Του Νίκου Παναγιωτόπουλου, Flashnews.gr

Ένα ιστορικό γεγονός για την Ορθοδοξία αναμένεται να λάβει χώρα στην Κρήτη το δεκαήμερο 17-27 Ιουνίου και αυτό δεν είναι άλλο από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο κατά την διάρκεια της οποίας οι Προκαθήμενοι των Ορθόδοξων Εκκλησιών θα κληθούν να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις για μία σειρά καυτών θεμάτων.

Το σκηνικό ωστόσο που έχει διαμορφωθεί κρύβει μεγάλο εκκλησιαστικό αγώνα για ομόφωνες αποφάσεις, αντικρουόμενες θεολογικές απόψεις και, κάποιες φορές, σύννεφα στις σχέσεις των Ιεραρχών. Στην τελική ευθεία προς το σπουδαίο αυτό εκκλησιαστικό γεγονός έχουν δει το φως της δημοσιότητας και έχουν έρθει στο προσκήνιο έντονες αντιδράσεις στις τάξεις Εκκλησιών για το περιεχόμενο των κειμένων και το κλίμα χαρακτηρίζεται και όχι αδίκως ιδιαίτερα θερμό. 

Για την στάση που κρατούν Προκαθήμενοι της Ορθοδοξίας, για τους επικριτές της Συνόδου και για τους συσχετισμούς που έχουν διαμορφωθεί αναφέρεται μέσα από μία αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο flashnews.gr ο κρητικής καταγωγής Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Χριστουπόλεως κ. Μακάριος. Ο πολλά υποσχόμενος Ιεράρχης έχει οριστεί Ειδικός Σύμβουλος του Πατριάρχη και είναι από τα καλύτερα στελέχη που έχει να επιδείξει η Εκκλησία από την νέα γενιά των Ιεραρχών. Ο κ. Μακάριος δίνει απαντήσεις σε μία σειρά ερωτημάτων ρίχνοντας φως στις δυσκολίες που κρύβει η ατζέντα της κρίσιμης Συνόδου.  Εμφανίζεται, ωστόσο, ενωτικός και αρκετά αισιόδοξος και απομακρύνει κάθε γκρίζο σύννεφο που έχει σχηματιστεί στους κόλπους της Εκκλησίας. 

Βρισκόμαστε, Θεοφιλέστατε, ενώπιον ενός μεγάλου εκκλησιαστικού και ιστορικού γεγονότος: τη σύγκληση της από πολλού προετοιμαζομένης Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Πως αισθάνεστε γι᾽ αυτό το γεγονός; Πως το αξιολογείτε;

Όντως θα ζήσει όλη η Ορθοδοξία ένα μεγάλο εκκλησιαστικό και ιστορικό γεγονός, το οποίο θα πραγματοποιηθεί σε μερικές ημέρες στην Κρήτη υπό την Προεδρία του Παναγιωτάτου Πατριάρχου μας και με τη συμμετοχή όλων των Πατριαρχών και Αρχιεπισκόπων των κατά τόπους Εκκλησιών, μαζί με αντιπροσωπείες Αρχιερέων από όλες τις Εκκλησίες. Είναι ένα γεγονός το οποίο πραγματοποιείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία μετά από πολλούς αιώνες. Αυτό από μόνο του δίνει μηνύματα ότι η χάρις του Θεού ευδόκησε. Δοξάζω το Θεό γι᾽ αυτό το γεγονός, όπως κάνει κάθε καλόπιστος ορθόδοξος χριστιανός. Αισθάνομαι μεγάλη ευγνωμοσύνη προς τον Τριαδικό Θεό γι᾽ αυτό το οποίο, μετά από πολλές προσπάθειες, τελικώς πραγματοποιείται και προσεύχομαι ταπεινά, ο Θεός να στηρίξει τον Πατριάρχη μας για την Προεδρία της Συνόδου καθώς και τα λοιπά μέλη, ώστε να λάβουν τις δέουσες αποφάσεις. Πάντως, είναι μεγάλο γεγονός και μόνο η σύγκληση της Συνόδου, διότι, ξέρετε, ο διάβολος πολεμά την ενότητα και δεν επιθυμεί με κανένα τρόπο να ακούγεται η μία φωνή της ενωμένης Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτό και μόνο είναι μέγιστη επιτυχία της Εκκλησίας μας.

Ακριβώς είναι μεγάλη επιτυχία η ενότητα της Εκκλησίας.

Ακριβώς. Θεμέλιο της ενότητας της Ορθόδοξης Εκκλησίας αποτελεί η Θεία Λειτουργία, όπως πολύ σωστά λέτε. Γι᾽ αυτό οι εργασίες της Συνόδου ξεκινούν επίσημα την ημέρα της Πεντηκοστής με το Συλλείτουργο των Προκαθημένων στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Μηνά Ηρακλείου. Και θέλω να σας πω κάτι το οποίο δεν γνωρίζουν πολλοί: καθημερινά θα τελείται Θεία Λειτουργία πριν από τις εργασίες της Συνόδου, διότι ακριβώς και ο Πατριάρχης μας και οι Προκαθήμενοι και οι υπόλοιποι Αρχιερείς γνωρίζουν ότι δεν μετέχουν σε ένα κοσμικό συνέδριο αλλά στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, της οποίας οι εργασίες αποτελούν συνέχεια της Θείας Λειτουργίας. Όλα όσα θα επιτελεστούν τις ημέρες αυτές δεν βασίζονται στις ανθρώπινες δυνάμεις. Κι αυτό πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε. Εμείς είμαστε όργανα του Θεού που ελευθέρως Του εμπιστευόμαστε τους εαυτούς μας, για να φανεί η δική Του δόξα και η δόξα της Εκκλησίας. Όχι η δική μας. Γι᾽ αυτό λέμε: «έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν». Ενδεχομένως να παρουσιαστούν αδιέξοδα και δυσκολίες, αλλά τελικώς, κατά ένα παράδοξο τρόπο, η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος θα φτάσει στον τελικό της προορισμό. Γιατί όλα τα τακτοποιεί το Άγιο Πνεύμα. Όσα εμείς δεν καταφέρνουμε με τις δικές μας προσπάθειες, τα επιτυγχάνουμε τη παρακλήσει Του. Το Άγιο Πνεύμα δεν γνωρίζει διχασμό, προτρέπει σε αγάπη και ενότητα, «εις ενότητα πάντας εκάλεσε».

Υπάρχουν αντιδράσεις από κάποιες Εκκλησίες σχετικά με τα κείμενα. Πως νομίζετε ότι θα αντιμετωπιστούν τέτοιες αντιδράσεις τελικά στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο;

Δεν υπάρχουν ούτε αντιδράσεις ούτε επαναστάσεις. Υπάρχουν παρατηρήσεις από κάποιες Εκκλησίες και κάποιες υποδείξεις, ώστε να υπάρξει καλύτερο αποτέλεσμα. Γι᾽ αυτό, άλλωστε, πάμε στη Σύνοδο. Για το καλύτερο, όχι για το χειρότερο. Προσωπικά πιστεύω ότι όλα όσα είναι κατοχυρωμένα και τεκμηριωμένα θα γίνουν σεβαστά. Δεν θα υπάρξει πρόβλημα. Εξάλλου, μην ξεχνάτε ότι αυτά τα κείμενα έχουν γίνει ομοφώνως αποδεκτά από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες. Από την άλλη ο Πατριάρχης μας είναι ενωτικός και, επίσης, είναι καλός θεολόγος. Κατέχει τα θέματα. Θα είναι όλα καλά. Όλοι θα αναπαυθούν και θα επέλθει η χαρά και η χάρη του Αγίου Πνεύματος που θα πλημμυρίσει το πλήρωμα της Εκκλησίας μας. Βέβαια, αν μου επιτρέπεται να καταθέσω εδώ μια προσωπική σκέψη, θα έλεγα ότι χαίρομαι που κάποιες Εκκλησίες μετέχουν ενεργά και καταθέτουν τις παρατηρήσεις τους για μια καλύτερη απόφαση. Όμως προσωπικά, το τονίζω και πάλι, θα μου άρεσε να υπάρχει μία ολότητα σκέψεως και κρίσεως των πραγμάτων, διότι, όταν τα πράγματα τα μελετούμε μονομερώς, σημαίνει ότι υπάρχει πνευματικό πρόβλημα. Κατηγορούν, για παράδειγμα, κάποιες Εκκλησίες τον Ρωμαιοκαθολικισμό ότι διολίσθησε σε Παγκόσμια Εκκλησία με καθαρά πολιτικό και κοσμικό χαρακτήρα, και δεν έχουν άδικο.  Δεν βλέπουν, όμως, ότι βρεθήκαμε εμείς οι Ορθόδοξοι σήμερα να έχουμε στην πράξη έξι παγκόσμιες Εκκλησίες με υπερόριες δικαιοδοσίες, δηλαδή με εκκλησιαστικές επαρχίες εκτός των ορίων τους. Καυτηριάζουμε κάτι το οποίο, την ίδια ώρα, μιμούμαστε. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, για να επανέλθω στο ερώτημά σας, υπάρχουν παρατηρήσεις από κάποιες Εκκλησίες, οι οποίες είναι καλόπιστες και προσβλέπουν σε ένα θεολογικώτερο και καλύτερο αποτέλεσμα.

Θεοφιλέστατε, όσο κι αν θέλουμε να πούμε ότι τα πράγματα είναι τελείως καλά, υπάρχουν και κάποιοι που αντιδρούν πολύ έντονα. Τι έχετε να πείτε για τους επικριτές της Συνόδου;

Τα πράγματα είναι πολύ καλά, επειδή ακριβώς δεν είναι τελείως καλά και αφήνουμε χώρο στο Άγιο Πνεύμα να ενεργήσει και να συμπληρώσει τα ελλείποντα. Όσον αφορά τους επικριτές, τους ακούω, διαβάζω ό,τι κατά καιρούς δημοσιεύουν, τους αγαπώ, αλλά δεν συμμερίζομαι τις απόψεις τους και τον τρόπο που τις εκφράζουν. Προσωπικά θεωρώ ότι έχουν κουράσει και ότι κάπου έχουν ξεφύγει πια. Είναι τα ίδια γνωστά πρόσωπα. Η εικόνα που μου δίδουν είναι ότι περισσότερο αγωνίζονται για να επιβάλουν την γνώμη τους και να προβληθούν, παρά για να στηρίξουν την Ορθόδοξη Εκκλησία. Γι᾽ αυτό ξέρουμε όλοι μας ποιοί θα αντιδράσουν και τι, πάνω-κάτω, θα πουν, οποιοδήποτε θέμα κι αν προκύψει. Βεβαίως, όλων η γνώμη χρειάζεται. Ακόμη και μέσα από αντιρρήσεις και διαφωνίες τελικά γίνεται το θέλημα του Θεού. Θα φανεί λοιπόν στην πορεία που βρισκόμαστε και πιστεύω οι αντιδρώντες να καλάβουν ότι δεν γίνεται καμία προδοσία της πίστεως.

Πάντως, ο Άγιος Μάρκος, Επίσκοπος Εφέσου, χαρακτηρίστηκε από την Εκκλησία ως Ευγενικός, διότι ήταν όντως ευγενής και ευαίσθητος. Δεν έχουμε εκφράσεις του Αγίου Μάρκου επιθετικές σε προσωπικό επίπεδο, δεν έχουμε απειλές, δεν έχουμε εκφράσεις απαξιωτικές για τη Σύνοδο και το Συνοδικό Θεσμό. Ο Άγιος Μάρκος μας διδάσκει ένα άλλο ήθος, το οποίο δυστυχώς κάποιοι από αυτούς που τον επικαλούνται δεν το έχουν. Θέλω να υπενθυμίσω εδώ ότι ακόμη και μέσα στην Εκκλησία θα συναντήσουμε τους «υπέρ-ορθοδόξους», οι οποίοι, χάριν της Ορθοδοξίας,  υποστηρίζουν κακοδοξίες και δημιουργούν μερισμούς και σχίσματα η, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, «διαμοιράζουν τον Χριστόν οι πολύ φιλόθεοι και φιλόχριστοι, οι οποίοι χάριν της αληθείας λένε ψέματα και χάριν της αγάπης σπέρνουν μίσος», οπότε διαπιστώνεται ότι επιτελείται μέγιστο κακό στην Εκκλησία εν ονόματι του Θεού. Μιλούν κάποιοι για την αίρεση του Οικουμενισμού, αλλά δεν έχουμε καταλάβει αυτή τη στιγμή ότι αυτό που ταλανίζει την Εκκλησία σαν καρκίνωμα και το οποίο έχει χαρακτηριστεί από την Εκκλησία, πανορθοδόξως και συνοδικώς, ως αίρεση είναι ο Εθνικισμός. Καμία νύξη όμως για την αίρεση του Εθνικισμού. Όλα για τον Οικουμενισμό. Να συμπληρώσω και μια σκέψη ακόμη: μήπως θα πρέπει η Εκκλησία να ασχοληθεί και με μια άλλη, νέας μορφής, αίρεση, που έχει δημιουργηθεί σήμερα, την αίρεση του ζηλωτισμού;

Μιλώντας για ζηλωτισμό και εθνικισμό τι θέλετε να πείτε; Μπορείτε να γίνετε λίγο πιο σαφής;

Ναι. Εθνικισμός είναι, όταν επιχειρούμε να θέσουμε τα εθνικά συμφέροντα πάνω από τα συμφέροντα της Εκκλησίας ή, ακόμη, όταν χρησιμοποιούμε την Εκκλησία, προκειμένου να εξυπηρετήσουμε εθνικές σκοπιμότητες. Η Εκκλησία σίγουρα δεν λειτουργεί ως συνομοταξία η συνομοσπονδία Εκκλησιών, ούτε ως κοινοβουλευτικό όργανο επί μέρους εθνών. Γι᾽ αυτό είναι απαράδεκτο να υποστηρίζονται τα εθνικά συμφέροντα της Εθνικής Εκκλησίας και όχι τα δίκαια και οι αλήθειες της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Ζηλωτισμός πάλι είναι, όταν, εν ονόματι του Θεού αλλά δίχως το πνεύμα και το ήθος των Πατέρων και των Αγίων μας, προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τα πράγματα της Εκκλησίας ή όταν ακόμη θέτουμε τον εαυτό μας πάνω από την Εκκλησία και νομίζουμε ότι μόνο εμείς έχουμε την αλήθεια ως πρόσωπα. Ο ζηλωτισμός παραπέμπει στον ατομισμό. Να δώσω ένα παράδειγμα, για να γίνω περισσότερο κατανοητός. Ρώτησαν κάποτε τον Άγιο Παΐσιο τον Αγιορείτη ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση για τα δύσκολα εκκλησιαστικά ζητήματα. Είπε πολύ σοφά ο Γέροντας: «Να αποφεύγονται τα άκρα. Με τα άκρα δεν λύνονται θέματα». Μάλιστα χρησιμοποιούσε και το παράδειγμα του μπακάλη. Έλεγε: «Όπως παλιά ο μπακάλης έβαζε με τη σέσουλα στην ζυγαριά λίγο-λίγο και ισορροπούσε την ακρίβεια, έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε και τα εκκλησιαστικά πράγματα». Όχι στα άκρα λοιπόν. Αυτοί που φοβούνται τον Οικουμενισμό προσχωρούν στην αίρεση του ζηλωτισμού και γίνεται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης.

Τι συμβουλεύετε όλους αυτούς;

Δεν μπορώ να συμβουλεύσω κανένα. «Δια την αγάπην παρακαλώ», όπως έλεγε ο Παύλος, να έχουμε ειρήνη στην ψυχή μας και να εμπιστευόμαστε την Εκκλησία μας. Βλέπετε ο Πατριάρχης τους ακούει όλους. Κάποιοι δεν έχουν ποτέ ένα καλό λόγο να πούνε. Όμως δεν βγήκε ποτέ να κατηγορήσει κανένα. Με βάση αυτή την μακρόθυμη τακτική να πω και πάλι ένα λόγο του Παύλου: «Ο μνημονεύων τον μη μνημονεύοντα μη εξουθενείτω και ο μη μνημονεύων τον μνημονεύοντα μη κρινέτω» (Ρωμ. 14, 3). Να είμαστε ενωτικοί και να προσπαθούμε να αναπαύουμε τους ανθρώπους μέσα από την αγάπη και την αλήθεια. 

Υπάρχουν ενστάσεις όσον αφορά το κείμενο της σχέσης της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπό χριστιανικό κόσμο. Πως κρίνετε αυτές τις αντιδράσεις;
 
Καταρχάς, από τον τίτλο αντιλαμβανόμαστε το γενικότερο πνεύμα που επικρατεί στο κείμενο. Δεν λέει ο τίτλος του εγκριθέντος κειμένου «σχέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τις άλλες Εκκλησίες» αλλά «με τον λοιπό χριστιανικό κόσμο». Σαφώς λοιπόν, η έννοια της Εκκλησίας ως θεοΐδρυτου και θεοσύστατου θεσμού δεν έχει καμμία σχέση με την ιστορική παρουσία αλλών ομολογιών. Αυτό, βέβαια, στάθηκε η αφορμή να μιλήσουν κάποιοι για ένωση με τους Λατίνους, για προδοσία του δόγματος κλπ. Αυτά δεν ισχύουν και ξέρουν πολύ καλά πρώτοι αυτοί που μιλούν για την δήθεν ένωση ότι δεν έγινε καμία ένωση ούτε τώρα ούτε κατά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο θα γίνει αλλά ούτε και μετά από αυτήν. Θα το διαπιστώσουμε ότι δεν τίθεται θέμα ενώσεως. Και είναι μεγάλη αμαρτία γι᾽ αυτούς τους ανθρώπους, οι οποίοι δηλητηριάζουν το λαό του Θεού, που είναι ήδη κουρασμένος και βασανισμένος.
 
Θέλω, όμως, στο σημείο αυτό να πω ότι,  όπως αυτοί έχουν μια σειρά επιχειρημάτων για να στηρίξουν τις απόψεις τους, έτσι αντιστοίχως και όσοι μετέχουν στις Τοπικές Συνόδους των κατά τόπους Εκκλησιών έχουν τη δική τους επιχειρηματολογία. Ας δώσουμε ένα τέτοιο επιχείρημα. Ο Μέγας Βασίλειος ονομάζει τις σχισματικές και αιρετικές ομολογίες της εποχής του ως Εκκλησίες: «το επαναγαγείν προς ένωσιν τας Εκκλησίας τας πολυμερώς και πολυτρόπως απ᾽ αλλήλων διατμηθείσας». Σημαίνει αυτό ότι ο Μέγας Βασίλειος ήταν αιρετικός; Ή, από την άλλη, μπορώ προσωπικά εγώ να χρησιμοποιήσω αυτή τη φράση του Μεγάλου Βασιλείου σαν σημαία και να πω ότι όλοι οι αντιδρώντες είναι αιρετικοί και άχρηστοι; Όχι φυσικά. Ούτε το ένα είναι σωστό ούτε το άλλο. Γιατί δεν έχει σημασία η γνώμη μου αλλά η γνώμη της Εκκλησίας. Γιατί να ακούσω τι μου λέει, για παράδειγμα, ο Χριστουπόλεως και ο κάθε Χριστουπόλεως και να μην ακούσω την φωνή της Εκκλησίας; Ποιός μπορεί να μου πει τελικά την αλήθεια; Ο ένας η η Εκκλησία; Γι᾽ αυτό αφήνουμε τις προσωπικές ερμηνείες και την προσωπική επιχειρηματολογία στην άκρη, αφήνουμε τη επιλεκτική χρήση φράσεων και απόψεων των Πατέρων, τους οποίους κάποιες φορές χρησιμοποιούμε με εμπάθεια, και αναμένουμε να ακούσομε την φωνή της Εκκλησίας. Η Εκκλησία θα μας οδηγήσει και θα μας φωτίσει. Ή πιστεύουμε στην Εκκλησία η δεν πιστεύουμε σε αυτήν. Η Εκκλησία θα μας πει ποιά είναι η αλήθεια. Η Εκκλησία θα μας δώσει την καθαρή τροφή. Όχι τα μεμονωμένα πρόσωπα. Έτσι νομίζω.
 
 
 
Όταν λέτε Εκκλησία, εννοείτε τη Σύνοδο;
 
Ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ο συνοδικός. Μάλιστα στην Σύνοδο επικρατεί η γνώμη των πλειώνων κατά τον 6ο Κανόνα της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου και όχι η τακτική της ομοφωνίας, όπως αποφασίστηκε στον Κανονισμό Λειτουργίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Η ομοφωνία είναι το ζητούμενο αλλά δεν είναι αυτή καθεαυτή που καθορίζει τη ζωή και την πορεία της Εκκλησίας. Αν αυτό το ζητούμενο το θέσουμε ως προϋπόθεση και όρο, τότε εισάγουμε μια ολέθρια τακτική την Ορθοδοξία: την αρνησικυρία (veto), την οποία θα εκμεταλλευτούν κάποιες Εκκλησίες και θα αγωνιζόμαστε δίχως ποτέ να φτάσουμε σε κάποιο τέρμα. Η Εκκλησία, επομένως, εκφράζεται συνοδικώς δια της πλειοψηφίας. Μπορεί κάποια σύνοδος να θεωρηθεί ληστρική (δηλαδή μη αναγνωρισμένη από το πλήρωμα της Εκκλησίας) μπορεί επίσης μία γνώμη ενός επισκόπου να εκφράζει την αλήθεια, αλλά αυτό θα πρέπει να περάσει από Σύνοδο. Η Σύνοδος τελικά θα μας πει ότι ο ένας είχε δίκιο και οι πολλοί άδικο. Μέσα σε αυτό το πνεύμα εάν κάποιος έχει κάποιο πρόβλημα η προβληματισμό, απευθύνεται στον Επίσκοπό του και ο Επίσκοπος στην Τοπική Σύνοδο. Κάποιοι από εμάς σήμερα, δυστυχώς, αντιστρέψαμε τη σειρά. Μαζεύουμε τους ανθρώπους και τους φανατίζουμε, λέγοντάς τους ότι προδόθηκε το δόγμα και αλλοιώθηκε η πίστη, ενώ, κατά βάθος, πολύ καλά γνωρίζουμε ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί και δεν έχει συμβεί. Είναι αυτό που σας έλεγα προηγουμένως για την αίρεση του ζηλωτισμού. Χωρίς να το καταλάβουμε, μοιράσαμε την Εκκλησία στους παραδοσιακούς και στους φιλελευθέρους. Έτσι, όμως, δεν διδάσκουμε εκκλησιαστικό ήθος και φρόνημα. Και θέλω εδώ να τονίσω ότι εξίσου σημαντική με τη διαφορά δόγματος είναι και η διαφορά ήθους. Βλέπετε, με τους παλαιοημερολογίτες δεν έχουμε καμία δογματική διαφορά. Έχουμε όμως διαφορά ήθους, γιατί αυτοί αλλιώς βλέπουν τα πράγματα κι αλλιώς τα εξετάζει η Εκκλησία. Αυτοί προτάσσουν τον εαυτό τους και το φρόνημά τους, ενώ ένας γνήσιος Ορθόδοξος Χριστιανός προτάσσει τη γνώμη της Εκκλησίας και αυτήν ακολουθεί και όχι το δικό του θέλημα.
 
Θεωρείτε ότι υπάρχει αυτή η τάση σήμερα στην Εκκλησία;
 
Το πνεύμα των αρχαίων αιρετικών του 3ου και 4ου αιώνα διασώθηκε στο χώρο της Δύσης, πέρασε όμως και στο χώρο το δικό μας, κυρίως μέσα από παρεκκλησιαστικές οργανώσεις, και διαμόρφωσε τη σχολαστική θεολογία. Έτσι υπάρχει αυτό το θέμα, ναι. Ατομική θεολογία η, διαφορετικά, σχολαστική θεολογία.
 
Τι είναι σχολαστική θεολογία;
 
Θα σας απαντήσω με απλά λόγια. Σχολαστική θεολογία είναι το να μην έχεις καρδιά. Να έχεις μόνο εγκέφαλο. Το να προσπαθείς ατομικά να τα ερμηνεύσεις όλα με το γράμμα του νόμου. Το να επικαλείσαι συνεχώς τους Κανόνες και την ίδια στιγμή να τους καταπατάς. Π.χ. άκουσα κάποιους που μιλούν με πολλή περιφρόνηση για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και την προσπάθεια που γίνεται, επικαλούμενοι συγκεκριμένους Κανόνες που γράφτηκαν λόγω συγκεκριμένων ιστορικών συγκυριών και συγκεκριμένα χωρία Πατέρων. Όταν ρώτησα ποιοί είναι αυτοί που αντιδρούν, μου είπαν για μια ομάδα κληρικών και μοναχών. Μα υπάρχει κάτι τέτοιο στους Ιερούς Κανόνες; Προβλέπουν οι Ιεροί Κανόνες ομάδες από κληρικούς που δεν έχουν την αναφορά τους στον επίσκοπο ή επισκοπο που να μην έχει την αναφορά του στη Σύνοδο; Μπορεί ο καθένας να εντάσσεται σε μια ομάδα ή να φτιάχνει τη δική του οργάνωση; Και, εν πάση περιπτώσει, θα το επαναλάβω, ποιός θα μας διασφαλίσει την αλήθεια; Η ομάδα; Η σύναξη; Ο ένας ή η Σύνοδος και η Εκκλησία;
 
Σχολαστική θεολογία, λοιπόν, είναι να μην έχουμε πληρότητα. Η θεολογία μας δεν έχει πληρότητα, όταν εξετάζει τα πράγματα μονομερώς και με σκεπτικισμό, δίχως να αφήνει την πνοή του Θεού να πνεύσει. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η πραγματική θεολογία δεν είναι επινόηση ανθρώπινης λογικής η ανθρώπινης σοφίας. Η Εκκλησία δεν λειτουργεί σαν τα μαθηματικά. Παλαιότερα οι Πατέρες μας εθέσπισαν τους Ιερούς Κανόνες μετά από έριδες, αιρέσεις και αντίθετες προς τη διδασκαλία της Εκκλησίας πράξεις. Οι Κανόνες ήταν λύση και ακολουθούσαν ως λύση το πρόβλημα. Δεν ήταν επιχείρημα. Σήμερα έχω την αίσθηση ότι χρησιμοποιούμε τους Κανόνες, για να δημιουργήσουμε πρόβλημα και όχι για να λύσουμε. Τότε, όμως, ο σκοπός των Κανόνων χάνει την αξία του. Αυτό είναι μια νέα προσέγγιση της Θεολογίας. Πάντως δεν είναι Ορθόδοξη Θεολογία αυτό. Η Ορθόδοξη Θεολογία έχει ακρίβεια, αλλά έχει και οικονομία. Η Ορθόδοξη Θεολογία έχει μεγαλείο και είναι σωστική. Σώζει, αναπαύει, ειρηνεύει, ενώνει. Στεναχωριέμαι, όταν βλέπω σήμερα κάποιους να επαγγέλλονται μια Θεολογία που ταράζει και διχάζει και πόρρω απέχει από την ειρήνη της ψυχής.
 
Στις περιπτώσεις αυτές κυριαρχεί ο ατομισμός, ο οποίος, ξέρετε, αποτελεί το υπόβαθρο όλων των αιρέσεων.
 
 
 
Ποια θέματα θα συζητηθούν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο;
 
Υπάρχει μία ημερήσια διάταξη έξι θεμάτων. Πρώτον η σχέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς το λοιπό χριστιανικό κόσμο, δεύτερον η Ορθόδοξη Διασπορά, τρίτον το Αυτόνομο και ο τρόπος ανακηρύξεως αυτού, τέταρτον η σπουδαιότητα της νηστείας και η τήρηση αυτής σήμερα, πέμπτον η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο και έκτον το μυστήριο του γάμου και τα κωλύματα αυτού. Βέβαια, όλα αυτά τα θέματα εξετάζουν επί μέρους πτυχές και δίδουν περισσότερο φως, για να αποκτήσει το πλήρωμα της Εκκλησίας αρτιότερη γνώση η ακόμη και για να λάβει την επίσημη θέση της Εκκλησίας για κάποια ζητήματα που δεν ήταν μέχρι σήμερα ξεκάθαρα.
Για τα θέματα αυτά, όπως γνωρίζετε, υπάρχουν κάποια κείμενα, τα οποία θα επεξεργαστούν οι Πατέρες της Συνόδου και κατόπιν θα δοθούν, ολοκληρωμένα πλέον, στο πλήρωμα της Εκκλησίας, μετά δηλαδή την τελική ψηφοφορία και έγκριση.
 
Δηλαδή εννοείτε ότι μπορεί στα κείμενα αυτά να γίνουν αλλαγές;
 
Και βέβαια μπορεί να γίνουν αλλαγές αν έτσι αποφασίσουν. Δεν ξέρουμε τι εκπλήξεις μας επιφυλάσσει το Άγιον Πνεύμα. Εξάλλου, επί τη βάσει του κανονισμού της Συνόδου, ο κάθε επίσκοπος θα μπορεί να λάβει το λόγο και να κάνει τις δικές του παρεμβάσεις. Οπότε αντιλαμβάνεσθε ότι θα υπάρξουν αλλαγές επί τη βάσει των προτάσεων και παρεμβάσεων.
 
Θέλω να σας ευχαριστήσω για το χρόνο σας και για τα όσα μας είπατε. Θέλετε να δώσετε μία τελευταία ευχή; Να καταθέσετε μια τελευταία σκέψη;
 
Εγώ θέλω να σας ευχαριστήσω για τον κόπο σας και το χρόνο σας και την ευκαιρία που μου δώσατε μέσα από αυτή τη συζήτηση να αναφερθώ σ᾽ αυτό το μεγάλο εκκλησιαστικό γεγονός.
 
Επιθυμώ μόνο να υπάρχει ενότητα και ειρήνη ψυχής. Όταν βλέπεις κάποια πράγματα που είναι γεμάτα μίσος και φανατισμό, διερωτάσαι που είναι η ειρήνη της ψυχής μας. Και δυστυχώς, επειδή κάποιοι από μας δεν την έχουμε, δεν μπορούμε και να τη δώσουμε στους άλλους. 
 
Και τι δίνουμε; Αυτό που έχουμε: Μίσος, έχθρα, φανατισμό. Πόλεμο των παιδιών προς τον πατέρα, των κληρικών προς τον Επίσκοπο, των πιστών προς την Εκκλησία. Που είναι η ειρήνη της ψυχής σε όλο αυτό το σκηνικό;
 
Παρακαλώ, λοιπόν, να έχουμε εμπιστοσύνη στην Εκκλησία και να προσευχόμαστε για τον Πατριάρχη μας, που έχει αναλάβει ως πρώτος την Προεδρία της Συνόδου, για τους Προκαθημένους και τους Αρχιερείς που θα μετέχουν, ώστε να έχουν τη χάρη και το φωτισμό του Θεού. Η Ορθοδοξία δεν θα καταισχυνθεί. Όλα θα είναι όμορφα, χαρούμενα, αναστάσιμα, εκκλησιαστικά και ορθόδοξα.