Στις 17 σοσιαλισμός

Του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού, συγγραφέα

Σοσιαλισμός δε γίνεται χωρίς σοσιαλιστές

Σάκης Καράγιωργας

Η ιστορία διδάσκει, για όποιον ξέρει να την κατανοήσει και βγάλει τα σωστά συμπεράσματα. Υπάρχει κάποια αναλογία του συνθήματος: «Στις 18 σοσιαλισμός» και «Στις 17 κυβέρνηση της Αριστεράς»; Καλό είναι να δούμε τις τυχόν αναλογίες και προβληματιστούμε.

Ο Σάκης Καράγιωργας, ερμηνεύοντας ψυχρά το αποτέλεσμα του εκλογικού θριάμβου του ΠΑΣΟΚ στις 18/8/1981,είχε πει τα ακόλουθα: «Κολοσσιαίας σημασίας, μπορώ να πω, ιστορικής σημασίας γεγονός, ήταν το εκλογικό αποτέλεσμα της 18ης Οκτωβρίου. Βασικά όμως όχι όπως ερμηνεύουν το αποτέλεσμα τα δημοκρατικά κόμματα, ότι δηλαδή μετά την άνοδο του ΠΑ.ΣΟ.Κ στην εξουσία διώχτηκε οριστικά η Δεξιά κι έχουμε απαρχή σοσιαλιστικού μετασχηματισμού. Αυτά ψυχρά θεωρώντας τα, είναι ευσεβείς πόθοι».[1]

Την άποψη αυτή του Σάκη Καράγιωργα, που αναλογικά την εφαρμόζω και για το ΣΥΡΙΖΑ, εξειδικεύω στο βιβλίο μου Ο μύθος του Ανδρέα ή οι θεωρητικές Βάσεις της Ένωσης Κέντρου, του ΠΑΚ και του ΠΑΣΟΚ και η πρακτική τους κατάληξη, από το οποίο παραθέτω ένα σχετικό απόσπασμα για τις συνέπειες που είχε η πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου στην Αριστερά, την οποία χρησιμοποίησε με τον χειρότερο τρόπο, εντάσσοντάς την  με μεγάλη ευστροφία στο σύστημα και εκφυλίζοντάς την.

Αναφέρω σχετικά: «Κατά τρίτο λόγο η περίοδος εκείνη ήταν ευνοϊκή για τις προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις, γιατί ήταν προγραμματισμένες σε μια μοντέρνα στρατηγική του αστικού συνασπισμού εξουσίας να ενταχτούν και να ενσωματωθούν στο καπιταλιστικό σύστημα κι έτσι να ελεγχθούν. Η ενσωμάτωση έγινε με ιδεολογικούς όρους».

Γράφει για το θέμα αυτό ο Γιάννης Μηλιός, γνώστης του φαινομένου: «Στη διαδικασία ιδεολογικού μετασχηματισμού που περιγράφουμε πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε μια μεγάλη μερίδα διανοουμένων στελεχών της παραδοσιακής Αριστεράς, αρχικά της “ανανεωτικής” και στη συνέχεια και της “ορθόδοξης” πτέρυγάς της.  Η πρόσβαση (ή η προσδοκώμενη πρόσβαση) στις ανώτερες θέσεις των κρατικών μηχανισμών (που για πρώτη φορά κατέστη δυνατή για το χώρο αυτό μετά τη μεταπολίτευση και ιδίως μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ το 1981), αποτέλεσε το μηχανισμό ενσωμάτωσής τους στους κοινούς τόπους της κυρίαρχης ιδεολογίας».[2] Aυτό που έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου με την Αριστερά ήταν – για να ερμηνεύσουμε το φαινόμενο και με τη γλώσσα της ποίησης – ένα είδος φαουστικής συναλλαγής. Το τίμημα ήταν πολύ βαρύ. Όλοι αυτοί από την Αριστερά που εντάχτηκαν στο σύστημα “εμπορεύονταν” μετά εκ του ασφαλούς και με το αζημίωτο αριστερή πολιτική. Παράλληλα έπρεπε να περιθωριοποιηθούν οι ριζοσπαστικές δυνάμεις (αντισυστημικές), που μπορούσαν να φέρουν εμπόδια ή αντίσταση σε μια τέτοια εξέλιξη. Αντ’ αυτού ο Ανδρέας Παπανδρέου, όπως πολύ σωστά λέει ο Λαοκράτης Βάσσης σε μια ανάλυση του μεταπολιτευτικού φαινομένου, «με την αριστεροφανή συνθηματολογία του “έσπρωξε” την Αριστερά στο περιθώριο της πολιτικής ζωής, εννοείται και με τη “βοήθειά” της».[3] Αυτή είναι η ερμηνεία του Λαοκράτη Βάση, που την ασπάζομαι εν μέρει. Η πιο σωστή τοποθέτηση είναι ότι η αριστερά στην πλειοψηφία της ενσωματώθηκε στο σύστημα, δηλαδή για να μην υπάρχει παρερμηνεία, στο καπιταλιστικό σύστημα.

Στο προαναφερθέν βιβλίο μου: Ο μύθος του Ανδρέα ή οι θεωρητικές βάσεις της Ένωσης Κέντρου, του ΠΑΚ και του ΠΑΣΟΚ και η πρακτική τους κατάληξη, γράφω σ’ ένα σημείο: «Στην Ελλάδα του σήμερα, όπου η διαπλοκή έχει διαβρώσει θεσμούς και ανθρώπους, το πολιτικό ήθος και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια έχουν γίνει αγαθά υπό εξαφάνιση. Η συναλλαγή, η εξαγορά συνειδήσεων, η ευτέλεια οραμάτων, ιδεών και αρχών, η διαφθορά και η σήψη είναι μερικά από τα φαινόμενα που αναδείχτηκαν σε υπερθετικό βαθμό με την πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου και της λεγόμενης “μεγάλης δημοκρατικής παράταξης” που λέγεται ΠΑΣΟΚ. Ένα πρωτοφανές σε διάσταση φαινόμενο,  που το θεωρούσαμε πριν “αγαθό της επάρατης δεξιάς” και τώρα αποτελεί “κοινό αγαθό” και “της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης”.

Είναι πραγματικά απίστευτο και όμως αληθινό. Τέτοια αλλοτρίωση και εκφυλισμός της ελληνικής κοινωνίας δεν υπήρξε ποτέ σε τέτοια έκταση, γιατί στο παρελθόν η Αριστερά ή η «μεγάλη δημοκρατική και προοδευτική παράταξη», όντας πριν στο περιθώριο του συστήματος, διατηρούσε τα συλλογικά οράματα και τις πανανθρώπινες αξίες, ενσωματωμένη όμως στο σύστημα έχασε στην πλειοψηφία της τον εαυτό της και την αξιοπρέπειά της, έγινε με μια λέξη χειρότερη και από τη μοντέρνα δεξιά.

Μέσα σ’ αυτό το νοσηρό πολιτικό και κοινωνικό κλίμα, όπου τα κριτήρια για τις ανθρώπινες και πανανθρώπινες αξίες έχασαν το νόημά τους, διαστρεβλώθηκαν, εκφυλίστηκαν ή εξαφανίστηκαν, όπου “ευημερεί” η σήψη και παρακμή, αναπτύχθηκαν συμπεριφορές πολιτικών προσώπων και όχι μόνο, που χαρακτηρίζονται από συμβιβασμό, συναλλαγή και διαπλοκή.

Τελικά φτάνεις στο σημείο να αναρωτηθείς: Μα έμεινε επιτέλους σ’ αυτόν τον τόπο τίποτε όρθιο ή όλα αλώθηκαν από το χρήμα, τον άκρατο εγωισμό και τη δίψα για εξουσία;

Είμαστε υποχρεωμένοι να αναλύσουμε σε βάθος αυτό το εκφυλιστικό φαινόμενο που παρουσιάζεται – κι εδώ είναι η πραγματική “ύβρις”- σαν φαινόμενο προοδευτικό, αριστερό, δημοκρατικό και με το επίχρισμα του χρέους και του καθήκοντος απέναντι στη “μεγάλη δημοκρατική παράταξη”. Αυτή η απύθμενη διαστροφή και κυνική προκλητικότητα στη νοημοσύνη του Έλληνα, γιατί αλλιώς πώς να τη χαρακτηρίσουμε, παρουσιάζεται υποκριτικά με το φωτοστέφανο του “προοδευτικού”.

Ποια είναι όμως η πραγματικότητα, πώς εξηγείται μια τέτοια συμπεριφορά και πώς πρέπει να χαρακτηρίσουμε τέτοια φαινόμενα, που καλλιέργησε το ΠΑΣΟΚ; Δεν ήταν μόνο ο Ανδρέας Παπανδρέου. Είχε και συνεργούς. Είναι ένα ερώτημα που χρειάζεται την απάντησή του. Και δεν μιλάμε φυσικά για εξαιρέσεις.  

Αυτού του είδους τους ανθρώπους τους ονομάζουμε «συμβιβασμένους ή προσεταιρισμένους». Γι’ αυτούς αποφάνθηκε ο βυζαντινός λόγιος Μιχαήλ Ψελλός με την εξής φράση: “Ο άνθρωπος είναι ευμετάβλητο ζώο, ιδίως όταν βρίσκει λογικοφανείς δικαιολογίες για τις μεταβολές του”.

Πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι απέβαλαν κάθε ηθικό φραγμό και άλλαξαν τη συμπεριφορά τους ή εξαγοράστηκαν με χρήμα και θέση από το σύστημα, το καπιταλιστικό σύστημα (και οποιοδήποτε καπιταλιστικό σύστημα) και ονομάζονται προσεταιρισμένοι. Χωρίς αλλαγή του καταναλωτικού μοντέλου που οδηγεί στην απαξία της ανθρώπινης φύσης και την «αποκτήνωση»,διέξοδος δεν υπάρχει.

Οι νεοταξικοί, νεοφιλελεύθεροι είναι άνθρωποι παντός (πολιτικού) καιρού, που παρουσιάζουν την προσωπική τους φιλοδοξία ως προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και που χρειάζεται το σύστημα, για να προωθεί την αντιλαϊκή του πολιτική με προοδευτικό προσωπείο.

Το θέμα είναι ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ είχε άπειρες δυνατότητες για την υλοποίηση μιας προοδευτικής πολιτικής, με διάρκεια και συνέπεια, χωρίς να υπάρχουν ουσιαστικά εμπόδια για τη πραγμάτωση αυτών των δυνατοτήτων. Απεναντίας οι συνθήκες ήταν παρά πάνω από ευνοϊκές. Τελικά κι αυτά που έγιναν ακυρώθηκαν ή εκφυλίστηκαν, γιατί απέβλεπαν σε εκλογικές σκοπιμότητες με αποκλειστικό στόχο τη κατάκτηση και νομή της εξουσίας».[4]

Υπάρχει μια σκόπιμη παραπληροφόρηση από την άρχουσα αστική τάξη της Ελλάδας, όπως προανέφερα, που ελέγχει και τα ΜΜΕ (Μέσα Μαζικής Αποβλάκωσης, όπως τα αποκαλώ), που συγκαλύπτει την πραγματική αλήθεια, για το έργο του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Σάκης Καράγιωργας μας διαφωτίζει σ’ αυτό σε μια περίοδο που ο θρίαμβος του Ανδρέα και του ΠΑΣΟΚ επισκίαζε τα πάντα. Γράφει ο Σάκης σχετικά, αναφερόμενος στα κέντρα εξουσίας εντός και εκτός Ελλάδας:

«Τα κέντρα εξουσίας προετοίμασαν μια πολιτική διάρθρωση του εξής τύπου: Δύο αστικά κόμματα, που να έχουν βασικό στρατηγικό σκοπό τη διαχείριση της καπιταλιστικής ανάπτυξης και κυρίως τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής αστικής κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα. Αυτά τα κόμματα θα εναλλάσσονταν στην εξουσία. Γιατί δύο κόμματα; Γιατί κάθε εκσυγχρονισμός έχει ένα κόστος που πέφτει στις πλάτες κάποιας κοινωνικής ομάδας. Αυτή την κοινωνική δυσαρέσκεια θα την απορροφά μια το ένα μια το άλλο».[5] Η πρόβλεψή μου είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα παίξει αυτόν τον ρόλο μαζί με τη Νέα Δημοκρατία.

Τελικά το ΠΑΣΟΚ, για να αναφερθούμε πάλι σ’ αυτό, ούτε καπιταλιστικό εκσυγχρονισμό έκανε, ούτε τίποτε άλλο, παρά μόνο αναχρονισμό και καταστροφή. Κατέστρεψε και αυτές τις καπιταλιστικές δομές, αποδιοργανώνοντας το κράτος, μετατρέποντάς το, εναλλάξ με την Νέα Δημοκρατία, σε κομματικό παρακράτος του ΠΑΣΟΚ και το κομματικό παρακράτος της Νέας Δημοκρατίας. Στην εκτίμηση αυτή έπεσε έξω και ο Σάκης Καράγιωργας. Και για να μιλάμε με ντοκουμέντα θα αναφέρω τι έγραφα στην παραίτησή μου από το ΠΑΣΟΚ το 1977, όταν άλλοι θριαμβολογούσαν: «Όσον αφορά το ΠΑΣΟΚ, τα πρώτα αχνάρια, τις πρώτες αμυδρές ενδείξεις ότι ακολουθούμε λαθεμένη τακτική, άρχισα ν’ αποκτώ με το κυνήγι των παλαιοκομματικών και τη μέθοδο που ακολουθούσε το κίνημα τότε… Από κει και πέρα μου ήταν τελείως ξεκάθαρο ότι ακολουθούμε καθοδική πορεία… Και δεν υπάρχει καμιά , μα καμιά απολύτως ένδειξη ότι ο κατήφορος αυτός θα σταματήσει».[6]

Όπως τα έγραψα τότε έτσι ακριβώς εξελίχτηκαν τα πράγματα έως σήμερα και έπεται, απ’ ότι φαίνεται και συνέχεια.

Σ’ αυτή τη συγκυρία, που μιλάμε, για να ανατρέξουμε στην ιστορία, η λύση Παπανδρέου ήταν πρόσφορη για τα σχέδια της κυρίαρχης ιδεολογίας και των Αμερικανών. Ο Παπανδρέου, ως άριστος γνώστης της αμερικάνικης πολιτικής, «έπαιξε» στο πεδίο αυτό με καταπληκτική οξυδέρκεια και επιδεξιότητα και κέρδισε. Μπορούσε βέβαια και να χάσει, αν δεν είχε την γνώση, την ικανότητα και την ευστροφία, αλλά και ορισμένα άλλα ιδιάζοντα χαρακτηριστικά που έχουν σχέση με  τον χαρακτήρα, τις φιλοδοξίες και την ιδιοσυγκρασία του. Η ψυχολογία (το ήθος, ο χαρακτήρας, η ιδιοσυγκρασία, η ψυχοσύνθεση των ανθρώπων), την οποία περιφρονούσε η Αριστερά, δίνοντας καθοριστικό βάρος στον οικονομικό τομέα, παίζει σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις των ανθρώπων και φυσικά και των μεγάλων προσωπικοτήτων, που ως υποκείμενα της ιστορίας μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις στον κόσμο».[7]

Με βάση αυτά τα δεδομένα από το παρελθόν προβαίνω στις εξής διαπιστώσεις:

1. Στην Ελλάδα όλα, μα όλα πήγαν από το κακό στο χειρότερο και μάλιστα ξεπέρασαν και τις προβλέψεις μου του 1977.

2. Η διαφθορά της κοινωνίας στο σύνολό της (οι «αριστεροί» δεν αποτελούν απολύτως καμία εξαίρεση), έφτασε έως το κόκαλο και η σήψη μόλυνε το σώμα της ως την τελευταία ρανίδα του αίματος. Χωρίς αλλαγή νοοτροπίας δεν υπάρχει σωτηρία.

Ασφαλώς πρέπει να τονίσω: Τα εν οίκω ουκ εν δήμω. Όμως τα εν οίκω πρέπει να ειπωθούν, γιατί αλλιώς δεν υπάρχει καμία θεραπεία. Αν δεν προβούμε στις σωστές διαπιστώσεις δεν μπορούμε να προτείνουμε καμιά σωστή εναλλακτική πολιτική πρόταση.

Το γεγονός και μόνο ότι μας κυβερνάει η Τρόικα είναι απόδειξη της διαφθοράς κατά προτεραιότητα του πολιτικού συστήματος και της πλήρους ανικανότητάς του. Όταν εμείς είμαστε ανίκανοι παντελώς να αυτοκυβερνηθούμε, ασφαλώς και θα έρθει κάποιος Τροϊκανός και μάλιστα Γερμανός, που δημιουργεί και τραγικούς συνειρμούς, για να μας κυβερνήσει. Οι ξένοι δεν φταίνε για το δικό μας χάλι. Εμείς φταίμε. Ας μη ζητούμε λοιπόν – υποκριτικά -άλλοθι.

Ανικανότητα και ηθικός και πνευματικός ξεπεσμός λοιπόν, όχι μόνο εκείνων των πολιτικών δυνάμεων που μας κυβέρνησαν, αλλά και των κομμάτων που δεν ήταν σε θέση να αντισταθούν αποτελεσματικά σ’ αυτόν τον κατήφορο. Έχουν την ανάλογη ευθύνη. Δεν είναι υπαίτιοι μόνο οι κυβερνώντες, αλλά και οι ασκούντες αντιπολίτευση. Ήξεραν και δεν έπραξαν τα δέοντα. Ή δεν ήξεραν και ήταν και είναι ανίκανοι.

Τα προγράμματα των κομμάτων προβάλλουν κατά κύριο λόγο, για να μην πω κατ’ αποκλειστικότητα την έξοδο από την κρίση με οικονομικούς όρους.

Για μένα η κρίση είναι πρωταρχικά και κατά κύριο, για να μην πω αποκλειστικό λόγο, η έκπτωση από τις ηθικές και πνευματικές αξίες της πατρίδας μας, τις οποίες εμπορεύτηκαν οι εθνοκάπηλοι δεξιοί και προσπάθησαν να αφανίσουν οι αριστεροί.

Η προσαρμογή με αυτόν τον τρόπο στην παγκοσμιοποίηση και την νέα τάξη, τόσο των κομμάτων του αστικού μπλοκ εξουσίας, όσο και των κομμάτων της Αριστεράς ήταν πλήρης.

Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες καμία αλλαγή δεν πρόκειται να επέλθει.

Το σύστημα γνωρίζει την κατάσταση και έχει όλες τις λύσεις στο χέρι του, καθώς και τα εναλλακτικά σενάρια.

Με την έννοια αυτή η συζήτηση, αν θα φύγουμε από το ευρώ ή την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, γιατί ποτέ δεν πρόκειται να προκύψει ένα τέτοιο πρόβλημα.

Εκείνοι που ρυθμίζουν τις τύχες της χώρας μας, και αυτοί είναι το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα του αγγλοσαξωνικού μοντέλου του καπιταλισμού, γνωρίζουν την πραγματικότητα και έχουν τον έλεγχο. Τα άλλα είναι για τους αφελείς και τους καιροσκόπους.

Το λαϊκό κίνημα βρίσκεται σε πλήρη ήττα και αποπροσανατολισμό.

Κανένα κόμμα δεν πρόκειται να ξεφύγει από το σύστημα, γιατί δεν υπάρχουν αντικειμενικά οι προϋποθέσεις γι’ αυτό, τόσο ηθικά, όσο και πνευματικά ,όσο και κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά.

Την ιδεολογική ηγεμονία κατέχει το σύστημα και όσο η Αριστερά παραμένει αποκλειστικά στα πλαίσια του οικονομικού και δεν συνδυάζει τα κοινωνικά με τα εθνικά και όλα αυτά με γνώμονα και πυξίδα τις αρχές και αξίες του ελληνικού πολιτισμού, θα παραμένει εσαεί και θα λειτουργεί μέσα στο σύστημα, του οποίου τους κανόνες θα διαμορφώνει η ίδια.

Έχω τη γνώμη ότι θα είμαι ίσως ο μόνος που διαφωνώ μέσα στη γενική ευφορία, όπως συνέβη και με το ΠΑΣΟΚ το 1981, όταν προδιέγραψα από τότε ακόμη την πορεία του τόπου, έως σήμερα.

Εύχομαι να διαψευστώ ειλικρινά.

Όμως τα δεδομένα δεν μου το επιτρέπουν, καθώς και η ανεξάρτητη κριτική μου σκέψη, που δεν μπορεί, γιατί δεν θέλει να παραβλέψει τα δεδομένα και έχει το θάρρος και την παρρησία να τα εκθέσει.

Οι αναλογίες με το ΠΑΣΟΚ του 1981 είναι κραυγαλέες! Ένα νέο ΠΑΣΟΚ γεννιέται. Γι’ αυτό και τα λαμόγια του ΠΑΣΟΚ προστρέχουν στο ΣΥΡΙΖΑ. Μιας και δεν μπορούν πια να βρουν λεφτά στο ΠΑΣΟΚ, περιμένουν να διαφυλάξουν τουλάχιστον αυτά που απέκτησαν με τις πελατειακές τους σχέσεις. Εξαιρέσεις (για να μην αδικώ κανέναν) επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Και ένα τελευταίο: Η κοινωνία των δύο τρίτων που δημιουργήθηκε με δανεικά από το ΠΑΣΟΚ, τώρα μεταβάλλεται στην κοινωνία του ενός τρίτου, γιατί το λίπος που έχουν συσσωρεύσει έως τώρα μέσα από την κλεπτοκρατία, καταληστεύοντας το κράτος, αρχίζει και λιώνει σταδιακά.

Το σύστημα τιμώρησε και τιμωρεί τους έντιμους, τους άτιμους τους επιβράβευσε και τους επιβραβεύει. Έτσι λειτουργεί. Σ’ αυτό δεν έχει αλλάξει τίποτε και ούτε πρόκειται να αλλάξει, γιατί ακριβώς το πρόβλημα είναι πρωταρχικά πολιτιστικό και η ελληνική κοινωνία από την άκρα αριστερά έως την άκρα δεξιά έχει πάθει βαθιά πολιτιστική καθίζηση.

Κανένας δεν ασχολείται με αυτό το καθοριστικό ζήτημα. Γι’ αυτό βλέπω να έρχονται μέρες χαλεπότερες από το παρελθόν.

Το μόνο που εύχομαι είναι να μην περιμένω, άλλα σαράντα χρόνια για να ξαναζήσω τα ίδια!

Χάσαμε τον πολιτισμό μας, χάσαμε την αξιοπρέπειά μας, γι’ αυτό χάσαμε τα πάντα! Χωρίς την επανάκτησή του σωτηρία δεν υπάρχει, γιατί ιδεολογική ηγεμονία δεν μπορεί να υπάρξει στον αιώνα τον άπαντα, αν η Αριστερά, αλλά και οποιοσδήποτε πολιτικός φορέας δεν ασπαστεί και δεν κάνει στρατηγικό όπλο της πολιτικής του τον ελληνικό πολιτισμό.