Την τέλεια εικόνα ενός πολυμαθούς Ρώσου τραπεζίτη είχε μέχρι πρόσφατα ο 49χρονος Ανατόλι Μοτιλίοφ: γεννημένος εντός της σοβιετικής ελίτ, συναναστρεφόταν εύκολα με το Κρεμλίνο και τους ηγέτες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Απείχε από τη δημόσια ζωή, απέφευγε τα χλιδάτα πάρτι, δεν κατείχε ούτε σκάφος ούτε πολυτελή βίλα. Αντιθέτως με το απλό αθλητικό στυλ, τα γυαλιά και το μικροσκοπικό μουστάκι του παρέπεμπε περισσότερο σε λογιστή της δεκαετίας του ’80.
Με άλλα λόγια, δειχνε βαθιά προσηλωμένος στις επιχειρήσεις του, τέσσερις εμπορικές τράπεζες και επτά ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία. Σήμερα, μετά τη δραματική κατάρρευση της αυτοκρατορίας του, η εικόνα του χαμηλών τόνων και εσωστρεφούς Μοτιλίοφ έχει πλήρως ανατραπεί, καθώς κατηγορείται ότι διοικούσε εταιρεία-σκούπα, μέσω της οποίας απομύζησε δισ. καταθέσεων, προσφέροντας διψήφια επιτόκια και χρησιμοποίησε τα χρήματα για να ικανοποιήσει τις επιχειρηματικές του φιλοδοξίες.
Πιέσεις
Η άνοδος και η πτώση του Μοτιλίοφ, όπως έγραψαν πρόσφατα και οι «Financial Times», εγείρει πολλά ερωτηματικά για την «υγεία» του ρωσικού τραπεζικού κλάδου εν γένει, ο οποίος δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από τη ραγδαία υποτίμηση του πετρελαίου, την αστάθεια του ρουβλίου και τις δυτικές κυρώσεις.
Μέσα στον Ιούλιο η κεντρική τράπεζα αφαίρεσε από τον κ. Μοτιλίοφ την άδεια λειτουργίας των τεσσάρων τραπεζών του, συμπεριλαμβανομένης της Rossiysky Kredit, 45ης στην κατάταξη της χώρας βάσει καταθέσεων. Πριν από έναν μήνα εξάλλου απαγόρευσε και τη λειτουργία των συνταξιοδοτικών του ταμείων που εξυπηρετούσαν πάνω από ένα εκατομμύριο Ρώσους με καταθέσεις υψηλότερες του 1 δισ. δολαρίων. Στους ισολογισμούς των εταιρειών του τραπεζίτη, ο οποίος αναζητείται κι εκτιμάται ότι κρύβεται κάπου στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρέθηκε «τρύπα» ύψους 1,5 δισ. δολαρίων και πλέον οι Αρχές ερευνούν για ενδεχόμενη συμμετοχή του σε εγκληματικές ενέργειες. Η κατάρρευση της αυτοκρατορίας του Ανατόλι Μοτιλίοφ αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες τραπεζικές αποτυχίες στη Ρωσία, αφότου ξέσπασε η οικονομική κρίση, έναν χρόνο πριν.
Το τελευταίο εξάμηνο η κεντρική τράπεζα υλοποιεί εντατικό πρόγραμμα εξυγίανσης του κλάδου κι έχει μέχρι στιγμής αφαιρέσει την άδεια από περισσότερα από 140 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ρίχνοντας τον αριθμό τους σε 800 έναντι 1.000 το 2008!
Στόχος είναι να καθαρίσει ο χώρος από τους «αδύναμους παίχτες» και τις επονομαζόμενες τράπεζες τσέπης, οι οποίες εξυπηρετούν τα συμφέροντα μεμονωμένων επιχειρηματιών ή οικογενειών και τα κεφάλαιά τους χρησιμοποιούνται για ξέπλυμα «βρώμικου χρήματος».
Πλασματικά ομόλογα
Τον περασμένο Δεκέμβριο έγινε γνωστό ότι η Trust Bank (νούμερο 32 στη Ρωσία) είχε στον ισολογισμό της «τρύπα» 28 δισ. ρουβλίων, ποσό που αργότερα αναθεωρήθηκε στα 127 δις . Αλλά και η Probusinessbank, με δυτικούς επενδυτές, αποδείχτηκε ότι είχε εγγράψει στους ισολογισμούς της πλασματικά ομόλογα. Σύμφωνα με αναλυτές, η κατάσταση του ρωσικού τραπεζικού κλάδου είναι πολύ χειρότερη απ’ ό,τι πιστεύεται, καθώς χρόνια αχαλίνωτου δανεισμού απέκρυψαν τα πραγματικά προβλήματα τα οποία έρχονται στην επιφάνεια τώρα που τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια χτυπούν… κόκκινο.
Η υπό κρατικό έλεγχο VTB Bank ανακοίνωσε ότι τα κέρδη του 2014 σχεδόν εξανεμίστηκαν στη διάρκεια ενός πολύ δύσκολου έτους. Η τράπεζα έχει βρεθεί αποκομμένη από τις παγκόσμιες αγορές λόγω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν το περασμένο καλοκαίρι, μεσούσης της κρίσης στην Ουκρανία. Αλλά και η μεγαλύτερη ρωσική τράπεζα, Sberbank, ανακοίνωσε ότι τα καθαρά κέρδη της μειώθηκαν κατά το ήμισυ στο α’ εξάμηνο, ενώ αυξήθηκε το ποσοστό των επισφαλών δανείων.
Πρόσφατα ο οίκος αξιολόγησης Moody’s προειδοποίησε ότι ενδέχεται να προβεί στην υποβάθμιση μέχρι και 16 τραπεζών, καθώς «με πιο αισθητή την αποδυνάμωση των οικονομικών προοπτικών της χώρας τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αντιμετωπίζουν πιο σημαντικές πιέσεις στα έξοδα χρηματοδότησής τους, στην ποιότητα των περιουσιακών τους στοιχείων και στην κερδοφορία τους, στο μεσοπρόθεσμο διάστημα». Ο οίκος αξιολόγησης προβλέπει ότι η οικονομία της Ρωσίας, η οποία στο α’ τρίμηνο παρουσίασε ύφεση 1,9%, θα συρρικνωθεί κατά 5,5% το 2015 και 3% το 2016.
Από την πλευρά της, η κεντρική τραπεζίτης, Ελβίρα Ναμπιουλίνα, ανακοίνωσε ότι η οικονομία φέτος αναμένεται να συρρικνωθεί 3,9% και 4,4%, αναθεωρώντας την προηγούμενη εκτίμηση για ύφεση 3,3%.
Τον Δεκέμβριο του 2014, η τράπεζα αύξησε τα επιτόκιά της στο 17%, σε μια προσπάθεια να ανακτήσει τον έλεγχο, καθώς κατρακυλούσε η αξία του ρουβλιού λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου και των δυτικών κυρώσεων.
Στη συνέχεια μείωσε τα επιτόκιά της πέντε φορές από τον περασμένο Ιανουάριο και στις 31 Ιουλίου τα μείωσε εκ νέου, στο 11%. Ωστόσο, αυτό το επίπεδο εξακολουθεί να είναι απαγορευτικό για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, εμποδίζοντας την ανάκαμψη της οικονομίας και δημιουργώντας επιπρόσθετες δυσκολίες για τους τραπεζίτες της χώρας.
Πηγή: Το Έθνος – Κ. Κοσμά
