Τα σημάδια κρίσης και η προσπάθεια ανάκαμψης
Η αστάθεια στην Τουρκία συμπαρασύρει την ελληνική κρουαζιέρα
Της Βίκυς Κουρλιμπίνη
Το πρώτο χτύπημα στην ελληνική κρουαζιέρα ήρθε μόλις την περασμένη εβδομάδα, όταν η γερμανική εταιρεία κρουαζιέρας Aida Cruises ανακοίνωσε πως αναβάλει τα δρομολόγιά της προς τα τουρκικά λιμάνια την επόμενη χρονιά, επικαλούμενη λόγους ασφαλείας. Η απόφαση αυτή πλήττει και ελληνικούς προορισμούς, δεδομένο πως το κρουαζιερόπλοιο Aida Aura είχε πρόγραμμα κρουαζιέρας στην ανατολική Μεσόγειο με στάσεις στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Ρόδο, καθώς και το πρόγραμμα Aegean cruises από την Αττάλεια με στάσεις σε Κύπρο, Ισραήλ, Σαντορίνη και στο Μαρμαρίς.
Η Aida Cruises όμως δεν είναι ο μόνος όμιλος που βγάζει από το πρόγραμμα κρουαζιέρας την ανατολική Μεσόγειο. Παράγοντες του κλάδου προειδοποιούν πως μετά και το πραξικόπημα του Ιουλίου στη γειτονική χώρα και υπό τη “σκιά” νέων επιθέσεων, οι εξελίξεις στον χώρο της κρουαζιέρας θα είναι ραγδαίες, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις και για την ελληνική πλευρά.
Ήδη ο πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας Θεόδωρος Κόντες επιβεβαίωσε τους παραπάνω φόβους. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία έχουν ακυρωθεί περίπου 158 προσεγγίσεις σε ελληνικούς προορισμούς, αριθμός που μεταφράζεται σε 330 χιλ. επισκέπτες σε όλα τα λιμάνια, συμπεριλαμβανομένων και των transit επιβάτων σε όλους τους προορισμούς.
Δεύτερες σκέψεις
Η αστάθεια στην ανατολική Μεσόγειο, που ξεκίνησε με τις ταραχές στην Αίγυπτο και τις επιθέσεις στην Τυνησία και έφτασε στο ζενίθ μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα στην Τουρκία, έχει οδηγήσει τους παγκόσμιους κολοσσούς της κρουαζιέρας σε… δεύτερες σκέψεις και περικοπές δρομολογίων, με παράλληλη όμως αύξηση στα προγράμματα για την Καραϊβική, που τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται σε έναν από τους πιο προσοδοφόρους προορισμούς για τον κλάδο.
Δεν είναι τυχαίο πως η Carnival Corp. ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να μειώσει κατά 10% τη χωρητικότητα στη Μεσόγειο την επόμενη χρονιά, αυξάνοντας παράλληλα κατά 5% τη χωρητικότητα στην Καραϊβική, ενώ η Carnival Cruise Line, που τον Ιούλιο αντικατέστησε τις προσεγγίσεις του κρουαζιερόπλοιου Carnival Vista στο Κουσάντασι, θα αξιολογήσει τις μελλοντικές προσεγγίσεις. Την ίδια ώρα, μεγάλοι παίχτες της βιομηχανίας κρουαζιέρας προχώρησαν σε μείωση χωρητικότητας όχι μόνο από την ανατολική, αλλά και στη δυτική Μεσόγειο, μετατοπίζοντας πλοία τους σε άλλες αγορές και παγώνοντας την αναπτυξιακή τους πολιτική στην Ευρώπη, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα.
Παράγοντες της αγοράς κρουαζιέρας εξηγούν πως ακόμη κι αν τα ελληνικά λιμάνια επωφελήθηκαν από την έκρυθμη κατάσταση στην Τουρκία μετά τις 15 Ιουλίου, καθώς μεγάλοι όμιλοι όπως Royal Caribbean Cruises Ltd, η Princess Cruises και η Holland America Line αντικατέστησαν τις προσεγγίσεις σε τουρκικά λιμάνια με ελληνικά, πλέον η εμπιστοσύνη στη “γειτονιά” της ανατ. Μεσογείου τείνει να χαθεί εντελώς, με απρόβλεπτες συνέπεια για τη χώρα μας. Όπως συμπληρώνουν ακόμη, μετά τα γεγονότα στην Αίγυπτο και την Τυνησία, η Ελλάδα και η Τουρκία είχαν αναγκαστεί να σηκώσουν το μεγαλύτερο “βάρος” των δρομολογίων κρουαζιέρας, εντούτοις πλέον οι ισορροπίες στην περιοχή είναι πιο ρευστές από ποτέ και το ρίσκο για επέκταση ή ακόμη για τη διατήρηση των υφιστάμενων πακέτων ιδιαίτερα μεγάλη.
Χάνει έδαφος η Ελλάδα
Αν και η Ελλάδα παραμένει ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς και τρίτος πιο επισκέψιμος στην Ευρώπη, τα μερίδιά της στην παγκόσμια αγορά συρρικνώνονται, τα έσοδα από την ευρύτερη δραστηριότητα γύρω από τα κρουαζιερόπλοια μειώνονται, όπως και οι Έλληνες επιβάτες.
Είναι δε ενδεικτικό πως τη χρονιά που πέρασε, το μερίδιο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή αγορά κρουαζιέρας μειώθηκε στο 13,3% από το 14,1% του 2014, ενώ οι άμεσες δαπάνες συρρικνώθηκαν στα 489 εκατ. ευρώ από 506 εκατ. το 2014.
Επιπλέον, όπως δείχνουν τα στοιχεία της έκθεσης “Contribution of Cruise Tourism to the Economies of Europe” της Διεθνούς Ένωσης Κρουαζιέρας (Cruise Lines International Association), οι Έλληνες πελάτες κρουαζιέρας μειώθηκαν στις 15.941 το 2015 από 18.441 ενώ σημαντική ήταν και η απώλεια θέσεων εργασίας στον κλάδο. Ειδικότερα οι εργαζόμενοι στον κλάδο μειώθηκαν στους 9.983 πέρυσι από 10.136 το 2014 και μαζί τους βέβαια και οι μισθοί που καταβάλλονται από 190 εκατ. ευρώ στα 188 εκατ. Σύμφωνα, πάντως, με την τελευταία ενημέρωση από τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς, στα αποτελέσματα του φετινού επταμήνου καταγράφεται αύξηση 150 χιλ. επιβατών σε σχέση με το αντίστοιχο του 2015.
Το πλάνο της COSCO
Η εξαγορά του ΟΛΠ από την COSCO και η δέσμευση του κινεζικού ομίλου να αναπτύξει τη δραστηριότητα της κρουαζιέρας τόσο με επενδύσεις σε νέες θέσεις κρουαζιερόπλοιων και αναβάθμιση των υπηρεσιών του Πειραιά, όσο και με τη σύναψη στρατηγικών συμφωνιών με μεγάλους ξένους operators μπορεί, από την άλλη, να κρατήσει “ζωντανή” τη ζήτηση.
Το μεγαλύτερο μέρος της επένδυσης των συνολικά 293,7 εκατ. ευρώ, που πρέπει να υλοποιήσει εντός της πενταετίας ο νέος μέτοχος, προορίζεται για την κρουαζιέρα. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η επέκταση του νοτίου τμήματος του επιβατικού λιμένα που αφορά την κρουαζιέρα σε δυο φάσεις. Μόνο η πρώτη φάση προβλέπει έργα προϋπολογισμού 136 εκατ. ευρώ. Επίσης προβλέπεται και η μετατροπή της πενταγωνικής αποθήκης του ΟΛΠ σε Επιβατικό Σταθμό Κρουαζιέρας έναντι 1,5 εκατ. ευρώ, ενώ η ευρύτερη βελτίωση και συντήρηση των υποδομών του λιμένα θα απορροφήσει άλλα 15 εκατ.
Ο πήχης που θέτει ο κινεζικός κολοσσός για την επόμενη πενταετία στον τομέα της κρουαζιέρας και της ναυπηγοεπισκευής είναι υψηλός, βάζοντας ως στόχο να καταστεί ο Πειραιάς εκ των βασικών λιμένων αφετηρίας στη Μεσόγειο για επιβάτες κρουαζιέρας και παράλληλα να προσελκύσουν τους Έλληνες εφοπλιστές να επισκευάζουν τα πλοία τους στην Ελλάδα.
