Η συζήτηση για την Ευρώπη πολλών ταχυτήτων & η ενδεχόμενη σύγκρουση Παρισιού-Βερολίνου
Η γαλλική κυβέρνηση δήλωσε ότι ο Macronθα χρησιμοποιήσει την περιοδεία του για να συζητήσει το σύστημα των αποσπασμένων εργαζομένων, ένα σύστημα της ΕΕ με το οποίο εταιρείες στη Δυτική Ευρώπη μπορούν να προσλαμβάνουν φθηνότερο εργατικό δυναμικό από τις φτωχότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Αν και λιγότερο από το 1% του συνόλου των ευρωπαίων εργαζομένων τελούν υπό του παρόντος σχήματος, ο Μακρόν το ταυτίζει ως μια μορφή κοινωνικής απόρριψης που δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό για τους Γάλλους εργαζόμενους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι απίθανο να καταργήσει το εν λόγω σύστημα, θα προσπαθήσει, ωστόσο, να το μεταρρυθμίσει, πιθανότατα περιορίζοντας τη χρήση του. Η στήριξη τουλάχιστον από ορισμένες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης θα είναι σημαντική για να αποφευχθούν οι μεταρρυθμίσεις που θα διευρύνουν τις διαφορές μεταξύ των δυτικών και ανατολικών κρατών μελών της ΕΕ.
Η επίσκεψη, ωστόσο, του Μακρόν έχει επίσης κρυφό στόχο την ενίσχυσης της παρουσίας της Γαλλίας σε μια περιοχή, η οποία δεν αποτελούσε γαλλική προτεραιότητα τα τελευταία χρόνια. Ο Macronέχει επικρίνει εκείνες τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που, σύμφωνα με τον ίδιο, δέχονται τα χρήματα της ΕΕ, αλλά δεν σέβονται τις αξίες της. Η επιλογή των χωρών για την περιοδεία του είναι σημαντική, καθώς έχουν αποκλειστεί από αυτή δύο κυβερνήσεις που έχουν τεταμένες σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Πολωνία και η Ουγγαρία. Η Πολωνία και η Ουγγαρία, μαζί με την Τσεχία τη Σλοβακία, μέλη της Ομάδας του Visegrad, αποτελούν ένα μπλοκ που έχει επανειλημμένα επικρίνει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την επίσκεψη του Macron, η Γαλλία μπορεί να προσπαθήσει να διακρίνει τις διαφορές ανάμεσα στα συνεργάσιμα και στα μη συνεργάσιμα μέλη της ομάδας του Visegrad.
Για κάποιο διάστημα, παρόμοιες κινήσεις έχουν γίνει και από άλλους. Οι Βρυξέλλες απείλησαν να επιβάλουν κυρώσεις στην Πολωνία εξαιτίας των πρόσφατων δικαστικών μεταρρυθμίσεων και στην Ουγγαρία λόγω των πρόσφατων νόμων για τα ξένα πανεπιστήμια και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που χρηματοδοτούνται από ξένους. Θα μπορούσαν επίσης να επιβληθούν κυρώσεις σε Πολωνία, Ουγγαρία και Τσεχία λόγω της άρνησής τους να εφαρμόσουν το ευρωπαϊκό σχέδιο για τη διανομή των αιτούντων άσυλο σε ολόκληρη την Ένωση.
Ωστόσο, οι Βρυξέλλες διατηρούν καλές σχέσεις με τη Σλοβακία, τη μοναδική χώρα στην περιοχή που είναι μέλος της ευρωζώνης και το μοναδικό μέλος της ομάδας του Visegradπου έχει δεχθεί μικρό αριθμό μεταναστών, προκειμένου να αποφύγει κυρώσεις. Στις αρχές Αυγούστου, ο Πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίκο δήλωσε ότι το μέλλον της Σλοβακίας βρίσκεται στις «κεντρικές» χώρες της Ευρώπης στη Δύση. Ομοίως, στην Τσεχία, η κυβέρνηση επιθυμεί να της δοθεί καθεστώς παρατηρητή στο Eurogroup, εάν ενισχυθούν οι εξουσίες του θεσμικού αυτού οργάνου στις μελλοντικές μεταρρυθμίσεις. Η Τσεχία δεν χρησιμοποιεί το ευρώ και το ζήτημα είναι αμφιλεγόμενο, η Πράγα, ωστόσο, θέλει να διατηρήσει την πόρτα ένταξης της ανοιχτή, ακόμα και αν πρόκειται μόνο να έχει μια θέση, όταν θα συζητείται το μέλλον του νομίσματος. Τσεχία και Σλοβακία αντιλαμβάνονται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ξεκινήσει τις συνομιλίες για τη μεταρρύθμιση της Ένωσης μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Θέλουν να ακουστεί η φωνή τους.
Η απόφαση της Αυστρίας να προσκαλέσει ηγέτες της Τσεχίας και της Σλοβακίας, και όχι τους εκπροσώπους της Ουγγαρίας και της Πολωνίας να συναντηθούν με τον Μακρόν υποδηλώνει ότι η αυστριακή κυβέρνηση ενδιαφέρεται να ενεργήσει ως γέφυρα μεταξύ αυτών και των μεγαλύτερων κρατών-μελών της ΕΕ. Η Αυστρία βλέπει την Κεντρική Ευρώπη ως σφαίρα επιρροής της, συνέπεια του πολιτικού ελέγχου αιώνων της περιοχής στη διάρκεια της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Η Αυστρία δεν ενδιαφέρεται να ενταχθεί στην ομάδα του Visegrad, επειδή δεν θέλει να ανταγωνιστεί την Πολωνία και την Ουγγαρία για την ηγεσία του μπλοκ. Φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για την αποδυνάμωση της Ομάδας του Βίσεγκραντ και την παραμονή της στο πλευρό της Τσεχίας και της Σλοβακίας.
Φυσικά, η Αυστρία και η Τσεχία έχουν εκλογές τον Οκτώβριο, πράγμα που σημαίνει ότι οι στρατηγικές αυτές αποφάσεις ενδεχομένως να αναθεωρηθούν. Στην Αυστρία, το δεξιό Κόμμα Ελευθερίας θα μπορούσε να μπει σε μια κυβέρνηση συνασπισμού, γεγονός που θα έκανε τη Βιέννη να έχει πιο ευρωσκεπτικιστική συμπεριφορά. Στην Τσεχία, το κόμμα ΑΝΟ, το οποίο αντιτίθεται στην υιοθέτηση του ευρώ, έχει πολύ καλά αποτελέσματα στις δημοσκοπήσεις. Αλλά ακόμη και κάτω από διαφορετικές κυβερνήσεις, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης θα συνεχίσουν να έχουν διαφορετικά στρατηγικά συμφέροντα, τα οποία θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις περιφερειακές τους συμμαχίες, ανοίγοντας την πόρτα για εξωτερική επιρροή.
Αυτές οι πολιτικές κινήσεις είναι ακόμη περισσότερο συναφείς, λαμβάνοντας υπόψη την επερχόμενη συζήτηση για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο τραπέζι υπάρχουν ιδέες που ξεκινούν από την εισαγωγή νέων μηχανισμών επενδύσεων σε όλη την ΕΕ για την ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας. Τους τελευταίους μήνες, τα μέλη της ΕΕ φλερτάρουν με την ιδέα να αφήσουν ορισμένες χώρες να προχωρήσουν με την ένταξή τους, ενώ αφήνουν άλλες να μείνουν πίσω (μια ιδέα γνωστή ως “Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων”). Η γαλλική κυβέρνηση πιστεύει ότι η συμμετοχή και των 27 μελών της Ένωσης δεν είναι απαραίτητη για να προχωρήσουν στις μεταρρυθμίσεις. Αυτό θα βάλει σε δίλλημα την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη. Από την μια πλευρά, οι περισσότερες από αυτές τις χώρες επιθυμούν να παραμείνουν εκτός της ευρωζώνης και ανησυχούν για τις παρεμβάσεις των Βρυξελλών στις εσωτερικές τους υποθέσεις. Από την άλλη, βασίζονται στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, στις επενδύσεις και, σε κάποιο βαθμό, στην προστασία.
Αλλά, πέρα από την αύξηση των διαχωριστικών γραμμών Ανατολής-Δύσης (στην Ευρώπη), η Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων μπορεί επίσης να οδηγήσει στη σύγκρουση Γαλλίας-Γερμανίας. Η Γαλλία δεν βλέπει την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη ως αναπόσπαστο στοιχείο των μεγάλων σχεδίων της για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Γερμανία όμως, ενδιαφέρεται πολύ για την περιοχή, τόσο για οικονομικούς λόγους όσο και για λόγους ασφαλείας. Πολλές από αυτές τις χώρες είναι σημαντικοί εξαγωγικοί και επενδυτικοί προορισμοί και κάποιες αποτελούν ζωτικής σημασίας τμήματα στην αλυσίδας εφοδιασμού της. Επιπλέον, πολλές από αυτές τις χώρες διαδραματίζουν ρόλο στον ανταγωνισμό της Γερμανίας με τη Ρωσία για επιρροή. Ως αποτέλεσμα, ο επανασχεδιασμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αναγκάσει τα μέλη της να λάβουν στρατηγικές αποφάσεις – τόσο μεταξύ των λεγόμενων “βασικών” χωρών όσο και μεταξύ της περιφέρειας που κινδυνεύει να μείνει πίσω.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής της 27ης Αυγούστου
