Τα ερωτηματικά σχετικά με τα κίνητρα που ώθησαν Τουρκία και Ισραήλ στην επανασύσφιγξη των σχέσεών τους και οι επιπτώσεις για Ελλάδα και Κύπρο.
Γράφει ο Μακεδών
Κοινό ερωτηματικό των πολιτικών αναλυτών στην κατ’ αρχάς συμφωνία Τουρκίας-Ισραήλ, είναι τα κίνητρα που ώθησαν τις δυο χώρες στην επανασύσφιγξη των σχέσεών τους, για εμάς δε τους Έλληνες είναι ερευνητέο κατά πόσο αυτό θα έχει επιπτώσεις σε Ελλάδα και Κύπρο.
Μας βοηθά εξαιρετικά η αποκαλυπτική ανάλυση του Ισραηλινού Ινστιτούτου Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας (ΙNSS.IL), που δημοσίευσε κείμενο του κ. Οντέτ Εράν, με τίτλο «Ενεργή Ισραηλινή πολιτική στη δυτική Μεσόγειο», και μεταφράστηκε από το onalert.
O αρθρογράφος σημειώνει την αυξανόμενη σημασία του θαλάσσιου χώρου (από άποψη οικονομίας και άμυνας) της Κύπρου, αναφέροντας ότι το θέμα του ΦΑ βρίσκεται στο επίκεντρο των συνομιλιών μεταξύ των δύο χωρών, καθώς ισραηλινές εταιρείες έχουν στην ιδιοκτησία τους μέρος των αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης κοιτάσματος ΦΑ που βρίσκεται στο οικόπεδο 12 στην ΑΟΖ της Κύπρου και εκτείνεται εντός της ισραηλινής ΑΟΖ.
Εκτός από την αναγκαία συμφωνία συνεκμετάλλευσης ΦΑ, η Κύπρος ενδέχεται να αποτελέσει βασικό πυλώνα για τη μεταφορά του ΦΑ που έχει βρεθεί στα δυτικά της λεκάνης της Μεσογείου – λόγω της εγγύτητάς της σε χώρες της περιοχής που έχουν κοιτάσματα ΦΑ: Αίγυπτο, Παλαιστινιακή Αρχή, Λίβανο και Ισραήλ. Οι καλές σχέσεις της Κύπρου με όλες αυτές τις χώρες θα την διευκολύνουν στην ανάληψη κεντρικού ρόλου, ως περιφερειακού κέντρου μεταφοράς.
Κάνει λόγο για το γεγονός ότι το 2013, η Ε.Ε. αναγνώρισε τη μεγάλη σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, η οποία θα επιτρέψει διπλής κατευθύνσεως μεταφορά 2.000 MW μέσω καλωδίου που θα τοποθετηθεί στον πυθμένα της θάλασσας, σε μήκος 1.580 χλμ.
Ως προς τα θέματα Άμυνας, σημειώνει πως κατά τα τελευταία χρόνια, η συνεργασία Ισραήλ – Ελλάδας στον τομέα αυτόν έχει εντατικοποιηθεί. Το 2015 η ισραηλινή Π.Α. πραγματοποίησε στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την ελληνική Π.Α., δύο μεγάλες ασκήσεις για μαχητικά αεροσκάφη και αεροσκάφη διακομιδής, μαχητικά ελικόπτερα και αεροσκάφη συλλογής πληροφοριών.
Αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα και η Κύπρος ως μέλη της Ε.Ε. -παρότι δεν είναι από τα ισχυρά μέλη-, πρέπει να συναινέσουν στις ψηφοφορίες της Ε.Ε. σε θέματα που σχετίζονται με ασφάλεια και εξωτερική πολιτική, δυνατότητα που ενδιαφέρει το Ισραήλ.
Το κυριότερο όμως για το Ιρσαήλ, είναι ότι, χωρίς να υποτιμηθεί η στρατηγική σημασία της Τουρκίας, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θεωρεί τη σχέση με Ελλάδα και Κύπρο, μέχρις ένα βαθμό, ως αντισταθμιστικό παράγοντα για τη μεγάλη ζημία που προκλήθηκε από την υποβάθμιση των σχέσεών του με την Τουρκία.
Εκφράζεται επίσης η ανησυχία -και των τριών χωρών- για αναβάθμιση της θέσης της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή σκηνή, η οποία οφείλεται στο ρόλο που η Ευρώπη αναμένει από την Τουρκία να διαδραματίσει στην Συρία και ειδικώς στον περιορισμό της εισροής προσφύγων που διασχίζουν την επικράτεια της Τουρκίας κατευθυνόμενοι προς την Ευρώπη.
Ιδιαίτερη σημασία δίνει ο αρθρογράφος στην ανακοίνωση των αρχηγών των κρατών, στις 29 Νοεμβρίου 2015, ότι η επανενεργοποίηση των ενταξιακών συνομιλιών με την Τουρκία θα γίνει «χωρίς να προκαταλαμβάνεται η θέση των κρατών-μελών», υπαινιγμός που αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο.
Δεν αποκλείει το ενδεχόμενο, ως μέρος μιας συνολικής συμφωνίας με την Τουρκία, που δεν θα περιλαμβάνει πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, να ασκηθεί πίεση στην Ελλάδα και την Κύπρο από την ΕΕ προκειμένου να υιοθετήσουν ηπιότερες πολιτικές για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος.
Όσον αφορά δε την επαναπροσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας, υποστηρίζει ότι παρά τα προαναφερθέντα, είναι σημαντικό για το Ισραήλ να μην εγκαταλείψει την προσπάθεια για αποκατάσταση της σχέσης του με την Τουρκία, που αποτελεί σημαντικό παίκτη στην εγγύτερη περιοχή. Η επιρροή που ασκεί η Τουρκία στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς είναι σημαντική, και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της εικόνας και του καθεστώτος της Συρίας.
Η Τουρκία είναι σημαντική για το Ισραήλ και όσον αφορά την οικονομία, όχι μόνο λόγω των διευρυμένων εμπορικών σχέσεων μεταξύ τους, αλλά και γιατί είναι μια χώρα από την οποία διέρχεται το πετρέλαιο που φτάνει στο Ισραήλ από την Κεντρική Ασία και γιατί δυνητικά αποτελεί σημαντικό καταναλωτή του ΦΑ του Ισραήλ και των γειτόνων του.
Ακόμα κι αν λήξει η τρέχουσα κρίση μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, η Τουρκία θα συνεχίσει να αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, τροχοπέδη στην επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή γύρω από το Ισραήλ.
Παρά τις καλές σχέσεις Ισραήλ – Ρωσίας, το Ισραήλ έχει συμφέρον στη μείωση της παρουσίας και της επιρροής (της Ρωσίας) στην περιοχή.
