H καταστροφή των εισαγώμενων τροφίμων προκαλεί έντονες επικρίσεις στην κυβέρνηση

-Η λήψη μέτρων από το Κρεμλίνο για τις εισαγωγές τροφίμων θα συνεχίσει να προκαλεί επικρίσεις στη Ρωσία.

– Εάν το Κρεμλίνο συνεχίσει την ίδια τακτική, οι διαδηλώσεις θα επεκταθούν.

– Για να περιορίσει τη σπασμωδική αυτή κίνηση, η Μόσχα ενδεχομένως να επιλέξει να εφαρμόσει σποραδικά  και όχι συστηματικά τα μέτρα.

 

Ανάλυση

Πρόσφατη ρωσική επίδειξη ισχύος στη Δύση ενδέχεται να είναι σε βάρος της εσωτερικής σταθερότητας της χώρας. Στις 7 Αυγούστου, ο Πρόεδρος Πούτιν διέταξε την απαγόρευση των εισαγωγών τροφίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες, προβαίνοντας στην καταστροφή κάποιων από τα εισαγόμενα προϊόντα . Η κίνηση αυτή δεν άρεσε σε ρώσους αξιωματούχους και στο λαό. Δεδομένου ότι οι εισαγωγές τροφίμων στη Ρωσία μειώθηκαν σε μόνο μια μέρα περισσότερο από το μισό, πολλοί επέκριναν το Κρεμλίνο για την καταστροφή των τροφίμων σε μια περίοδο που οι Ρώσοι βρίσκονται υπό αυξημένη χρηματοδοτική και οικονομική πίεση. Εάν το Κρεμλίνο συνεχίσει την πάταξη όσων παραβιάσουν το εν λόγω διάταγμα, οι διαμαρτυρίες θα αυξηθούν περισσότερο.

Περιφρονώντας της κυρώσεις.

Στις 5 Αυγούστου 2014 η Ρωσία έθεσε σε ισχύ κυρώσεις σε πολλά δυτικά προϊόντα σε απάντηση των κυρώσεων της Δύσης εξαιτίας των ρωσικών ενεργειών στην Ουκρανία. Παρά το γεγονός ότι μόνο ορισμένα τρόφιμα απαγορεύθηκαν, οι κυρώσεις – για να μην αναφέρουμε τις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών – συνέβαλαν πέρυσι σε μια κατά μέσο όρο αύξηση του κόστους των τροφίμων κατά 20%. Η τιμή ορισμένων βασικών αγαθών, όπως το λάχανο, αυξήθηκε περισσότερο από 60% στις αρχές του 2015.

Το Κρεμλίνο αρχικά δεσμεύθηκε να ανακόψει την αύξηση των τιμών, να αυξήσει την εγχώρια παραγωγή και να κάνει εισαγωγές από αλλού. Οι εισαγωγές φρούτων και λαχανικών από ευρωπαϊκές χώρες εκτός της ΕΕ, όπως η Σερβία και η ΠΓΔΜ, αυξήθηκαν πέρυσι κατά 35 έως 200%.

Η μαύρη αγορά ωστόσο μετρίασε το χτύπημα των κυρώσεων. Για να παρακάμψουν την απαγόρευση, οι χώρες που τους απαγορεύθηκε η εξαγωγή στην Ρωσία, άρχισαν να κινούνται μέσω της Λευκορωσίας και του Καζακστάν. Η FreshFelανέφερε ότι η εξαγωγής στην  Λευκορωσία αυξήθηκαν κατά 141% και στο Καζακστάν κατά 108% στους πρώτους έξι μήνες των υπό εφαρμογή κυρώσεων. Και οι δύο χώρες επανεξήγαν μεγάλο μέρος στη Ρωσία.

Στις αρχές του 2015, όταν η Ρωσία έκλεισε οριστικά το παραθυράκι των επαν-εξαγωγών, οι (επαν)εξαγωγείς άρχισαν να παραποιούν τις χώρες προέλευσης για την παράνομη μεταφορά τους. Η ρωσική κυβέρνηση το γνώριζε, και η αρμόδια υπηρεσία ελέγχου των εισαγωγών,  Rosselkhoznadzor, υπήρξε ιδιαίτερα ανυποχώρητη σε οποιαδήποτε παραχώρηση. Η οργάνωση πρόσφατα κατάσχε 73 τόνους ροδάκινα με ψευδή τουρκικά πιστοποιητικά, που στην πραγματικότητα προέρχονταν από την ΕΕ. Στις 6 Αυγούστου, η ίδια ομάδα στην Αγία Πετρούπολη έκαψε 20 τόνους γερμανικού τυριού, με ετικέτα ρωσικού προϊόντος. Από τότε που ο Πούτιν προχώρησε στο διάταγμα, Rosselkhoznadzor έχει καταστρέψει χιλιάδες κιλά των τροφίμων που εισάγονται κατά παράβαση των ρωσικών κυρώσεων.

 

 

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Rosselkhoznadzor, Σεργκέι Ντάνκβερτ, μόνο ένα 10% των παράνομων εισαγωγών εντοίστηκε πέρυσι. Σε μια προσπάθεια για μεγαλύτερο αποτέλεσμα η Rosselkhoznadzor τις τελευταίες δυο ημέρες μείωσε κατά το ήμισυ τις εισαγωγές από τα δυτικά σύνορα της Ρωσίας, εντείνοντας τους ελέγχους

Αντιδράσεις

Δεδομένης –ίσως-αυτής της επιτυχίας, η γενίκευση της δημόσιας πάταξης των παράνομα εισαγόμενων προϊόντων δημιούργησε και θα συνεχίζει να δημιουργεί αντιδράσεις σε πολιτικό επίπεδο. Περισσότεροι από 285.000 άνθρωποι έχουν υπογράψει σε εκστρατεία στο διαδίκτυο, καλώντας το Κρεμλίνο να δώσει τα τρόφιμα στους φτωχούς αντί να τα καταστρέψει, ενώ ο ρώσος βουλευτής Krutov πρότεινε να δοθού τα κατασχεμένα τρόφιμα στις αποσχισθείσες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας. Στο μεταξύ, ο πρώην πρωθυπουργός Μιχαήλ Κασιάνοφ ειρωνικά αποκάλεσε την πολιτική για τα τρόφιμα ” πραγματικό θρίαμβο του ανθρωπισμού», επισημαίνοντας την τεράστια σπατάλη, την ώρα που 20 εκατομμύρια Ρώσοι βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας.

Κριτική δεν ασκείται μόνο από την αντιπολίτευση. Ακόμη και ο παρουσιαστής της ρωσικής τηλεόραση που στηρίζει το Κρεμλίνο επέκρινε δημοσίως τις ενέργειες της  Rosselkhoznadzor. “Δεν καταλαβαίνω πώς καταστρέφονται τα τρόφιμα,” είπε ο Solovyov, «σε μια χώρα που έζησε την φρικτή πείνα κατά τη διάρκεια του πολέμου και δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν.” Ένας ρώσος ορθόδοξος ιερέας και υποστηρικτής του Πούτιν, εξέφρασε παρόμοιες απόψεις σε μια θρησκευτική ιστοσελίδα: “Η γιαγιά μου πάντα μου έλεγε ότι είναι αμαρτία να πετάμε τρόφιμα. Αυτή η ιδέα είναι τρελή, ανόητη και άθλια”.

Οι έντονες αυτές αντιδράσεις έχουν προκαλέσει έκπληξη στο Κρεμλίνο, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα η κυβέρνηση  έχει δεχθεί μικρή κριτική για την απάντηση στις κυρώσεις. Στην πραγματικότητα, όταν ετέθη για πρώτη φορά σε ισχύ η απαγόρευση στις εισαγωγές, ρώσοι εθνικιστές κατέστρεφαν δημόσια τα προϊόντα, ως στήριξη της απόφασης της κυβέρνησης. (Φυσικά, η οικονομία της Ρωσίας ήταν πολύ πιο υγιής τότε ό, τι είναι τώρα.)

Η ιστορία της ανασφάλειας στα τρόφιμα

Στη Ρωσία, μεταξύ 1920-1940 πέθαναν εκατομμύρια από την πείνα. Το 1921, 6 εκατομμύρια, κατά την διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου και της Ρωσικής επανάστασης ξηρασίες και κατασχέσεις τροφίμων οδήγησαν στην πείνα ολόκληρε τις περιοχές του Βόλγα και των Ουραλίων. Μεταξύ του 1932 και του 1933, περισσότερα από 7 εκατομμύρια έχασαν τη ζωή τους, όταν η πολιτική κολεκτιβοποίησης της Σοβιετική Ένωση επιβάρυνε το Καζακστάν, την Ουκρανία το Βόρειο Καύκασο, την περιοχή του Βόλγα, τα νότια Ουράλια και τη Δυτική Σιβηρία με μεγάλες ελλείψεις σε τρόφιμα. Και η τελευταία μεγάλη πείνα ήταν του 1947 και 1948, με τις καταστροφές του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, οδήγησε στο θάνατο περισσότερους από 1,5 εκατομμύρια ρώσους.

Η σχετική ευημερία που ακολούθησε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης είδε τα τρόφιμα από τη Δύση να κατακλύζουν τη ρωσική αγορά. Όταν ο Πούτιν πήρε την εξουσία, κέρδισε τη λαϊκή νομιμοποίηση να διασφαλίσει αξιόπιστες πηγές τροφίμων και να αναβαθμίσει και να επεκτείνει τα τρόφιμα που διατίθενται.

Τώρα όμως, το ρωσικό επίπεδο ζωή δοκιμάζεται από προσπάθεια της Μόσχας να αποδείξει στη Δύση ότι έχει δίκιο. Παρά την ανεξέλεγκτη κριτική, η ρωσική κυβέρνηση έχει αποφασίσει να περιορίσει τις παράνομες εισαγωγές τροφίμων. Στις 10 Αυγούστου ο εκπρόσωπος του Πούτιν,  Ντμίτρι Πεσκόφ επανέλαβε ότι η κατάσταση δεν πρέπει να διογκωθεί. Ωστόσο η διαμάχη μπορεί να επιδεινώσει τις υπάρχουσα κοινωνική αστάθεια για την οικονομική δυσπραγία, με το Κρεμλίνο να ανησυχεί ότι η αναταραχή αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερες διαδηλώσεις. Για το λόγο αυτό, η Μόσχα μπορεί να μετριάσει την απάντησή της στις κυρώσεις, επιλέγοντας τη λήψη μέτρων σποραδικά και όχι συστηματικά.