Του Νίκου Κοτζιά
Η ολοφάνερη αποτυχία της πολιτικής των κυβερνήσεων Παπανδρέου και της Τρόικας, οδήγησαν τις δυνάμεις του Μνημονίου σε προσαρμογές, αλλά και διαφοροποιήσεις στα πλαίσια πάντα της ίδιας λογικής. Αρκετοί, μάλιστα, από τους υποστηρικτές του Μνημονίου παριστάνουν μαζί με τα κανάλια της διαπλοκής και την ΝΕΤ ως να είναι οι μόνοι που δικαιούνται να ομιλούν επί της αποτυχίας του μνημονίου.Σήμερα, εντός του Κόμματος του Μνημονίου, κυκλοφορούν διάφορες απόψεις για το πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί πιο αποτελεσματικά και «καλύτερα» το όποιο μνημόνιο. Ανάμεσά τους καταγράφεται και μία, σύμφωνα με την οποία η αποτυχία του Μνημονίου δεν οφείλεται στον αντιλαϊκό και λανθασμένο χαρακτήρα του, αλλά στο ότι δεν εφαρμόστηκαν οι αναχρονισμοί που προωθούσε (όπως ο περιορισμός της λειτουργίας της δημοκρατίας και τα κοινωνικά δικαιώματα) με επάρκεια και επιμονή. Με άλλα λόγια, την αποτυχία του φαρμάκου δεν την εξηγεί η άποψη αυτή ως λάθος διάγνωση ή έστω συνταγή, αλλά ως δήθεν ανεπάρκεια στις δόσεις και ανεπαρκή φροντίδα από τον ασθενή να λαμβάνει στη σωστή τους ώρα τα φάρμακα. Αυτές οι προσεγγίσεις είναι οι κοινωνικά πλέον κυνικέ. Δεν αντλούν ιδέες και κοινωνικά στηρίγματα από την ελληνική πραγματικότητα, αλλά από αντιγραφές πολιτικών που απέτυχαν παλαιότερα στο εξωτερικό, ενώ στηρίζονται στις ξένες πλάτες, όπως κάποιοι άλλοι στηρίχθηκαν στο παρελθόν στις ξένες λόγχες.Ορισμένοι οπαδοί του «καλύτερου» και πιο αποτελεσματικά εφαρμοζόμενου μνημονίου, επιθυμούν να διαμορφώσουν ένα κόμμα κυβερνητικό.
Κατανοούν ότι δεν μπορεί να είναι πλειοψηφικό. Εκείνο που επιδιώκουν είναι να συγκροτήσουν ένα κόμμα αιχμή της διαπλοκής και της τρόικας, δηλαδή της συνολικής παράταξης του Κόμματος του Μνημονίου. Προσβλέπουν να το εγκαταστήσουν στο νοητό κέντρο του δικομματικού συστήματος ώστε να καθορίζουν το γίγνεσθαι στην πολιτική σκηνή, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που δεν θα υπάρχει αυτοδυναμία. Στόχος, το μικρό αναχρονιστικό κόμμα να ορίζει τον πρωθυπουργό και να καταλαμβάνει δυσανάλογα -προς την δύναμη του- θέσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο. Οι φορείς αυτών των αντιλήψεων έχουν ταυτίσει τον εαυτό τους με τα μεγάλα συμφέροντα και θεωρούν ότι οι επιλογές της διαπλοκής και της τρόικας πρέπει να ορίζονται ως «το εθνικό συμφέρον». Όχι ότι τους συγκινεί και πολύ ο όρος.
Τον αντιλαμβάνονται, όμως, ως μια χρήσιμη ενδυμασία.Οι πολιτικές δυνάμεις που θέλουν να παίξουν στο ταμπλό ενός τέτοιου «νέου» κόμματος προέρχονται κύρια α) από την πασοκογενή «εσωτερική τριανδρία» και εκείνο τον χώρο που υπηρέτησε πιστά τον βίαιο εκσυγχρονισμό στις αρχές του 21ου αιώνα, β) από τους νεοφιλελεύθερους της Νέας Δημοκρατίας, καθώς γ) και από το κόμμα της «Δημοκρατικής Συμμαχίας». Κοινό χαρακτηριστικό όλων τους είναι ότι φέρουν μέγιστη ιστορική ευθύνη για την σημερινή ελληνική καταστροφή και το δράμα της κοινωνίας μας.Μια δεύτερη παραλλαγή που συναντιέται περισσότερο στην λαϊκή δεξιά, είναι αυτή που επιδιώκει να χρεώσει τα χάλια της Ελλάδας στην διακυβέρνηση του τόπου από το 2009 μέχρι το 2011. Στη λογική αυτών των δυνάμεων, η ΝΔ δεν έχει ευθύνη για το μέγιστο πρόβλημα που παρέδωσε ο Κ.Καραμανλής το 2009 στο ΠΑΣΟΚ. Ο αποκλειστικά υπεύθυνος είναι το ΠΑΣΟΚ που μετέτρεψε το «πρόβλημα που παρέλαβε» σε καταστροφή. Οι αναγνώστες θα θυμούνται πώς προσπαθούσε το ΠΑΣΟΚ της περιόδου 2009-2011 να εμφανίζει εαυτό ως το «γενναίο» θύμα που σηκώνει τα βάρη των αμαρτιών της ΝΔ και σώζει τη χώρα. Σε ανάλογο ρόλο εμφανίζεται σήμερα η ΝΔ η οποία αν και εξακολουθεί υποτίθεται να είναι αντιπολίτευση, έχει, ταυτόχρονα αναλάβει το βάρος να σώσει την Ελλάδα από κυβερνητικές θέσεις….Η ΝΔ αυτοπροσδιορίζεται ως ο από μηχανής θεός, που θυσιάζεται για να σώσει τη χώρα από τις καταστροφές που έφερε το ΠΑΣΟΚ. Ουσιαστικά, βέβαια, η ΝΔ στηρίζει τον ίδιο πυρήνα πολιτικής, τα ίδια πρόσωπα υπουργών του ΠΑΣΟΚ, με αυτά που κατέστρεψαν τη χώρα, ενώ δέχτηκε (!) να παραμείνει η οικονομική και κοινωνική πολιτική στην ευθύνη των αντιπροέδρων του ΠΑΣΟΚ. Ουσιαστικά η ΝΔ βρίσκεται αιχμάλωτη ανάμεσα στις υποχωρήσεις που έκανε στον ξένο παράγοντα, προκειμένου να τον πείσει ότι μπορεί να κυβερνήσει υπεύθυνα, και στην προσπάθεια να μην φανεί στο εκλογικό σώμα ότι είναι συνυπεύθυνη που ο λαός έχει φορτωθεί το σταυρό του μαρτυρίου.Η τρίτη παραλλαγή είναι αυτή του κύριου κορμού του μνημονικού ΠΑΣΟΚ. Συστηματικά καταβάλλεται η πολιτικά μη ηθική προσπάθεια, να απαλλαγούν οι βουλευτές και οι υπουργοί των ευθυνών για τις πολιτικές που οι ίδιοι ψήφισαν και εφάρμοσαν. Να εμφανίσουν τις τελευταίες ως αποκλειστική επιλογή του Γ.Παπανδρέου.
Η γραμμή αυτή προωθείται από ανθρώπους που ψήφισαν και στήριξαν όλα τα αντιλαϊκά μέτρα, ανέχτηκαν κάθε είδος παράκαμψης και υπονόμευσης των δημοκρατικών θεσμών, δεν παραιτήθηκαν ακόμα και όταν παραδινόταν στους ξένους η κυριαρχία του ελληνικού κράτους. Η προσπάθειά τους να συσκοτίσουν το τι έκαναν και τις άμεσες ευθύνες που έχουν, απορρέει και συνδέεται με το γεγονός ότι οι περισσότεροι εξ’ αυτών δεν είναι ειλικρινείς, αλλά εκ των υστέρων δήθεν προφήτες. Δεν είναι τυχαίο ότι κανείς τους δεν παραιτήθηκε από καμία θέση. Ότι δεν έβαλαν ούτε για μια στιγμή το συμφέρον της Ελλάδας πάνω από την καρέκλα τους. Ή, τέλος, στην καλύτερη περίπτωση, δεν κατάλαβαν σε τι συνέπρατταν. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να φύγουν από την πολιτική σκηνή και ορισμένοι από αυτούς να τιμωρηθούν σύμφωνα με το νόμο και τα προβλεπόμενα. Και ακόμα σημαντικότερο, να φύγει μαζί τους η πολιτική που έφερε την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού. Κάτι το οποίο εξάλλου -έστω και ανειλικρινώς- παριστάνουν ότι αναγνωρίζουν και οι ίδιοι.Μια παραλλαγή των πιο πάνω απόψεων εκφέρεται από στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με αυτήν το ΠΑΣΟΚ θα είχε μικρότερο κόστος αν εξαρχής είχε διασφαλίσει για την πολιτική που ακολούθησε την στήριξη των άλλων κομμάτων. Η άποψη αυτή που διακρίνεται από μικροκομματικό «ρεαλισμό», έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το επιχείρημα ότι η πολιτική του ΠΑΣΟΚ ήταν ορθή. Είναι, βέβαια, και αυτή αντιπαραγωγική, αφού ως πρόβλημα δεν αναγνωρίζει την πολιτική που στήριξε, αλλά το ότι δεν λήφθηκαν επαρκή μέτρα ακόμα περισσότερη στήριξης.Γενικότερα, πολλοί υπουργοί και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ δεν δείχνουν ικανοί να καταλάβουν τι έπραξαν σε βάρος της Ελλάδας και ακόμα λιγότερο δείχνουν διατεθειμένοι να σκεφτούν μια Ελλάδα απαλλαγμένη από την παρουσία τους που θα αναπτύσσεται χωρίς αυτούς, ενάντια στην πολιτική που της επέβαλλαν μέχρι σήμερα.Στο ΠΑΣΟΚ συνολικά υπάρχουν μεγάλες ταλαντεύσεις οι οποίες οφείλονται στην ανασφάλεια που νιώθουν τα στελέχη του ως προς την έκταση της κρίσης του κινήματος.
Τα τελευταία συμπεριφέρονται ως να πιστεύουν στο μότο «μπόρα είναι και θα φύγει». Με τη διαφορά ότι αυτοί οι ίδιοι είναι η μπόρα που πρέπει να φύγει. Η κρίση ταυτότητας του ΠΑΣΟΚ και των συνδικαλιστικών ηγεσιών που το στηρίζουν είναι βαθύτατη και πολύπλευρη. Δεν είναι απλά κρίση προγραμματικής ταυτότητας. Είναι εκτεταμένη πνευματική και ηθική κρίση. Σήμερα το ΠΑΣΟΚ, επί παραδείγματι, δεν έχει υποψήφιο για τη θέση του προέδρου ούτε έναν νέο πολιτικό. Δεν διαθέτει ούτε έναν οραματικό διανοούμενο που να συμβάλλει ώστε να διαμορφωθεί στο εσωτερικό του μια άλλη αντίληψη. Οι οργανώσεις του είναι πεθαμένες και δεν υπάρχει διάλογος επί της ουσίας, παρά μόνο για τις καρέκλες και τις διαδικασίες. Από την άλλη, η κρίση του ΠΑΣΟΚ δίνει τη δυνατότητα να γεννηθούν νέες δυνάμεις. Αν αυτές δεν μπορέσουν να δείξουν έναν δρόμο διεξόδου τότε κινδυνεύει η δημοκρατική παράταξη να βρεθεί συνολικά για δεκαετίες σε αποσύνθεση.
