Ο “σκληρός” μπορεί να αποδειχθεί ευάλωτος
Η διαδρομή ενός κατά συρροή «δολοφόνου» έρχεται κάποια στιγμή που φθάνει στο τέλος της. Ο λόγος για τον Πολ Τόμσεν, αυτόν δηλαδή που έχει μεγάλες πιθανότητες να είναι σήμερα «ο πιο μισητός άνθρωπος στην Ελλάδα», όπως σε ανύποπτο χρόνο τον είχε «ανακηρύξει» το Πρακτορείο Bloomberg. Πόσο μάλλον μετά τη δημοσιοποίηση της συνομιλίας του με την Ντέλια Βελκουλέσκου…
Γεννήθηκε στις 21 Μαΐου 1955 σε μια μάλλον αδιάφορη πόλη, κοντά στα γερμανικά σύνορα, το Ααμπένραα, με αλιευτική και εμπορική δραστηριότητα και ήταν εξίσου αδιάφορος ως φοιτητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Ένας από τους καθηγητές του, ο Νιλς Θίγκεσεν, τον περιγράφει ως έναν εργατικό, επίμονο και ήσυχο φοιτητή, που δεν απασχολούσε ιδιαίτερα καθηγητές και συμφοιτητές του.
Οι λαοί που θυμούνται τον Π. Τόμσεν
Η συνέχεια ήταν πολύ διαφορετική από το 1982, από τότε που ξεκίνησε να εργάζεται για λογαριασμό του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Από μια ματιά στο βιογραφικό του, εύκολα μπορεί κανείς να του προσάψει ότι… αναπνέει για να προκαλεί πόνο σε λαούς της Ευρώπης, η οποία εξ αρχής ήταν το αντικείμενό του. Στο όνομα ενός αυστηρού προτεσταντισμού προφανώς…
Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Ήταν το στέλεχος που έβαλε την προσωπική του σφραγίδα στα δύο πρώτα ελληνικά Μνημόνια -και άρα έχει κάθε λόγο να δηλώνει μη ικανοποιημένος από την τρέχουσα συμφωνία-, ήταν επίσης ο επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στην Ισλανδία -απ’ όπου έφυγε άρον – άρον-, όπως επίσης στην πρώην ενιαία Γιουγκοσλαβία (1990-’91), εν συνεχεία τη Σλοβενία και την ΠΓΔΜ (1992-’96), τη Ρουμανία (1996-’98), την Πολωνία (2007-’10).
Μεγάλη ήταν η εμπλοκή του και στη ρωσική οικονομία, αρχικά ως εκπρόσωπος του τμήματος ΔΝΤ Ρωσίας (1998 – 2000), ανώτερος εκπρόσωπος του Ταμείου στη Μόσχα (2001-’04) και επικεφαλής της αποστολής για τη Ρωσία (2004-’10).
Κάτω όμως από την απλή παράθεση ημερομηνιών, κρύβονται γεγονότα. Στην περίοδο 1998-’89, το ρωσικό ΑΕΠ υπέστη μείωση κατά 44% εξαιτίας του προγράμματος λιτότητας το οποίο επέβαλε εκεί ο Π. Τόμσεν. Ήταν η μεγαλύτερη μεταπολεμική μείωση ΑΕΠ επί ευρωπαϊκού εδάφους, με την Ελλάδα να κατακτά τη 2η θέση αθροιστικά από το 2010 και μετά.
Από την πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι του στην Αθήνα ο «σκληρός» του ΔΝΤ -υπάρχουν ηπιότεροι;- είχε αναρίθμητα περιστατικά, μέσα από τα οποία αποδείκνυε την άτεγκτη στάση του. Σε ένα από αυτά, τον Δεκέμβριο του 2011, ζητούσε από τον πρόεδρο της ΕΣΕΕ Βασίλη Κορκίδηνα δει, και αυτός, και όλοι οι Έλληνες, «τους μισθούς στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια, εκεί όπου ανήκετε». Και όταν εκείνος τον ρώτησε ποιος, κατά τη γνώμη του, είναι ο ενδεδειγμένος μισθός, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ έδωσε την αποστομωτική απάντηση «Και 300 ευρώ καλά είναι».
Στο ΔΝΤ πνέουν μένεα…
Και όμως, ο καλός αυτός στρατιώτης του Ταμείου μάλλον βλέπει την αντίστροφη μέτρηση για τον εαυτό του. Παίζει το «κεφάλι» του στη διαπραγμάτευση αυτή, την καριέρα του στο Ταμείο, ακόμη όμως και την υστεροφημία του, άρα κατ’ επέκταση και τις πολιτικές φιλοδοξίες που ακούγεται πως έχει.
Το 2010, όταν έγινε η πρώτη συζήτηση για τους όρους κάτω από τους οποίους το ΔΝΤ θα συμμετείχε στο ελληνικό πρόγραμμα, ο Ντομινίκ Στρος – Καν και ο διευθυντής Στρατηγικού Σχεδιασμού του Ταμείου είχαν ταχθεί υπέρ της αναδιάρθρωσης του χρέους, όπως άλλωστε προέβλεπε το καταστατικό του τότε. Στο αντίπαλο στρατόπεδο βρίσκονταν οι εκπρόσωποι των υπουργείων Οικονομικών της Γερμανίας και της Γαλλίας, πίσω όμως από αυτούς οι γερμανικές και οι γαλλικές, κυρίως, τράπεζες, που ήταν αρκετά εκτεθειμένες στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Μαζί τους και ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν – Κλοντ Τρισέ.
Προς γενική κατάπληξη, το στέλεχος του ΔΝΤ Π. Τόμσεν τάχθηκε με το απέναντι στρατόπεδο, στάση που αποδείχθηκε τελικά καθοριστική για να γείρει η πλάστιγγα υπέρ της μη αναδιάρθρωσης. Η απόφαση αυτή όμως κατέστησε αναγκαία την αλλαγή του καταστατικού του οργανισμού προκειμένου να χρηματοδοτήσει το ελληνικό πρόγραμμα. «Η αλλαγή αυτή έγινε ώστε να επιτραπεί η χρηματοδότηση της Ελλάδας, επειδή υπήρχε απειλή επιμόλυνσης της Ευρωζώνης και, κατ’ επέκταση, της παγκόσμιας οικονομίας» εξηγεί ένας άνθρωπος που ξέρει το ΔΝΤ «από τα μέσα». Ο διατελέσας αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής του Ταμείου (Μάρτιος 2010 – Δεκέμβριος 2011) Παναγιώτης Ρουμελιώτης αναλύει τα γεγονότα αυτά μαζί με το πλούσιο παρασκήνιό τους στο βιβλίο του «Χρυσές Τουλίπες», που μόλις κυκλοφόρησε (από τις εκδόσεις Λιβάνη).
Την επιλογή αυτή δεν τη συγχώρεσαν ποτέ κάποια μέλη του Δ.Σ. του Ταμείου, τα οποία καυτηρίασαν τη στάση των Ευρωπαίων. Ο εκπρόσωπος της Βραζιλίας επί παραδείγματι, υποστήριξε ότι «το ελληνικό πρόγραμμα αποσκοπούσε στη διάσωση των ευρωπαϊκών πιστωτικών ιδρυμάτων και τη μετατροπή του χρέους προς ιδιώτες πιστωτές, σε χρέος προς επίσημους φορείς, δηλαδή κράτη» σημειώνεται στο ίδιο βιβλίο.
Ο Τόμσεν μοιράζει λεφτά
Πόσο εκτεθειμένες, όμως, ήταν οι τράπεζες στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου; Οι γαλλικές στα 60 δισεκατομμύρια και οι γερμανικές στα 35 δισεκατομμύρια, ενώ είχαν πουλήσει ασφαλιστήρια συμβόλαια σε κατόχους ελληνικών κρατικών ομολόγων αξίας 8,5 δισεκατομμυρίων. Τούτων δοθέντων, ο Π. Ρουμελιώτης υπολογίζει και το συνολικό όφελος των γαλλογερμανικών τραπεζών (από «κούρεμα» της τάξης του 40% και αποζημίωση κατόχων ασφαλιστηρίων συμβολαίων – CDS), εξαιτίας της καθυστερημένης αναδιάρθρωσης, σε 19,1 δισεκατομμύρια ευρώ (17,7 συν 1,4). Καθόλου μικρό όφελος…
Αν όμως μπορεί να πει κανείς ότι οι Ευρωπαίοι (υπουργεία Οικονομικών και ο πρόεδρος της ΕΚΤ) προάσπιζαν τα συμφέροντα των χωρών τους, ο Π. Τόμσεν τίνος τη θέση προασπίστηκε; Και αυτό είναι κάτι που δεν έχουν ξεπεράσει εκπρόσωποι χωρών με βαρύτητα εντός του ΔΝΤ…
Σύντομα, το Ταμείο, μετά το αρχικό «ναι», ξεκίνησε τη διαδικασία διόρθωσης πορείας. Η πρώην διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Διεύθυνσης, σε ειδική μελέτη της, αποφαινόταν ότι «η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους καθυστέρησε για δύο χρόνια και έτσι δεν μπορούσε να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητα του χρέους. Πέντε χρόνια μετά την κρίση χρέους, η Ελλάδα δεν απέκτησε ακόμα πρόσβαση στις αγορές για την αναχρηματοδότηση του χρέους της, καθώς οι αγορές έχουν ακόμα επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητά του» (από το ίδιο βιβλίο).
Καθώς, λοιπόν, η Βραζιλία και άλλοι ισχυροί παίκτες του ΔΝΤ δεν έχουν ξεχάσει το πώς «μπήκε» το Ταμείο στην ελληνική υπόθεση και κυρίως τον ρόλο του Π. Τόμσεν, ο καιρός της κρίσης (για τον διευθυντή του ευρωπαϊκού τμήματος) πλησιάζει, σύμφωνα με πληροφορίες από την έδρα του ΔΝΤ.
Γι’ αυτό και δεν είναι είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι ο Δανός παίζει τη μεγαλύτερη παρτίδα της καριέρας του. Και για να τη… γλιτώσει, θα πρέπει να επιρρίψει σε κάποιον άλλον την ευθύνη για την αποτυχία του προγράμματος είτε στην ελληνική κυβέρνηση είτε στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Γι’ αυτό λοιπόν και η προσπάθειά του να προκληθεί τεχνητό πιστωτικό γεγονός, όπως υπογράμμιζε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου Αιμίλιος Αυγουλέας (στα «Παραπολιτικά FM»). Σε διασύνδεση μάλιστα με το βρετανικό δημοψήφισμα για το Brexit.
Η συνέχεια προμηνύεται ακόμη πιο ενδιαφέρουσα…
