Το «Σύνδρομο του Επιτυχημένου Μετανάστη» και ο δρ. Ιωάννης Ιωαννίδης
Γράφει ο Ελευθέριος Διαμαντής, Καθηγητής της Εργαστηριακής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, επικεφαλής της Κλινικής Βιοχημείας στα νοσοκομεία Mount Sinai και University Health Network-Huffington Post
Στο τελευταίο του άρθρο στην ελληνική έκδοση της Huffington Post, ο Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Stanford δρ. Γιάννης Ιωαννίδης επικρίνει την τωρινή ελληνική δημοκρατία και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το σύστημα αυτό δεν είναι δημοκρατία πια, αλλά μάλλον ένα διαφορετικό σύστημα, το οποίο ο ίδιος αποκαλεί μια «μεταξύ των κομμάτων, και συνενόχων, μετριότητα». Ο δρ. Ιωαννίδης έχει δημοσιεύσει προηγουμένως και άλλα άρθρα σε αυτή την εφημερίδα, επικρίνοντας σχεδόν τα πάντα από την Ελλάδα, δηλαδή τους πολιτικούς, τα πανεπιστήμια, τους επιστήμονες, τους φοιτητές, τους πολίτες, κ.λπ.
Κατ’ αρχάς, λίγα λόγια για τον δρ. Ιωαννίδη. Γνωρίζω και σέβομαι τον δρ. Ιωαννίδη για τη συμβολή του στην επιδημιολογία και την επιστήμη των πληροφοριών. Χωρίς αμφιβολία, έχει δημοσιεύσει σημαντικά άρθρα στο χώρο. Αν και ο δρ. Ιωαννίδης δεν ανακάλυψε ένα νέο γαλαξία, μια εξίσωση, μια νέα ιατρική συσκευή ή ένα διαγνωστικό τεστ, οι συνεισφορές του στη βιβλιογραφία αξίζουν σεβασμό. Πρόσφατα, ο δρ. Ιωαννίδης προσέθεσε στην επιστημονική του καριέρα μια νέα δραστηριότητα, η οποία περιλαμβάνει συχνά άρθρα στην ελληνική έκδοση της Huffington Post. Τα πρόσφατα άρθρα του έχουν στόχο να αναλύσουν τα τρέχοντα και παλαιότερα προβλήματα της Ελλάδας. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο δρ. Ιωαννίδης είναι εξαιρετικά επικριτικός (και στις περισσότερες περιπτώσεις κυνικός) για τα θέματα της πατρίδας του και τους κατοίκους της. Στα άρθρα του συνήθως ξεκινά από ένα γνωστό σημείο, όπως η διαφθορά κάποιων κυβερνητικών αξιωματούχων, και στη συνέχεια επεκτείνεται σε άλλα θέματα, τα οποία έχουν όλα το ίδιο συμπέρασμα: ότι η πατρίδα μας είναι η χειρότερη στον κόσμο. Ο εντός Ελλάδος λαός της αποτελείται από απατεώνες, τεμπέληδες, ανίκανους, μέτριους κ.λπ. Τα επίθετα που χρησιμοποιεί είναι ατελείωτα και μερικές φορές εφευρετικά στον κυνισμό τους.
Πρώτα πρώτα, θα ήθελα να ξέρω ποιο είναι το κίνητρο του δρ. Ιωαννίδη, σε αυτό το ανελέητο πόλεμο εναντίον της Ελλάδας και του λαού της. Πριν από λίγο καιρό θα πίστευα ότι αυτό θα μπορούσε να είναι μια προσπάθεια να προσφέρει εποικοδομητική κριτική, έτσι ώστε τα πράγματα να πάνε καλύτερα στο μέλλον. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της αφήγησής του είναι καταστροφικό, ισοπεδωτικό, όχι εποικοδομητικό. Αναλογιζόμενος τα κίνητρά του, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι πιθανόν πάσχει από το «σύνδρομο του επιτυχημένου μετανάστη» (ΣΕΜ), ένα σύνδρομο που εντοπίστηκε και περιγράφεται εδώ για πρώτη φορά. Στο παρελθόν, έχω δει μερικούς άλλους επιτυχημένους Έλληνες επιστήμονες να πάσχουν από το ίδιο σύνδρομο. Όλοι οι ασθενείς έχουν τα ίδια συμπτώματα: Όταν ήταν νέοι, δεν διακρίθηκαν και δεν αναγνωρίστηκαν στην πατρίδα τους, αλλά αργότερα, έγιναν άκρως επιτυχημένοι σε άλλη χώρα. Το νέο περιβάλλον τους προσφέρει άφθονες ευκαιρίες. Αφού νιώθουν αναγνωρισμένοι και επιτυχημένοι, γίνονται εξαιρετικά αλαζόνες και αρχίζουν να επικρίνουν ό,τι κατά τη γνώμη τους ήταν λάθος στην πατρίδα τους όταν έφυγαν από αυτήν. Όλοι οι ασθενείς φτάνουν στο ίδιο συμπέρασμα, ότι τίποτα δεν λειτουργεί στην πατρίδα τους, και όλοι, από τους πολιτικούς μέχρι τους απλούς πολίτες, είναι απατεώνες, τεμπέληδες και ανίκανοι. Το δεύτερο διακριτικό γνώρισμα αυτών των ασθενών είναι ότι στη συνέχεια προσφέρουν τις δικές τους «μαγικές συνταγές» για την επίλυση αυτών των προβλημάτων στο άψε σβήσε. Μακάρι να ήταν τόσο απλό…
Επιτρέψτε μου τώρα να κοιτάξουμε στον πυρήνα του ισχυρισμού του δρ. Ιωαννίδη, ότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον δημοκρατία. Η γνώμη μου είναι ότι η Ελλάδα δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο δημοκρατική από οποιαδήποτε από τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της διεθνούς κοινότητας γενικότερα. Η Ελλάδα έχει τα δικά της πολιτικά κόμματα και έχει εκλογές σε τακτά χρονικά διαστήματα, οπότε αποφασίζει για τα διοικητικά της όργανα. Κανείς δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι το σύστημα αυτό παρέχει την καλύτερη δυνατή ηγεσία, για τον απλό λόγο ότι πολλοί ικανοί υποψήφιοι ηγέτες δε θέλουν να συμμετάσχουν. Οπότε καταλήγουμε με αυτούς τους επιτυχημένους πολιτικούς που έχουν την ικανότητα να προσελκύσουν ψήφους και εκλέγονται στις ανώτατες θέσεις. Όλοι γνωρίζουμε, όπως διακήρυξε και ο Τσώρτσιλ, ότι ακόμα κι αν η δημοκρατία δεν είναι το τέλειο σύστημα, δεν υπάρχει καλύτερο σύστημα που να μπορεί να το αντικαταστήσει. Πολύ συχνά, και όχι μόνο στην Ελλάδα, οι κυβερνήσεις εκλέγονται από τη μειοψηφία των ψηφοφόρων, καθώς πολλοί πολίτες επιλέγουν να μην ψηφίσουν. Ένα συναφές ερώτημα είναι: ποιο είναι το κίνητρο των υποψηφίων που επιδιώκουν να κυβερνήσουν μια χώρα; Προφανώς δε θέτουν υποψηφιότητα επειδή θέλουν να γίνουν πλούσιοι. Οι ποδοσφαιριστές και οι τραγουδιστές κερδίζουν 10-100 φορές πολλαπλάσια χρήματα. Αντιθέτως, έχουν μια φιλοδοξία να οδηγήσουν ένα έθνος, και να πετύχουν κάτι που μπορεί να τους δώσει μια θέση στην ιστορία.
Όπως αναφέρθηκε, οι δημοκρατίες, όπως τις ξέρουμε σήμερα, συνήθως δεν παράγουν αυτό που θα θεωρούσαμε ως τον τέλειο ηγέτη. Ένα κλασικό παράδειγμα των αδυναμιών του συστήματος αυτού είναι οι συνεχόμενες εκλογές στο βωμό της ελευθερίας και της δημοκρατίας των ΗΠΑ. Μετά από περισσότερο από ένα χρόνο ψηφοφορίας, έχουν μείνει δύο υποψήφιοι: ο ένας από αυτούς σχετίζεται με μια μυριάδα οικονομικών και οικογενειακών σκανδάλων, ενώ ο άλλος έχει κατηγορηθεί για ρατσισμό και σεξισμό.
Η γνώμη μου είναι ότι η Ελλάδα δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο δημοκρατική από οποιαδήποτε από τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της διεθνούς κοινότητας γενικότερα.
Οι μαγικές λύσεις του δρ. Ιωαννίδη για την επίλυση των «θεμάτων» της δημοκρατίας στην Ελλάδα, όπως η μείωση του αριθμού των εκπροσώπων του κοινοβουλίου ως ακριβοπληρωμένων μέτριων υπαλλήλων που σπαταλούν χρήματα, και με το ήμισυ των εκπροσώπων να επιλέγονται από μια ψηφοφορία, ενώ είναι φαινομενικά εφευρετική, προσεγγίζει τα όρια της βλακείας. Η απόδειξη ότι οι προτάσεις του είναι άχρηστες είναι ότι κανένα από τα πολιτισμένα έθνη δεν έχει προσπαθήσει ποτέ να τα δοκιμάσει στην πράξη. Οι προτάσεις του μου θυμίζουν αυτό που λένε οι έμποροι λιανικής πώλησης στην Ελλάδα, όταν προσπαθούν να πουλήσουν λαχεία (και παραφράζω): «ποιος θέλει να πάρει αυτή τη θέση στο κοινοβούλιο»;
Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ο δρ. Ιωαννίδης θα συνεχίσει την ανελέητη κριτική του για τα πάντα που η Ελλάδα έχει να προσφέρει. Μετά την άσκηση της κριτικής κατά της ελληνικής δημοκρατίας, των θεσμών της, τους πολιτικούς της και τους πολίτες της, και ακόμη και τον Εθνικό Ύμνο, αναρωτιέμαι ποιος θα είναι το επόμενο θύμα του. Δε μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα ότι ο δρ. Ιωαννίδης θα αρχίσει να ασκεί κριτική για τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη κ.λπ., και να αποδεικνύει τα λάθη τους. Μετά από όλα, πώς θα μπορούσε κάτι που γίνεται στην Ελλάδα να ήταν καθόλου καλό για τα δικά του υψηλά επίπεδα;
Αυτή είναι η πρώτη περιγραφή του «συνδρόμου του επιτυχημένου μετανάστη»στα δημοφιλή μέσα μαζικής ενημέρωσης. Πιστεύω ότι ο δρ. Ιωαννίδης είναι ένα κλασικό παράδειγμα ενός ασθενή με το σύνδρομο αυτό. Πιστεύω ότι αυτό το σύνδρομο δεν προσβάλει μόνο τους επιτυχημένους Έλληνες. Υποστηρίζω ότι στο μέλλον, αυτό το σύνδρομο, το οποίο είναι ψυχιατρικής φύσεως, θα αναφέρεται στο «Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών», που δημοσιεύεται από την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση. Ο υποφαινόμενος έχει, άλλωστε, ήδη περιγράψει για πρώτη φορά άλλες ασθένειες που σχετίζονται με την μεγαλομανία, όπως η νομπελίτιδα (βλέπε Clin Chem Lab Med 2013;51:1573-4)…
