Από μόνη της διπλωματία δεν επιφέρει επιθυμητά αποτελέσματα

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Η προσφατη επιθετικη δραστηριοτητα της Τουρκιας με τις προκλησεις στην Κυπριακη ΑΟΖ, και το Αιγαιο, τις απαραδεκτες δηλωσεις Ερντογαν και τις επισης απαραδεκτες και απειλητικες δηλωσεις Νταβουτογλου σε συνδυασμο με την δραστηριοτητα των Τουρκικων πολεμικων πλοιωνα αλλα και η παρουσια Ρωσικων ναυτικων και Ισραηλινων αεροπορικων δυναμεων στην ευρυτερη περιοχη της Νοτιοανοτολικης Μεσογειου που κριθηκε αναγκαια ωστε να αναχαιτισθει η επικινδυνη Τουρκικη αυτη αμετροεπεια, αλλα και να τονισθει η αναγκη σεβασμου και περιφρουρησης βασικων αρχων του διεθνους δικαιου οπως ο σεβασμος των κυριαρχικων δικαιωματων ανεξαρτητων κρατων στην συγκεκριμενη περιπτωση της Κυπρου, και η Συμβαση για το Δικαιο της Θαλασσας του1982, δειχνει, δυστυχως, οτι η Διπλωματια που ως σημερα αποτελουσε το κυριο και ενδεδειγμενο μεσο για την αντιμετωπιση των κρισεων και αλλων διεθνων ζητηματων δεν επιφερει απο μονη της τα επιθυμητα αποτελεσματα. Ετσι θεωρειται οτι πρεπει να συνοδευεται και απο στρατιωτικες ενεργειες οπως αυτες που τις τελευταιες ημερες παρατηρουνται στην περιοχη της Νοτιο-Ανατολικης Μεσογειου.

Ως σημερα, και για μια ενα μεγαλο σχετικα χρονικο διαστημα η Ελλαδα ακολουθησε την πολιτικη του διαλογου με την γειτονα χωρα, την συμπεριελαβε σε διεθνη ενεργεικα σχεδια οπως ο αγωγος TGI, και στηριξε την Ευρωπαικη προοπτικη της Τουρκιας παρα τις αντιρρησεις ορισμενων Ευρωπαιων Εταιρων. Την ιδια λογικη ακολουθησε κατ αναλογια και η Κυπρος η οποια παρα τα οσα εχει υποστει απο την Τουρκια, επελεξε τις διακοινοτικες συνομιλιες ως κυρια μεθοδο για την αναζητηση δικαιης και διαρκους λυσης του Κυπριακου.

Τοσο η Ελλαδα οσο και η Κυπρος περιορισαν την αμυντικη-στρατιωτικη διασταση των προβληματων που αντιμετωπιζουν στις απολυτως απαραιτητες ενεργειες αναχαιτησης των Τουρκικων δραστηριοτητων. Η προσφατη ομως απαραδεκτη και καταδικαστεα συμπεριφορα της Τουρκιας οδηγει στο συμπερασμα οτι η γειτονικη χωρα δεν εξετιμησε την Ελληνικη και Κυπριακη αυτη σταση. Αντιθετα η νεα Τουρκικη πολιτικη ηγεσια «συνεπαρμενη» μαλιστα και απο τις προσφατες εκλογικες επιτυχιες της αλλα και πιεσμενη απο τις κρισεις στην ευρυτερη περιοχη και τα ζητηματα που ανεκυψαν απο αρκετους ανεπιτυχεις χειρισμους της , επελεξε την ενταση και την κλιμακωση της προκειμενου να προωθησει τις επεκτατικες θεσεις της.

Η κλιμακωση της εντασης που επιχειρει η Τουρκια δεν ακυρωνει βεβαια την ως σημερα Ελληνικη και Κυπριακη πολιτικη που ειχε ως κυριο αξονα την θεση συμφωνα με την οποια οι λυσεις στα θεματα και τα προβληματα που συνιστουν τις σχεσεις των δυο χωρων με την Τουρκια θα πρεπει να αναζητωνται με διπλωματικα και πολιτικα μεσα. Επιβαλλει ομως την επανεξεταση της πολιτικης και των δυο απεναντι στην Τουρκια με στοχο, την βελτιωση υφισταμενων δρασεων και αποφαση για νεες, οπου αυτο κριθει απαραιτητο, προκειμενου να αντιμετωπισθει με επιτυχια η Τουρκικη προκλητικη συμπεριφορα.

Οπως ειναι γνωστο, η Τουρκικη επιθετικη δραστηριοτητα που αναπτυσσεται με στρατιωτικα μεσα εκτεινεται ουσιαστικα σε δυο επίπεδα:

Το πρωτο αφορα στα FIRΑθηνων και Λευκωσιας αντιστοιχα αφενος με παραβασεις των κανονων των FIR, αφετερου με παραβιασεις των εθνικων εναεριων χωρων.

Το δευτερο αφορα στην θαλασσια περιοχη του Αιγαιο και την θαλασσια περιοχη της Κυπρου οπου η Τουρκια καλυπτομενη και πισω απο το γεγονος οτι δεν εχει υπογραψει και κυρωσει την Συμβαση για το Δικαιο της Θαλασσας αμφισβητει τα κυριαρχικα δικαιωματα της Ελλαδας, και βεβαια και της Κυπρου.

Η αμφισβητηση των κυριαρχικων δικαιωματων της Ελλαδας και της Κυπρου, ειναι κατ’αρχην σοβαροτατη παραβαση των αρχων του Διεθνους Δικαιου. Παραλληλα δημιουργει και προσθετα προβληματα στις σχεσεις των δυο χωρων με αλλες χωρες-μελη της ΕΕ και οχι μονο. Και τουτο γιατι, για παραδειγμα οι παραβασεις των κανονων των FIRΑθηνων και Λευκωσιας απο την Τουρκικη πολεμικη αεροπορια υποχρεωνουν τις δυο χωρες που οπως προβλεπουν διεθνεις συμφωνιες ειναι οι υπευθυνες αρχες για τα αντιστοιχα FIRνα λαβουν μετρα οπως ειναι τα μετρα ελεγχου της εναεριας κυκλοφοριας,(flowcontrolmeasures) που εχουν ως αποτελεσμα καθυστερησεις και διαφορα αλλα προβληματα στην ομαλη ροη της εναεριας κυκλοφοριας, περα βεβαια απο τους κινδυνους σοβαρων ατυχηματων. Αντιστοιχα προβληματα δημιουργουνται και στη ναυσιπλοια ιδιατερα οταν στην δραστηριοτητα των τουρκιων πολεμικων προστιθεται και η δραστηριοτητα των τουρκικων υποβρυχιων.

Η επανεξεταση της Ελληνικης και Κυπριακης πολιτικης δεν σημαινει, σε στρατιωτικο-επιχειρησιακο επιπεδο, την αλλαγη της βασης της που ως σημερα ηταν και πρεπει να παραμενει αμυντικη. Κατι τετοιο θα εξασθενουσε την παγια και σωστη Ελληνικη και Κυπριακη θεση οτι οι δυο χωρες δεν εχουν επεκτατικες προθεσεις αλλα απλως υπερασπιζονται την εθνικη κυριαρχια τους Σημαινει ομως επανεξεταση ορισμενων σημειων της ηδη ακολουθουμενης πολιτικης και βελτιωση και ενισχυση των οργανωτικων δομων μεσα απο τις οποιες αυτη διαμορφωνεται και των μεσων με τα οποια υλοποιειται. Σημαινει ακομη συμπεριληψη νεων πραγματικοτητων που εχουν δημιουργηθει μετα την νεα εποχη στις σχεσεις και των δυο χωρων με το Ισραηλ και φυσικα με την Αιγυπτο ιδιαιτερα μετα την επιτυχη χθεσινη τριμερη Διασκεψη.

Η Ελληνικη πολιτικη οπως και η Κυπριακη αναπτυσσονται σε διμερες, περιοχικο και διεθνες επιπεδο, γεγονος που σηματοδοτει την δραστηριοτητα στα πλαισια των Διεθνων Οργανισμων στους οποιους μετεχουν οι δυο χωρες, με στοχο οχι μονο την ενημερωση και τη ληψη αποφασεων που να εγκαλουν την Τουρκια και να την θετουν προ των ευθυνων της, αλλα και την προβολη της στρατηγικης θεσης τους , ιδιαιτερα στους σημερινους γεωπολιτικους συσχετισμους δυναμεων , με επικεντρο τον ενεργειακο. Η νεα σχεση με το Ισραηλ και την Αιγυπτο συμβαλλει ουσιαστικα στην κατευθυνση αυτη. Περα απο τον Οργανισμο Ηνωμενων Εθνων και την Ευρωπαικη Ενωση μεγαλη σημασια εχει η παρουσιαση των επιχειρηματων αυτων στα οργανα του ΝΑΤΟ οπως η Επιτροπη Αμυντικου Σχεδιασμου και ειδικοτερα οι δυο κορυφαιες διαδικασιες που αναπτυσσονται στα πλαισια της, η διαδικασια δηλωσης των δυναμεων που η καθε χωρα διαθετει στη Συμμαχια (CountryChapters)και η διαδικασια σχεδιασμου των ασκησεων.

Στη διαδικασια αυτη τον κυριο ρολο επωμιζεται η Ελλαδα αφου ειναι χωρα -μελος του ΝΑΤΟ ενω η Κυπρος λογω της Τουρκικης αντιθεσης οχι. Μεγαλη σημασια εχει επισης και η παρουσιαση των Ελληνικων και Κυπριακων επιχειρηματων στον Διεθνη Οργανισμο Πολιτικης Αεροποριας (ICAO) και στον Διεθνη Οργανισμο Ναυσιπλοιας(IMO). Στην προσπαθεια αυτη οπως και στην αντιστοιχη στον Οργανισμο Ηνωμενων Εθνων μπορουν να συμβαλλουν και το Ισραηλ και η Αιγυπτος.Παραλληλα, τοσο το Ισραηλ οσο και η Αιγυπτος μπορουν να συμβαλλουν στην παρουσιαση των επιχειρηματων και στις ΗΠΑ θεσμοι των οποιων οπως το Αμερικανικο Κογκρεσσο εχουν σημαντικη προιστορια στην εξεταση των θεματων αυτων. Η αποτελεσματικοτητα ομως της επανεξετασης της πολιτικης που ως σημερα ακολουθηθηκε εχει ορισμενες προυποθεσεις.

Η πρωτη βασικη προυποθεση για την επιτυχη υλοποιηση της αναπροσαρμοσμενης στρατηγικης αφορα στην επαναφορα του στρατιωτικου παραγοντα ως παραλληλου μεσου με τον πολιτικο. Ιδιατερη προσοχη πρεπει να δοθει εδω στην διαδικασια του πολιτικο-στρατιωτικου συντονισμου.

Η δευτερη βασικη προυποθεση, ιδιαιτερα μετα τις τελευταιες εξελιξεις, ειναι η αναβαθμιση των υπαρχοντων συμφωνιων σε Συμφωνια–πλαισιο εκτεταμενης αμυντικης συνεργασιας αναμεσα στη Ελλαδα, την Κυπρο το Ισραηλ και την Αιγυπτο κατα προτυπο των συμφωνιων της ΕΕ με τριτες χωρες (FrameworkorPartnershipAgreements). Σε μια τετοια συμφωνια θα πρεπει να προβλεπεται η συσταση και λειτουργια Επιτροπων που να συνεδριαζουν σε μονιμη βαση. Στην προσφατη ιστορια των Ελληνο-Τουρκικων σχεσεων ειχαν δημιουργηθει στην Ελλαδα , μεικτες διυπουργικες επιτροπες οπως η Επιτροπη Αεροναυτιλιας και Εναεριου χωρου με τη συμμετοχη των Υπουργειων Εξωτερικων, Αμυνας και Μεταφορων αλλα και ειδικων επιστημονων που συνεβαλαν ουσιαστικα στην αντιμετωπιση των κρισιμων ζητηματων οπως η παραβαση των κανονων του FIRλαμβανοντας σημαντικες αποφασεις και αναδεικνυοντας τους κινδυνους που περικλειει η Τουρκικη συμπεριφορα, ενω παραλληλα, με τις τακτικες συνεδριασεις της διασφαλιζε και την συνεχεια στην παρακολουθηση των ανεπτυχθεντων δρασεων.

Τριτη βασικη προυποθεση ειναι η διαμορφωση μιας σχετικα ενιαιας πολιτικης στον τομεα των εξοπλισμων που να ενισχυει την ετοιμοτητα και την ευελιξια των «συμμαχικων» ενοπλων δυναμεων με βαση και την σημερινη πραγματικοτητα οπως αυτη εχει διαμορφωθει υπο το φως και των τελευταιων εξελιξεων στην ευρυτερη περιοχη. Ειναι σε ολους γνωστο οτι ο τομεας των εξοπλισμων ειναι ο πλεον ευαισθητος και λογω της οικονομικης κρισης και λογω των πιεσεων που συνηθως ασκουνται απο τις χωρες που παραγουν εξοπλιστικα συστηματα. Δεν υπαρχει δε αμφιβολια οτι στο ζητημα των εξοπλισμων περα απο τα επιχειρησιακα υπαρχουν και πολιτικα κριτηρια που παντα λαμβανονονται υποψη για την διαμορφωση των τελικων αποφασεων. Σε καμια περιπτωση ομως η πραγματικοτητα αυτη δεν εμποδιζει την βελτιωση της πολιτικης των εξοπλισμων με στοχο την διασφαλιση των Εθνικων δικαιων και συμφεροντων. Μια πολιτικη εξοπλισμων με σωστες αρχες, στοχους οπως η διαχρονικα ισχυουσα αρχη της διατηρησης της στρατιωτικης ισορροπιας στην περιοχη- το γνωστο απο την ιστορια, 7 προς 10 στην αποστολη αμερικανικης στρατιωτικης βοηθειας στην Ελλαδα και Τουρκια- και με εμφαση στην τεχνολογικη διασταση τους μπορει να γινει και με ελεγχομενο οικονομικο κοστος αλλα και με προσοχη στη διαφυλαξη των απαραιτητων ισορροπιων.

Τεταρτη προυποθεση η σημαντικη ενισχυση και οπου κριθει απαραιτητο η βελτιωση των διαδικασιων για την συλλογη και οργανωση στρατιωτικών πληροφοριων. Σημερα ο ελεγχος και η διαχειρηση των πληροφοριων ειναι κυριο συστατικο στοιχειο για την διαμορφωση και υλοποιηση της καθε πολιτικης και βεβαια προκριμμα για στρατιωτικη υπεροχη αλλα και αποτρεπτικη ισχυ. Προκειται βεβαια για ενα ευαισθητο τομεα που προυποθετει προσεκτικο σχεδιασμο και χειρισμους.

Η επανεξεταση της πολιτικης ειναι επιβεβλημενη οχι μονο για την αναχαιτηση των Τουρκικων ενεργειων που αναπτυσσονται αλλα και για την κατοχυρωση της θεσης της Ελλαδας και της Κυπρου στους νεους διεθνεις συσχετισμουςπου ηδη αναπτύσσονται.

* Ο Γιώργος Δημητρακόπουλος είναι πρώην Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Koινοβουλίου