30 δις κυβικά μέτρα αερίου ετησίως. Το αέριο θα προερχόταν από την Κασπία, κυρίως το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, και από το Ιράκ. Επενδυτές στο “Nabucco” ήταν πολυεθνικές εταιρείες από τη Γερμανία, τις ΗΠΑ και τις ενδιαφερόμενες χώρες.
Ο “Nabucco” παρουσιαζόταν ως η «ναυαρχίδα» της ενεργειακής οδού Southern Corridor και είχε τις ευλογίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της ΕΕ. Μάλιστα, η ονομασία προέρχεται από το ομώνυμη κλασσική όπερα του Ιταλού Giuseppe Verdi και συμφωνήθηκε στη Βιέννη, έδρα του αγωγού, όταν οι επιχειρηματικοί και οι κρατικοί συντελεστές παρακολούθησαν το συγκεκριμένο έργο στην αυστριακή πρωτεύουσα.
Δεν υπάρχει καλύτερο δείγμα γραφής από τον κυνισμό και την συμφεροντολογία που διέπουν τις διακρατικές σχέσεις, το εμπόριο και τα κέρδη, από το ιστορικό της πορείας του αγωγού μέχρι το άδοξο τέλος του.
Εκείνο όμως που εγώ θα ήθελα να υπογραμμίσω είναι ότι όλος αυτός ο κυνισμός και η συμφεροντολογία έφεραν τα γνωστά «ηθικοπλαστικά» περιτυλίγματα και, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το περιτύλιγμα της «ενεργειακής ασφάλειας» και των «εναλλακτικών» διαδρομών – αγωγών. Επιπλέον η περίπτωση του “Nabucco” ενδιαφέρει ιδιαίτερα Αθήνα και Λευκωσία διότι η Τουρκία, χωρίς τη συμμετοχή της οποίας ο αγωγός θα ήταν ανέφικτος, παρουσιαζόταν ως η χώρα «κλειδί» που θα «απελευθέρωνε» την Ευρώπη από τον εκβιαστικό ενεργειακό εναγκαλισμό της Μόσχας, αφού ο αγωγός θα παρέκαμπτε την Ρωσία. Μαζί με τον “Nabucco” λοιπόν, η Τουρκία θα ήταν ο «απελευθερωτής» της Ευρώπης από τους κατά καιρούς ρωσικούς εκβιασμούς και θα «παρήγαγε ενεργειακή ασφάλεια» στην Ευρώπη.
Συνέβη ωστόσο κάτι στη διαδρομή. Άγκυρα και Μόσχα τα βρήκαν μεταξύ τους. Και η Τουρκία «πούλησε» την ΕΕ και τον αγωγό “Nabucco”. Έτσι απλά.
Συγκεκριμένα στις 30 Δεκεμβρίου 2011 ανακοινώθηκε στη Μόσχα ότι η Τουρκία απεδέχθη αίτημα των Ρώσων για την κατασκευή, μέσω της δικής της θαλάσσιας αποκλειστικής ζώνης στη Μαύρη Θάλασσα, του ρωσικού αγωγού South Stream. Η βιωσιμότητα του ενός αγωγού σημαίνει την οικονομική έκλειψη του άλλου. Το South Stream αποφεύγει την Ουκρανία, με την οποία η Ρωσία βρίσκεται σε διαμάχη, για οικονομικούς και όχι πολιτικούς λόγους, ως προς τα κόμιστρα χρήσης των ουκρανικών αγωγών για τη μεταφορά ρωσικού αερίου στην Ευρώπη. Ο θαλάσσιος αγωγός απολήγει στην Βουλγαρία και από εκεί συνεχίζει χερσαία προς την Ευρώπη.
Παράλληλα και ταυτόχρονα, τον περασμένο Οκτώβριο, η Τουρκία συνομολόγησε συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν για την κατασκευή του αγωγού της Υπερ-Ανατολίας (Trans Anatolia) (TANAP) με κατεύθυνση την Βουλγαρία και από εκεί στην Αυστρία. Έτσι, ακόμα και χωρίς την ταφόπλακα της συμφωνίας Μόσχας – Άγκυρας, ο “Nabucco” θα είχε πρόβλημα τροφοδοσίας. Για την τροφοδοσία του “Nabucco” δεν περισσεύει αέριο από το υφιστάμενο που κυκλοφορεί στην Τουρκία διότι το περίσσευμά του προγραμματίζεται να τροφοδοτήσει την Ιταλία και την Αδριατική μέσω Ελλάδας ως αγωγός ITGI .
Όλα λοιπόν περί «ενεργειακής ασφάλειας» πήγαν στον «βρόντο», στον βωμό των κρατικών συμφερόντων και του κέρδους. Βέβαια, δεν χρειαζόταν καν το άδοξο τέλος του “Nabucco” για να εξαχθεί το παραπάνω συμπέρασμα. Είναι τοις πάσοι γνωστό ότι μέσω του ρωσικού αγωγού αερίου Nord Stream , τροφοδοτούνται οι αγορές της Βόρειας Ευρώπης και ειδικά η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας, αυτή της Γερμανίας. Και αυτό γίνεται με τα χειροκροτήματα διαδοχικών Γερμανών Καγκελάριων.
Θέλω να προσθέσω και κάτι τελευταίο. Ας θυμηθούμε το θυμό του Ερντογάν το 2009 όταν ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ Εχούντ Όλμερτ, σε επίσκεψή του στην Άγκυρα, δεν ενημέρωσε τον Ερντογάν για την επικείμενη ισραηλινή επίθεση στην Γάζα που ακολούθησε λίγες μέρες μετά. Εξεμάνη τότε ο Ερντογάν και κατηγόρησε τον Όλμερτ και τους Ισραηλινούς ως υποκριτές και ψεύτες. Όπως προανέφερα, η συμφωνία Μόσχας – Άγκυρας, που ο Πούτιν χαρακτήρισε ως το «καλύτερο χριστουγεννιάτικο δώρο από την Τουρκία προς την Ρωσία», ανακοινώθηκε στις 30 Δεκεμβρίου. Η συμφωνία αυτή, πέραν του ότι «έθαψε» τον “Nabucco”, έβγαλε και την Ουκρανία εκτός παιχνιδιού, αφού ο South Stream παρακάμπτει την Ουκρανία. Στις 22 Δεκεμβρίου στην Άγκυρα, ο Ερντογάν φιλοξενούσε τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Γιανάνκοβιτζ. Μαζί ανακοίνωσαν την έναρξη «Στρατηγικού Διαλόγου», και υπογράμμισαν την συνεργασία τους και την ανάγκη εναλλακτικών αγωγών ενέργειας κλπ, κλπ,κλπ. Την επομένη, ο Αχμέντ Νταβούτογλου επανέλαβε τα ίδια με τον Ουκρανό ομόλογό του. Και στις 30 Δεκεμβρίου οι Ουκρανοί, οι Ευρωπαίοι και μαζί τους ο «αγωγός – απελευθερωτής Nabucco», εισέπραξαν τα δέοντα.
Αυτά λοιπόν για τον “Nabucco”, για τους θιασώτες της «ενεργειακής ασφάλειας» και της Τουρκίας ως τον κατ’εξοχήν παραγωγό ασφάλειας στην Ευρώπη.
