Ένας ακόμα διεθνούς φήμης και αναγνώρισης επιστήμονας ελληνοαμερικανός ο Σταμάτης Κριμιτζής παρουσιάστηκε σε ένα από τα μεγαλύτερης κυκλοφορίας περιοδικά του Ελληνικού Τύπου το Big FISH στις 24 Φερβρουαρίου 2008 το οποίο είναι ένθετο στην εφημερίδα ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ. Τον Σταμάτη Κριμητζή είχε βραβεύσει το 2006 και η Χιακή Ομοσπονδία Νέας Υόκης. Τη Συνέντευξη έχει κάνει η καλή συνάδελφος Στέλλα Μεϊμάρη.
Γνωριμία με τον αστροφυσικό από τη Χίο που χαρτογραφεί το Διάστημα, συμμετείχε στη δημιουργία των «Voyager» και έδωσε το όνομα του στον αστεροειδή 8323 Krimigis.
Συνέντευξη στη Στέλλα Μεϊμάρη
ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗ ΚΡΙΜΙΖΗ είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα πιο σημαντικά διαστημικά προγράμματα της NASA. Στη διάρκεια της καριέρας του, βίωσε όλη την υστερία της διαστημικής πρωτοπορίας την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, γνώρισε το Ρέιγκαν, το Μπους και το Γκορμπατσόφ, αποκωδικοποίησε πλανητικές συμπεριφορές και καπρίτσια, βραβεύτηκε δύο φορές από τη NASA με το Μετάλλιο Εξαίρετων Επιστημονικών Επιτευγμάτων και γεύτηκε την τιμητική διάκριση της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης που έδωσε το όνομα του σε αστεροειδή – τον 8323 Krimigis. Ο Έλληνας αστροφυσικός έπαιξε, μεταξύ άλλων, σημαντικό ρόλο στις εκτοξεύσεις των διαστημοπλοίων «Voyager», καθώς ήταν εκείνος που σχεδίασε το όργανο του «Voyager 1», με το οποίο καταφέραμε να ανιχνεύσουμε το 2003 το εξώτατο όριο του ηλιακού μας συστήματος, σε απόσταση περίπου 85 αστρονομικών μονάδων από τον Ήλιο! Τα τελευταία χρόνια, μοιράζει τις δραστηριότητες του μεταξύ Αμερικής και Ελλάδας, όπου διευθύνει το γραφείο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας στην Ακαδημία Αθηνών και αντιπροσωπεύει την χώρα μας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.
Πως αποφασίσατε να γίνετε αστροφυσικός;
Όπως τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, ήταν θέμα τύχης. Αφενός μεν, σπούδαζα σε ένα πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ την εποχή που ξεκινούσε το διαστημικό πρόγραμμα, προς τα τέλη του '50, και αφετέρου, επειδή ως φοιτητής κατασκεύαζα ραδιενεργούς αισθητήρες, ο καθηγητής James Van Allen που ανακάλυψε τις ραδιενεργούς ζώνες γύρω από τη γη (γνωστές Van Allen Belts), μου πρότεινε να πάω μαζί του στην Αϊόβα για μεταπτυχιακά.
Τι σας συγκινεί στο διάστημα;
Η διαδικασία της ανακάλυψης και της εξερεύνησης! Δεν υπάρχουν πολλές δουλειές στις οποίες μπορείς κάθε μέρα να ανακαλύπτεις κάτι καινούριο. Βρίσκω συναρπαστικό να εξερευνώ τα σύνορα που κανείς άνθρωπος δεν εξερεύνησε ποτέ!
Πρόσφατα συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από την εκτόξευση των «Voyager». Τι θυμάστε περισσότερο από αυτήν την εμπειρία;
Τα «Voyagers» υπήρξαν η αγάπη της ζωής μου. Πρόσφεραν τόσες συγκινήσεις κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, από τα ηφαίστεια στο δορυφόρο του Δία και την ομιχλώδη ατμόσφαιρα του δορυφόρου του Κρόνου, του Τιτάνα, μέχρι τις φοβερές ανεμοθύελλες στην ατμόσφαιρα του Ποσειδώνα… Κάθε πλανήτης που επισκεπτήκαμε, μας έδειχνε την ομορφιά και την πολυπλοκότητα της φύσης. Και το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι πριν από τρία χρόνια καταφέραμε να αγγίξουμε την άκρη του διαστρικού διαστήματος μας, σε μια απόσταση 14 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη.
Ζήσατε, επίσης, από κοντά την ιστορική αποστολή, κατά την οποία ο άνθρωπος πάτησε για πρώτη φορά το πόδι στο φεγγάρι. Ποια ήταν τα συναισθήματα σας τότε;
Υποθέτω ότι δεν απείχαν από οποιουδήποτε ανθρώπου που παρακολουθούσε από την τηλεόραση. Για πρώτη φορά οι άνθρωποι κατάφεραν να εκπληρώσουν τα όνειρα γενεών. Η ανθρωπότητα δεν θα συμβιβαζόταν να μείνει δέσμια στην επιφάνεια της Γης ποτέ ξανά!
Πως και δεν είχατε ποτέ την επιθυμία να συμμετέχετε προσωπικά σε ένα από αυτά τα ταξίδια στο Διάστημα;
Περιέργως, δεν είχα ποτέ αυτή την επιθυμία. Μπορώ να δω και να αισθανθώ πολλά περισσότερα με τα όργανα που κατασκευάζουμε – είναι ακριβώς σαν να είσαι εκεί! Και όχι μόνο αυτό, αλλά με το ρομποτικό διαστημόπλοιο έχουμε πάει σε πλανήτες, όπως ο Ποσειδώνας, που οι άνθρωποι δεν θα μπορέσουν να φτάσουν για τουλάχιστον ακόμα έναν αιώνα.
Το Διάστημα, με όλο το άγνωστο που το περιβάλλει, σας δημιουργεί φόβο;
Φόβο; Όχι βέβαια! Το Διάστημα είναι πραγματικά αρκετά καλοκάγαθο, με μερικές εξαιρέσεις, βέβαια, όπως οι ραδιενεργές ζώνες του Δία. Υπό τον όρο, πάντα, ότι ξέρουμε και υπακούμε τους κανόνες της φυσικής – κανένας συντομότερος δρόμος δεν επιτρέπεται.
Υποθέτω ότι στη δουλειά σας δεν υπάρχουν περιθώρια για λάθη. Υπήρξαν περιπτώσεις που πήρατε κάποια ρίσκα;
Η ομάδα μας δουλεύει σκληρά και εξετάζει κάθε υποσύστημα διαστημικών σκαφών για κάθε κατάσταση. Αλλά παίρνουμε ρίσκα για χάρη περισσοτέρων και υψηλοτέρων μετρήσεων ποιοτικής επιστήμης. Ένα παράδειγμα είναι το κινούμενο μόνιτορ που χρησιμοποίησα στο «Voyager» για να περιστρέφω τους αισθητήρες και να σημαδεύω σε πολλές κατευθύνσεις. Η πλειοψηφία των μελών της ομάδας μηχανικών πίστευε ότι θα αποτύγχανε προτού καν φτάσουμε στο Δία, όμως λειτουργεί κανονικά μέχρι και σήμερα, κάθε 192 δευτερόλεπτα, έχοντας κάνει συνολικά περισσότερα από 5 εκατομμύρια βήματα! Χωρίς αυτό, θα ήταν πολύ δύσκολο να ανακαλυφθεί η έξοδος από το ηλιακό σύστημα μας. Έτσι, το «συνετό» ρίσκο ανταμείβεται στο Διάστημα, όπως νομίζω και στη ζωή.
Έπειτα από τόσα χρόνια στη διαστημική έρευνα, τι σας έχει διδάξει το Διάστημα;
Το να είσαι διαστημικός επιστήμονας είναι μια πολύ απαιτητική δουλειά, όπου η αξιοκρατία βασιλεύει πάνω απ' όλα. Χρειάζεται γνώση, ικανότητα, οργάνωση και προπάντων πειθαρχία, την αρετή του να ακούς και να μαθαίνεις μέσα από ομαδική εργασία. Πρόκειται για ένα σύστημα αξιών που μεταφέρεις στη δουλειά σου – σεβασμό για τους συναδέλφους σου, σκληρή δουλειά, ακεραιότητα, δικαιοσύνη, αφοσίωση, να είσαι παράδειγμα προς μίμηση και ευαίσθητος στις ανάγκες των άλλων. Αυτές οι αρετές είναι ουσιαστικές σε οποιοδήποτε περιβάλλον εργασίας.
Είναι αλήθεια ότι τα διαστημικά προγράμματα άρχισαν με το Ψυχρό Πόλεμο;
Όντως, ο Ψυχρός Πόλεμος παρείχε τα εργαλεία για να αρχίσει η διαστημική έρευνα. Όμως, οι επιστήμονες πάντα ονειρεύονταν να εξερευνήσουν το Διάστημα πάνω από την ατμόσφαιρα της Γης, απλώς δεν υπήρχε το είδος των πυραύλων για να το πετύχουν. Ωσότου τελικά οι υπερδυνάμεις τους δημιούργησαν για να στέλνουν πυρηνικά όπλα υπεραντλαντικά… Έτσι, το Διάστημα έγινε η αρένα, στην οποία η τεχνολογική ανωτερότητα μπόρεσε να καταδειχθεί ειρηνικά.
Γνωρίσατε σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες, όπως ο Ρέιγκαν, ο Γκορμπατσόφ και ο πατέρας Μπους. Ποιος σας εντυπωσίασε περισσότερο;
Καθένας είχε τα δικά του εντυπωσιακά προσόντα. Συνοπτικά, θα σας έλεγα ότι ο Ρέιγκαν είχε την καλύτερη αίσθηση του χιούμορ και ήταν ο πιο ταπεινός, ο Γκορμπατσόφ ήταν ένας εξαίσιος και στοχαστικός ομιλητής, ενώ ο πατέρας Μπους ήταν ο πιο «αριστοκρατικός» των τριών.
Τελευταία μοιράζετε τις δραστηριότητες σας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας. Θεωρείτε ότι η χώρα μας καθυστέρησε να δείξει ενδιαφέρον για το έργο σας;
Η Ελλάδα καθυστέρησε σημαντικά στο να συμμετάσχει στο διαστημικό πρόγραμμα – δεν έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Αντιπροσωπείας (ESA) μέχρι και το 2005. Πιστεύω ότι έπρεπε να είχε συμμετάσχει τουλάχιστον 20 χρόνια νωρίτερα! Όμως, πάντοτε υπήρχε ενδιαφέρον για το Διάστημα και το έργο μου από τον κόσμο και τα ΜΜΕ.
Εάν είχατε παραμείνει στην Ελλάδα, πιστεύετε ότι θα είχατε ανάλογη εξέλιξη;
Η δουλειά που κάνω απαιτεί μακροπρόθεσμο προγραμματισμό, καλή διοίκηση, δέσμευση εκ μέρους των εταιρειών χρηματοδότησης, και, προπάντων, αξιοκρατία. Έτσι, νομίζω ότι δεν θα μπορούσα να έχω κάνει το παραμικρό, εάν είχα παραμείνει στην Ελλάδα!
Πως αισθανθήκατε που δόθηκε το όνομα σας σε έναν αστεροειδή;
Είμαι ευτυχής, βέβαια, που οι συνάδελφοί μου στην κοινότητα επιστήμης, μέσω της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης, επέλεξαν να αναγνωρίσουν τη συμβολή μου στο διαστημικό πρόγραμμα. Φυσικά, υπάρχουν πολλοί αστεροειδείς εκεί έξω…
Θεωρείτε πιθανό να υπάρχει κάποια μορφή εξωγήινης ζωής στο Διάστημα;
Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Θα μπορούμε να έχουμε μια απάντηση σε αυτήν την ερώτηση, μόλις επιστρέψουν τα εδαφολογικά δείγματα από τον Αρη, ίσως μέσα στα επόμενα 15-20 έτη. Εντούτοις, στατιστικά και ξέροντας ότι υπάρχουν περίπου 200 δισεκατομμύρια ήλιοι μόνο στο γαλαξία μας, πιστεύω ότι είναι πιθανό να υπάρχουν μερικές μορφές εξωγήινης ζωής στον κόσμο μας. Μιλάμε για τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες στον κόσμο! Γιατί, λοιπόν, θα πρέπει να πιστεψουμε ότι η γη είναι μοναδική;
ΑΛΛΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
