Τα πιθανά σενάρια για το ενδεχόμενο τρίτου δανείου

Του Γιάννη Αγγέλη 

Η τρέχουσα εβδομάδα θα αποδειχθεί εξαιρετικά κρίσιμη για τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα. Η συνάντηση του Eurogroup σήμερα στις Βρυξέλλες δεν θα επιφυλάσσει εκπλήξεις, αλλά αυτή η συνάντηση του κ. Στουρνάρα με τους ομολόγους του θα διαμορφώσει το κλίμα μέσα στο οποίο η τρόικα θα επιστρέψει στην Αθήνα για «να κλείσει θετικά ή αρνητικά την τέταρτη αξιολόγηση».

Το «αγκάθι» στα πλευρά της τέταρτης αξιολόγησης είναι η έκταση αλλά και το περιεχόμενο των μέτρων με τα οποία θα καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό του 2014, δηλαδή η τρύπα στον Προϋπολογισμό, και το πακέτο των διαρθρωτικών μέτρων που θα καλύψουν το 1-1,5 δισ. ευρώ του κενού του 2015. Αν το «αγκάθι» αυτό «τραβηχτεί» από τα πλευρά της τέταρτης αξιολόγησης (απελευθέρωση απολύσεων, μείωση ασφαλιστικών εισφορών και… ενέργεια), τότε θα ανοίξει ο δρόμος για το μεγάλο θέμα του περιβόητου χρηματοδοτικού κενού (δηλαδή της κάλυψης των αναγκών για την εξυπηρέτηση του χρέους μέχρι και το 2016) και της αναδιάρθρωσης του χρέους. 

Το χρηματοδοτικό κενό έχει υπολογιστεί από το ΔΝΤ σε διάφορες εκδοχές. Η πλέον ευνοϊκή (σενάριο απότομης ανάκαμψης της οικονομίας) αγγίζει τα 11-12 δισ. ευρώ. Το ρεαλιστικό σενάριο ανεβάζει το ποσό στα 14 δισ. Η κάλυψή του, έτσι κι αλλιώς, δεν μπορεί παρά να προέλθει από «ξένα» λεφτά ή, αλλιώς, δάνεια. 

Ποιες είναι οι εναλλακτικές για την κάλυψη της «τρύπας»; 

Σενάριο πρώτο: Η αρχική ιδέα για ένα τρίτο δάνειο που θα καλύψει το χρηματοδοτικό κενό έχει αναπροσαρμοστεί στις Βρυξέλλες και φαίνεται να συγκλίνει πλέον στην κατεύθυνση του συντονισμού του EFSF με το ΔΝΤ. Δηλαδή, αντί για ένα «καθαρό» τρίτο δάνειο, επεξεργάζονται την ιδέα της επέκτασης του ήδη υπάρχοντος δανείου των 144,6 δισ., που τυπικά λήγει στα μέσα του 2014, με το επιπλέον ποσό «πληρωτέο» σε δόσεις μέχρι και το α΄ τρίμηνο του 2016, οπότε λήγει και η εκταμίευση του τρέχοντος δανείου του ΔΝΤ (47,3 δισ.). 

Με τον τρόπο αυτό, το ΔΝΤ διασφαλίζει τον καταστατικό όρο για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, αφού, με την επέκταση του δανείου του EFSF, καλύπτονται οι κίνδυνοι από τα εν δυνάμει «ατυχήματα» στην εξυπηρέτηση του δανείου του ΔΝΤ, το οποίο θα εισπράξει από την Ελλάδα ως τοκοχρεολύσια το 2014 7,3 δισ. ευρώ και το 2015 άλλα 8,3 δισ.! Επιπλέον, με τη διαδικασία αυτή, αν γίνει αποδεκτή, μετριάζεται η πίεση για την μη αναγκαία υπογραφή νέου μνημονίου, αφού η επέκταση του τρέχοντος δανείου θα καλυφθεί με την επέκταση των όρων του μέχρι και το 2016… 

Σενάριο δεύτερο: Επιστροφή… στην αρχική ιδέα, ένα δάνειο, δηλαδή, που θα συνοδεύεται από ένα νέο μνημόνιο. Και αυτό δεν φαίνεται να είναι κάτι που η πλειονότητα των εμπλεκόμενων το επιθυμεί πλέον, για καθαρά πολιτικούς λόγους, αν και στελέχη της τρόικας επιμένουν ακόμα και τώρα ότι η οποιαδήποτε συμφωνία για επιπλέον οικονομική στήριξη στην Ελλάδα πρέπει να στηρίζεται σε ένα σαφές μνημονιακό πλαίσιο. 

Σενάριο τρίτο: Αυτονόμηση του δανείου από την τρόικα και τα Μνημόνια, μια ιδέα που ευδοκιμεί στο ελληνικό οικονομικό επιτελείο, αλλά βρίσκει στήριξη και από πλευράς μεγάλων επενδυτικών τραπεζών. Σύμφωνα με τους εμπνευστές του, το χρηματοδοτικό κενό θα μπορούσε να καλυφθεί από τρεις διαφορετικές πηγές, οι οποίες συνθετικά θα μπορούσαν να καλύψουν ένα ποσό της τάξης του 10-12 δισ. για την επόμενη τριετία. 

Οι πηγές αυτές –σύμφωνα πάντα με τους υποστηρικτές του σχεδίου– θα πρέπει να είναι ένα μέρος των αποθεματικών του ΤΧΣ, μια σημαντική εισροή εσόδων από τις ιδιωτικοποιήσεις και, τέλος, ένας αριθμός μικρών ομολογιακών εκδόσεων, των οποίων οι λήξεις δεν θα δυσκολέψουν την αναδιάρθρωση του χρέους. 

Από τα τρία σενάρια, προς το παρόν, το πρώτο και το τρίτο αποτελούν τα δύο άκρα της διελκυστίνδας γύρω από την οποία συγκεντρώνονται οι αντίθετες δυνάμεις. Πριν από την άνοιξη, όμως, όταν, δηλαδή, θα επιβεβαιωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα και θα έχει κλείσει η τέταρτη αξιολόγηση, κανείς δεν πρόκειται να τραβήξει το σχοινί…

Τα stress test και τα επιτόκια

Όσον αφορά τα κεφάλαια του ΤΧΣ, προς το παρόν, ισχύει το απαγορευτικό σήμα της ΕΚΤ, η οποία αποκλείει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθούν κεφάλαια του Ταμείου πριν ολοκληρωθούν τα stress test, εγχώρια και ευρωπαϊκά.
Για τις ιδιωτικοποιήσεις οι προσδοκίες στρέφονται κυρίως στα κεφάλαια από την επανιδιωτικοποίηση των τραπεζών, αρχής γενομένης από τη Eurobank, αλλά και εδώ οι όροι ΕΚΤ και τρόικας δεν διευκολύνουν την Αθήνα. 

Όσο για τις εκδόσεις ομολόγων, όπως υποστηρίζουν στελέχη του ΥΠΟΙΚ, η συγκυρία είναι εξαιρετικά ευνοϊκή και θα μπορούσε να δώσει σημαντικά ποσά, με σχετικά χαμηλή επιτοκιακή επιβάρυνση. 

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 25ης Ιανουαρίου