Το πρόβλημα της χώρας μας, έτσι όπως περίπου το βλέπω από την δική μου οπτική γωνία, είναι ότι δεν επαρκούν οι προσταγές του μνημονίου για να βγούμε από το αδιέξοδο.
Το πρόβλημα δεν είναι το μνημόνιο καθαυτό. Ναι μεν μπορεί να διαφωνώ με ορισμένα σημεία του μνημονίου, αλλά στο σύνολο, οι προσταγές αυτού θα έπρεπε να τις είχαμε εφαρμόσει από μόνοι μας πριν πολλά χρόνια και όχι να περιμένουμε κάποιους άλλους να μας αναγκάσουν να τα εφαρμόσουμε.
Δυστυχώς το πρόβλημα σήμερα είναι ότι δεν αρκεί να εφαρμόσουμε τις προσταγές του μνημονίου, διότι το χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει (σαν αποτέλεσμα της χρόνιας κακοδιαχείρισης) είναι τόσο μεγάλο, που υπάρχει ένα τεράστιο οικονομικό κενό ανάμεσα στο πότε θα εφαρμοστούν οι όποιες διαρθρωτικές αλλαγές σε σχέση με το πότε θα πιάσουν τόπο αυτές οι αλλαγές.
Και αν δεν υπάρξει ένα μαξιλάρι 20-30 δισ. ευρώ (ένα mini σχέδιο Marshall), τότε δυστυχώς η οικονομία αυτή είναι σχεδόν αδύνατον να ανακάμψει. Σημειώστε ότι ναι μεν θα βρούμε πάτο, αλλά πάτος δεν σημαίνει ανάκαμψη. Ανάπτυξη επίσης δεν σημαίνει αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας κατά 1%.
Πέραν όμως από τις ανησυχίες μου σχετικά με το τεράστιο διαχρονικό οικονομικό κενό που υπάρχει, έχουμε και άλλα προβλήματα.
Οι βασικές μου ανησυχίες είναι οι εξής:
Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών
Ο μεγαλύτερος μου φόβος είναι ότι ίσως δεν ανακεφαλαιοποιηθούν σωστά οι τράπεζες. Για μένα, αυτό είναι το νούμερο ένα πρόβλημα. Αν οι τράπεζες δεν ανακεφαλαιοποιηθούν επαρκώς, τότε δεν θα επιστρέψει πίσω η εμπιστοσύνη της αγοράς στο τραπεζικό σύστημα. Και αν δεν επιστρέψει η εμπιστοσύνη, το χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει σήμερα δεν θα είναι αρκετό να καλυφτεί από την ανακεφαλαιοποίηση που θα γίνει. Με λίγα λόγια, είναι άλλο θέμα η επάρκεια εποπτικών κεφαλαίων και είναι άλλο ζήτημα να υπάρχουν περισσότερες καταθέσεις από χορηγήσεις στους τραπεζικούς ισολογισμούς.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές δρομολογούνται με το σταγονόμετρο
Ναι μεν πολλές διαρθρωτικές αλλαγές έχουν δρομολογηθεί από το μνημόνιο, αλλά δεν είναι αρκετό το μνημόνιο από μόνο του. Θα πρέπει και εμείς να κάνουμε πάρα πολλές αλλαγές που δεν καλύπτονται από το μνημόνιο και να επισπεύσουμε άλλες αλλαγές που κάνει αναφορά το μνημόνιο.
Για παράδειγμα, η κατάργηση της υποχρεωτικής εγγραφής στα επιμελητήρια θα γίνει το 2015. Γιατί τότε και όχι σήμερα; Όχι μόνο αυτό, γιατί δεν διαγράφει η κυβέρνηση αναδρομικά τις υποχρεώσεις προς όλα τα επιμελητήρια έτσι ώστε να πάρει μια ανάσα η αγορά;
Πολιτική αναδιάρθρωση
Σας έχω πει πολλές φορές ότι από το 1 έως το 10, η ποιότητα της δημοκρατίας μας είναι στο 2. Η συγκυβέρνηση, που πριν τις εκλογές έχω τονίσει ότι είναι θετικό δεδομένο (διότι όλοι έρχονται αντιμέτωποι με τις ευθύνες τους), είναι μια καλή ευκαιρία για περαιτέρω αλλαγές που θα απελευθερώσουν το κοινοβούλιο από την ομηρία της εκτελεστικής εξουσίας.
Για μένα, αν δεν διαχωριστεί η νομοθετική εξουσία από την εκτελεστική (κάτι που το σύνταγμα έτσι και αλλιώς προβλέπει), τότε όποια κυβέρνηση και να έχουμε (ακόμα και αν κάνει το σωστό), δεν θα υπάρξει αξιοκρατική νομοθετική πρωτοβουλία. Δεν φτάνει να θέλει η όποια κυβέρνηση να κάνει το σωστό και δεν φτάνει ακόμα και να το κάνει … απαιτείται να αναλάβει την πρωτοβουλία αυτή η βουλή για να εδραιωθεί η αξιοκρατία.
Θεσμική αναδιάρθρωση
Τέλος, χρειάζεται και θεσμική αναδιάρθρωση που επίσης δυστυχώς δεν βλέπω να δρομολογείται. Ναι μεν γίνονται ορισμένες αλλαγές, απλά δεν είναι αρκετές.
Χρειάζεται ριζική αναδιάρθρωση των δήμων και κοινοτήτων, του δικαστικού συστήματος, των ανεξάρτητων θεσμών και να μην κάνω αναφορά στο απαρχαιωμένο νομικό μας πλαίσιο, όπου υπάρχουν ακόμα νόμοι στα βιβλία του περασμένου αιώνα.
Όποτε αγαπητέ αναγνώστη, ναι μεν η ομπρέλα της Ευρώπης είναι καλοδεχούμενη αλλά το ερώτημα είναι πως θα αντέξουμε έως την στιγμή όπου όλες αυτές οι αλλαγές πιάσουν τόπο και δούμε αυξανόμενη οικονομική δραστηριότητα.
Και η απάντηση είναι ότι δεν θα αντέξουμε, με εξαίρεση να βρέξει ευρώ από ένα ελικόπτερο για 2-3 χρόνια και με εξαίρεση να δρομολογήσουμε χιλιάδες αλλαγές στους νόμους και στους θεσμούς μας που θα εδραιώσουν την αξιοκρατία στην αγορά και στην οικονομία… κάτι που δεν βλέπω να έχεις κανείς την όρεξη να κάνει.
