Τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μέλη της κυπριακής παροικίας στην Ελλάδα, ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης που επηρεάζει όλους τους τομείς της ζωής στη χώρα, αναδεικνύουν σε συνέντευξη τους στο ΚΥΠΕ, ο Γ.Γ. της Ομοσπονδίας Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας (Ο.Κ.Ο.Ε.) Γεώργιος Μιχαηλίδης και ο Πρόεδρος της Ένωσης Κυπρίων Ελλάδας (Ε.Κ.Ε.) Πιερής Μιχαήλ. Αποκαλύπτουν ότι Κύπριοι ζουν σε κοντέινερς σεισμόπληκτων, άλλοι δεν έχουν να φάνε….
Παράλληλα τονίζουν την αγωνία των αποδήμων για τις εξελίξεις στην Κύπρο και την επίσης δύσκολη οικονομική κατάσταση της ιδιαίτερης πατρίδας τους, που για αυτούς παραμένει ως το βασικό σημείο αναφοράς στη συνείδηση τους. Στην Ελλάδα ζουν περισσότεροι από 60.000 Κύπριοι, καθώς επίσης και εκατοντάδες φοιτητές, που μπαίνουν στα ελληνικά πανεπιστήμια κάθε χρόνο. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για μικεομεσαίους, αυτοεργοδοτούμενους και βιοπαλαιστές, ανθρώπους που βγάζουν τίμια το ψωμί τους. Άνθρωποι εργατικοί και φιλότιμοι, οι οποίοι ωστόσο έχουν φτάσει λόγω της κρίσης να αγωνιούν για το αύριο, καθώς δεν ήταν δυνατό να μείνουν ανεπηρέαστοι από τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Ανεργία, φτώχεια και αβεβαιότητα κάνουν την πολυπληθή κυπριακή παροικία της Ελλάδας να στενάζει υπό το ζυγό της κρίσης και να αναζητά μία διέξοδο, μία ελπίδα, για ένα καλύτερο αύριο.
Ερ. Πόσοι Κύπριοι ζουν στην Ελλάδα και σε ποια επαγγέλματα δραστηριοποιούνται;
Γεώργιος Μιχαηλίδης (Γ.Μ.): Οι Κύπριοι ήρθαν στην Ελλάδα κυρίως μετά το 1974. Πρόκειται – στη μεγάλη πλειοψηφία τους – για πρόσφυγες, οι οποίοι δεν έχουν πάρει καμία βοήθεια από την Κύπρο. Οι περισσότεροι έχουν πτυχία από Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Είναι αυτοί που ήρθαν ως φοιτητές, παντρεύτηκαν και έμειναν εδώ, σχεδόν 40 χρόνια, έχοντας αποκτήσει πλέον παιδιά ή και εγγόνια. Δηλαδή στην Ελλάδα έχουμε Κύπριους τρίτης γενιάς.
Πιερής Μιχαήλ (Π.Μ.): Είναι δύσκολο να πούμε πόσοι ακριβώς είναι οι Κύπριοι στην Ελλάδα. Πάντως είναι περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι. Πέρα από τους φοιτητές, η πλειοψηφία των Κυπρίων που ζουν στην Ελλάδα είναι κυρίως αυτοαπασχολούμενοι και μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, οι οποίοι πλήττονται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την οικονομική κρίση. Είναι γιατροί, δικηγόροι, λογιστές, μηχανικοί, κλπ., κάποιοι έχουν εμπορικά καταστήματα, μικρές επιχειρήσεις, γενικά στον τομέα της παροχής υπηρεσιών, ο οποίος και γνωρίζει βαθιά ύφεση. Πρόκειται για ανθρώπους που στην πλειοψηφία τους οι επιχειρήσεις τους, τα γραφεία τους δεν μπορούν να κερδίσουν καν τα έξοδα τους. Αρκετοί εργάζονται και στο δημόσιο, κυρίως ως δάσκαλοι, καθηγητές, γιατροί, κλπ με επίσης σοβαρά προβλήματα, λόγω των περικοπών, που φτάνουν το 50% στους μισθούς.
Ερ. Το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης επηρέασε την κυπριακή παροικία στην Ελλάδα και σε τι ποσοστό; Αυτοί που αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης, μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης έχουν απευθυνθεί στην παροικία για βοήθεια;
Π.Μ. Φυσικά και επηρέασε την κυπριακή παροικία η ελληνική κρίση. Δεν ήταν δυνατό να γίνει διαφορετικά άλλωστε, αφού οι Κύπριοι που ζουν στην Ελλάδα αποτελούν μέρος της ελληνικής κοινωνίας και επομένως έχουν τα ίδια προβλήματα. Όπως προανέφερα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι πολλά και σοβαρά. Όσοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής υπηρεσιών, είναι έμποροι, γιατροί, δικηγόροι, αυτοαπασχολούμενοι, κλπ. δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν ούτε καν στις υποχρεώσεις λειτουργίας των επιχειρήσεων τους, πόσο μάλλον στα υπόλοιπα (στεγαστικά, σπουδές των παιδιών τους, κλπ).
Πρέπει να επισημάνουμε επίσης, ότι στην πραγματικότητα δεν έχουμε την πλήρη εικόνα για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Κύπριοι στην Ελλάδα. Και αυτό όχι γιατί δεν ενδιαφερόμαστε αλλά γιατί δύσκολα ένας περήφανος άνθρωπος ζητά βοήθεια, ή λέει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Γ.Μ.: Τα μεγάλα προβλήματα είναι στα αστικά κέντρα, δηλαδή, Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Εκεί όπου τα ποσοστά ανεργίας είναι πολύ ψηλά. Στην περιφέρεια τα προβλήματα είναι λιγότερο οξυμένα. Ωστόσο το ζήτημα που ανέφερε και ο Πιερής ότι στην πραγματικότητα δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος, είναι αλήθεια. Συνεχώς ανακαλύπτουμε ανθρώπους με οξύτατα οικονομικά προβλήματα, σε τόσο δεινή θέση που δεν πιστεύαμε ποτέ ότι θα μπορούσαν να είναι αυτοί οι Κύπριοι συνάνθρωποι μας σε τόσο δεινή θέση. Και πάλι ωστόσο δεν μπορούμε να ξέρουμε την πραγματική διάσταση του προβλήματος, το οποίο σίγουρα είναι πολύ μεγαλύτερο. Δύσκολα θα ανοιχτεί ένας άνθρωπος και ακόμα πιο δύσκολα θα ζητήσει βοήθεια από την παροικία.
Πρέπει να σας πω ότι διαπιστώνουμε και δυσκολίες στις μεγαλύτερες κυπριακές επιχειρήσεις που ήρθαν πριν μερικά χρόνια να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα. Οι κατασκευαστικές εταιρείες έχουν σχεδόν μηδενική δράση. Άλλες μεταφέρουν την έδρα ή δράση τους αλλού.
Ερ. Ποιες είναι οι δράσεις της ΕΚΕ, στην αντιμετώπιση αυτής της δύσκολης κατάστασης και για την ανακούφιση των μελών της παροικίας; Έχει αυτή τη δυνατότητα;
Π.Μ.: Οπως είπαμε δεν έχουμε τη δυνατότητα συνολικής γνώσης για τα προβλήματα των αποδήμων, καθώς είναι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, είναι και πιο δύσκολο να παρέμβουμε. Πέρα από αυτό τα οικονομικά μέσα της ΕΚΕ είναι πενιχρά. Έχουμε δημιουργήσει Επιτροπή Αλληλοβοήθειας και Πρόνοιας, με διάφορες δράσεις. Αρκετοί είναι και αυτοί ( γιατροί, δικηγόροι, κλπ) που βοηθούν συμπατριώτες μας και άλλους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, προσφέροντας τους τις υπηρεσίες τους δωρεάν. Οργανώνουμε τακτικά αιμοδοσίες. Οργανωμένα, μπορούμε και δίνουμε βοήθεια, αφού τυγχάνουμε της ευγενικής χορηγίας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου (την οποία για μια ακόμα φορά ευχαριστούμε), που μας παρέχει κατά καιρούς τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης κλπ, και έτσι βοηθούνται σχεδόν 250 οικογένειες σε όλη την Ελλάδα.
Γ.Μ.: Τότε ήταν που μπορέσαμε να βοηθήσουμε 180 οικογένειες στην Αττική και άλλες 70 στην υπόλοιπη Ελλάδα. Πάντα με διακριτικό τρόπο. Εκεί διαπιστώσαμε την απόλυτη ένδεια. Ανάγκες τις οποίες δεν ξέραμε. Τότε διαπιστώσαμε ότι και εμείς δε γνωρίζουμε τους ανθρώπους αυτούς, αλλά και αυτοί δε θέλησαν να μας γνωρίσουν. Άνθρωποι με εισόδημα στο απόλυτο μηδέν, μακροχρόνια άνεργοι. Ασθενείς, ανήμποροι. Κάποιοι ζουν ακόμα σε κοντέινερ σεισμόπληκτων από το 1999. Άνθρωποι οι οποίοι ζουν σε υποβαθμισμένες συνοικίες, σε άθλιες συνθήκες και όμως δε θέλησαν να ζητήσουν τίποτα, γιατί είναι περήφανοι. Πρέπει να τονίσουμε ότι οι δυνατότητες της ΕΚΕ είναι μηδενικές. Αυτό ωστόσο δε θα σταθεί εμπόδιο να βοηθήσουμε τους συμπατριώτες μας που έχουν ανάγκη.
Ερ. Υπάρχουν άνθρωποι που σκέφτονται την επιστροφή στην Κύπρο, λόγω κρίσης και με ποιους όρους; Θεωρούν ότι μία τέτοια μετάβαση είναι δυνατή; Επιστρέφοντας στην Κύπρο διατηρούν τα δικαιώματα που είχαν όταν αποφάσισαν να έρθουν στην Ελλάδα (οικονομικά, συνταξιοδοτικά, πολιτικά, προσφυγικά δικαιώματα, κλπ);
Π.Μ.: Οι Κύπριοι της Ελλάδας, παρακολουθούμε τις εξελίξεις της οικονομικής κρίσης. Βλέπουμε να χτυπά την πόρτα της Κύπρου και πρέπει να σας πω ότι αγωνιούμε για το τι θα συμβεί. Σε καμία περίπτωση δε θέλουμε να φτάσει στην ίδια κατάσταση με αυτή που βιώνουμε στην Ελλάδα. Θέλουμε να το ξεπεράσει. Οι επιπτώσεις της κρίσης κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την απόφαση για επιστροφή στην ιδιαίτερη πατρίδα.
Όπως σας είπα η πλειοψηφία των Κυπρίων στην Ελλάδα είναι πρόσφυγες. Δηλαδή άνθρωποι οι οποίοι ήρθαν εδώ το `74 και δεν έχουν απολύτως τίποτα στην Κύπρο. Η πλειοψηφία των αποδήμων είναι πρόσφυγες και όταν πηγαίνουν στην Κύπρο είναι φιλοξενούμενοι κάποιων συγγενών ή μένουν σε ξενοδοχεία, δεν έχουν κάποιοι σπίτι, ή κάποια περιουσία, επομένως είναι πολύ δύσκολο σε αυτές τις συνθήκες να επιστρέψουν, ακόμα και αν το θέλουν. Γνωρίζουμε πολλούς που έχουν χρόνια να μεταβούν στην Κύπρο, λόγω του απαγορευτικού κόστος των εισιτηρίων και των εξόδων διαμονής, και ας είμαστε τόσο κοντά. Το αίτημα μας για ένα οικογενειακό ναύλο μια φορά το χρόνο, παραμένει ανεκπλήρωτο.
Ξέρετε ήταν πολλοί εκείνοι οι οποίοι ήρθαν στην Ελλάδα αρχικά σαν φοιτητές, στη συνέχεια έκαναν οικογένεια και είχαν σαν στόχο ζωής, όταν συνταξιοδοτηθούν να επιστρέψουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. Αυτό με τις συντάξεις των 500 και 600 ευρώ, χωρίς περιουσία στην Κύπρο και χωρίς να μπορούν να δουλέψουν (λόγω ηλικίας και των δυσκολιών στην Κύπρο) καθίσταται σχεδόν αδύνατο.
Γ.Μ.: Αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται πραγματικά σε αδιέξοδο. Είναι εκείνοι που δεν πήραν καμία βοήθεια από το κυπριακό κράτος, καθώς δεν επωφελήθηκαν από τις ρυθμίσεις για τους πρόσφυγες και συνειδητά έτσι βοήθησαν τον τόπο σε μια πιο γρήγορη ανάκαμψη από την καταστροφή του 1974, θα έλεγα αγόγγυστα τα πρώτα χρόνια. Στη μεγάλη πλειοψηφία τους υπήρξαν και το στήριγμα της οικογένειας τους στην Κύπρο στις δύσκολες στιγμές, βοήθησαν και βοηθούν ως σήμερα όσους από την οικογένεια τους ερχόντουσαν στην Ελλάδα για σπουδές, λόγους υγείας, ή οτιδήποτε άλλο.
Σήμερα δεν έχουν και κανένα δικαίωμα πλέον στην Κύπρο. Δεν μπορούν ούτε να ψηφίσουν. Και όμως δεν αντιμετωπίζονται ισότιμα από το Κυπριακό κράτος. Αρκετοί από όσους ήρθαν στην Ελλάδα το `74 ή και νωρίτερα, δεν μπορούν να συμπληρώσουν τα χρόνια που απαιτούνται για να βγουν στη σύνταξη, καθώς έχουν κάποια χρόνια εργασίας στην Κύπρο και κάποια στην Ελλάδα, κάτι που κάνει την κατάσταση, ακόμα πιο δύσκολη. Η υπηρεσία τους στην Εθνική Φρουρά, δεν είναι αναγνωρισμένη, για να εξαγοράσουν έστω ασφαλιστικό χρόνο για να συμπληρώσουν τα συντάξιμα χρόνια. Που ξέρετε τώρα συνεχώς αυξάνονται σε 37 ως 40, και έτος συνταξιοδότησης τα 67. Είναι άνθρωποι που έζησαν τον ξεριζωμό, βίωσαν τη φτώχεια, πάλεψαν για να δημιουργήσουν το μέλλον τους από το μηδέν και βρίσκονται πάλι στο μηδέν.
Ερ. Οι Κύπριοι δεύτερης γενιάς, που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα από Κύπριους γονείς, σκέφτονται επιστροφή στην Κύπρο και κατά πόσο είναι εφικτή μία τέτοια κίνηση;
Π.Μ.: Μετά από τόσα χρόνια φτάνουμε πλέον στην τρίτη γενιά Κυπρίων που ζουν στην Ελλάδα. Η δεύτερη και η τρίτη γενιά είναι σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ελλάδα, σπούδασαν εδώ και είχαν πάντα σαν δεδομένο ότι θα ζήσουν στην Ελλάδα. Τώρα βρίσκονται αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας και της φτώχειας. Το 50% των νέων στην Ελλάδα μαστίζεται από την ανεργία. Η εύρεση εργασίας πλέον και στην Κύπρο είναι δύσκολη και εκτός αυτού για τα παιδιά που δεν έχουν ζήσει καθόλου εκεί υπάρχει και ένα αίσθημα αποξένωσης. Φυσικά αρκετά παιδιά Κυπρίων, αναγκάζονται να φύγουν από την Ελλάδα, γίνονται μετανάστες, στην Ευρώπη, την Αυστραλία, το Ισραήλ και αλλού. Πρόκειται για ανθρώπους με εξαιρετικά προσόντα, οι οποίοι ωστόσο οδηγούνται στη λύση της μετανάστευσης, καθώς στην Ελλάδα δεν έχουν μέλλον και στην Κύπρο δεν ξέρουν τι θα αντιμετωπίσουν, δεδομένης της οικονομικής κρίσης που περνά και εκεί πια. Η κρίση για τους νέους είναι χειρότερη.
Γ.Μ.: Πάντως γενικά η τάση που βλέπουμε είναι πολλοί να σκέπτονται (ή και να το έχουν κάνει ήδη) να μεταναστεύσουν. Για τους παλαιότερους η Κύπρος είναι διέξοδος, αλλά χρειάζεται να δημιουργηθεί η υποδομή (επιδότηση ενοικίου, σύντμηση του χρόνου αναγνώρισης της παλιννόστησης, βοήθεια να πάρουν προσφυγικά επιδόματα, επιδόματα πρόνοιας, κλπ). Για τα νέα παιδιά με επιστημονικό υπόβαθρο, δυστυχώς, η κατάσταση είναι μονόδρομος, μετανάστευση και εργασία σε Ευρωπαϊκές χώρες.
