Η τουκική προκλητικότητα και η ευκαιρία για την Ελλάδα
Που το πάει η Τουρκία;
Γράφει ο Χάρης Παυλίδης
Μια παλιά τουρκική παροιμία λέει ότι, “Με τα λόγια δε σαλπάρει το καράβι” κι αυτό το γνωρίζει καλύτερα απ’ τον καθέναν ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν. Το ευκταίο θα ήταν να το καταλάβουν και οι πολιτικοί στην Ελλάδα, κυρίως οι εκάστοτε κυβερνώντες, οι οποίοι κατά το κοινώς λεγόμενο “τσιμπάνε” κάθε φορά στις προκλητικές δηλώσεις αξιωματούχων της Τουρκίας.
Άλλωστε είναι σύνηθες οι εσωτερικές κρίσεις στη Τουρκία, να αποτελούν εξαγώγιμο προϊόν. Προφανώς κάποια πράγματα δεν πρέπει να μένουν αναπάντητα. Αλλά δεν χρειάζονται αντιδράσεις που στην ουσία “ενθαρρύνουν” τη Τουρκία να επιδίδεται καθημερινά σε εθνικιστικό παραλήρημα.
Εξυπακούεται ότι η κυβέρνηση όφειλε εδώ και καιρό να έχει προβλέψει την επιθετική τακτική που θα ακολουθούσε ο Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και την απομάκρυνση του “μετριοπαθούς” πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου. Η έκδηλη αμηχανία με την οποία αντιδρά στην τουρκική προκλητικότητα καταδεικνύει τον αιφνιδιασμό της και την έλλειψη συγκροτημένου σχεδίου για την αντιμετώπιση της απειλής, αναπόφευκτης εξαιτίας της τροπής των εξελίξεων στη Συρία και στο Ιράκ. Η κυβέρνηση όχι μόνο πιάστηκε αδιάβαστη, αλλά επιπλέον όταν άρχισαν να διαφαίνονται οι προθέσεις του Ερντογάν, απέφυγε με τρόπο που γεννά ερωτηματικά να ενημερώσει κατ’ αρχήν τους πολιτικούς αρχηγούς ώστε εν συνεχεία από κοινού να χαραχθεί μια εθνική γραμμή.
Ανεξάρτητα όμως με αυτό που δεν έκανε η κυβέρνηση (πιθανότατα ρισκάροντας να συντηρήσει τις απειλές ώστε να προκαλέσει μια τεχνητή “εθνική ομοψυχία” και να συσπειρώσει μέσω της ανασφάλειας και του φόβου), αυτό που κάνει η Τουρκία ήταν προβλέψιμο μετά την εκλογή του Τραμπ στις ΗΠΑ. Διότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι η προδιαγραφόμενη τριχοτόμηση της Συρίας, θα φέρει κοντά Ρωσία, ΗΠΑ και Τουρκία. Ο πρόεδρος Πούτιν θα θελήσει να ασκήσει επιρροή στο δυτικό κομμάτι, οι Τούρκοι θα επιδιώξουν στο βορρά να δημιουργήσουν ένα κράτος αντίστοιχο του ψευδοκράτους στη Κύπρο, ενώ ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ με τους Κούρδους στην υπόλοιπη Συρία θα δημιουργήσουν ένα νέο “κράτος”. Σε κάθε περίπτωση τα νέα δεδομένα αναβαθμίζουν το ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή.
Κάτω από αυτά τα δεδομένα η Ελλάδα θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, εφόσον βεβαίως αξιοποιούσε το συγκριτικό πλεονέκτημα που έχει έναντι της Τουρκίας. Κι αυτό είναι η Ευρώπη την οποία η κυβέρνηση φροντίζει με την πολιτική της να απαξιώνει στη συνείδηση των πολιτών. Ασφαλώς η λανθασμένη προσέγγιση της κυβέρνησης δεν αίρει τις ευθύνες της Ευρώπης, που σε μεγάλο βαθμό λόγω της οικονομικής κρίσης αποδυνάμωσαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή. Τώρα όμως παρουσιάζεται η ευκαιρία για την Ελλάδα να πείσει τους ευρωπαίους ότι η στρατηγική θέση της αποτελεί πλεονέκτημα για την Ευρώπη. Αρκεί βέβαια η κυβέρνηση να σταθεί απέναντι στον λαϊκισμό και τον εθνικισμό στην πράξη και όχι στα λόγια. Γιατί στην πράξη δημιουργεί την εντύπωση ότι συμπορεύεται με εκείνους που θέλουν να “αλλάξουν” την Ευρώπη.
Υπό την παρούσα συγκυρία το εθνικό συμφέρον της Ελλάδας είναι ταυτισμένο με την Ευρώπη, η οποία είναι και η μόνη που μπορεί να το διασφαλίσει. Και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η κυβέρνηση προκειμένου να αποδεχθούν οι ευρωπαίοι ότι και τα δικά τους συμφέροντα είναι ταυτόσημα με το εθνικό συμφέρον της Ελλάδας. Ο τουρκικός εθνικισμός, σε μια Ευρώπη που ολοένα και περισσότερο διολισθαίνει στον λαϊκισμό και στον εθνικισμό, είναι ένα επιχείρημα που πρέπει να χρησιμοποιηθεί ώστε να πεισθεί ο “σκληρός πυρήνας” της ότι, μόνο μια ισχυρή Ελλάδα μπορεί να είναι η απάντηση στον Ερντογάν. Πάντα, όμως, υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα σταματήσει τις “περιπλανήσεις” της σε μύθους της Ανατολής.
Σε διαφορετική περίπτωση ο Ερντογάν θα συνεχίσει να ζητάει, να προκαλεί και η κυβέρνηση να απαντά επικαλούμενη το διεθνές δίκαιο και τις συνθήκες. Το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά θα συνεχίσουν να είναι το αγαπημένο παιχνίδι του Ερντογάν. Θα ζητάει ανταλλάγματα για το Κυπριακό, θα επανέλθει στο ζήτημα των 12 μιλίων στο Αιγαίο, θα εγείρει θέμα συνεργασίας στην ΑΟΖ, θα επιχειρήσει να θέσει θέμα με τους μουσουλμάνους στη Θράκη και γενικά για κάθε θέμα που θα προσθέτει στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, θα ζητάει και από ένα αντάλλαγμα.
Προκειμένου λοιπόν η κυβέρνηση να μη βρεθεί στη θέση να συζητά με τον Ερντογάν, πρέπει να κινηθεί γρήγορα και εγκαταλείποντας μικροκομματικές σκοπιμότητες αφενός και τον υπολανθάνοντα αντιευρωπαϊσμό αφετέρου, να συνεννοηθεί με τα πολιτικά κόμματα στη βάση μιας εθνικής γραμμής που ταυτόχρονα θα είναι και ευρωπαϊκή. Να συναισθανθούν οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών πως κάθε αμφισβήτηση της εδαφικής κυριαρχίας της Ελλάδας αμφισβητεί ευθέως τα σύνορα της Ευρώπης.
*Ο Χάρης Παυλίδης είναι δημοσιογράφος
