Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
Η εξωτερική πολιτική περνά από το facebook
Ομως, απρόσμενα, κάτι έχει αλλάξει. Μερικοί Ισραηλινοί αποφάσισαν να βάλουν τα πρόσωπά τους πάνω από το σύνθημα, «Ιρανοί, σας αγαπάμε». Ενα κορίτσι, ένας αθλητής, οικογένειες ολόκληρες, μια μητέρα με την κόρη της που είναι ακόμη με την πιπίλα. Ιρανοί, σας αγαπάμε. Εμείς, με αυτές εδώ τις χαμογελαστές φάτσες. Είμαστε αληθινοί. Και με τα πρόσωπα ήρθαν τα λόγια, τα μηνύματα. Ενα από αυτά που κυκλοφόρησαν περισσότερο, πάντα στο facebook, ήταν το εξής: «Προς όλους τους Ιρανούς, τους πατέρες, τις μητέρες, τα παιδιά, τους αδελφούς και τις αδελφές. Επειδή υπάρχει ανάμεσά μας ένας πόλεμος, πρέπει να φοβόμαστε, πρέπει να μισούμε ο ένας τον άλλο. Αλλά εγώ δεν σας φοβάμαι. Και δεν σας μισώ. Επίσης δεν σας γνωρίζω. Κανένας Ιρανός δεν μου έκανε ποτέ κακό, δεν έχω καν συναντήσει κάποιον. Εδώ στο Ισραήλ βλέπω στην τηλεόραση έναν Ιρανό που μιλάει για πόλεμο, αλλά είμαι σίγουρος ότι δεν αντιπροσωπεύει τον ιρανικό λαό. Αν εσείς βλέπετε κάποιον στην τηλεόραση να λέει ότι θα σας βομβαρδίσει, να ξέρετε ότι δεν μας αντιπροσωπεύει όλους εμάς. Εγώ δεν είμαι επίσημος εκπρόσωπος της χώρας μου, είμαι πατέρας και δάσκαλος, ξέρω τους δρόμους της πόλης μου, μιλάω με τους γείτονες και τους μαθητές και εξ ονόματος αυτών των ανθρώπων μπορώ να σας πω ότι σας αγαπάμε. Δεν έχουμε πρόθεση να σας κάνουμε κακό».
Τα λόγια αυτά μπορεί να μοιάζουν ρητορείες, μέσα σε λίγα λεπτά όμως είχαν διασχίσει τα σύνορα και είχαν μπει στις καρδιές. Και έφτασαν οι πρώτες απαντήσεις. Ενα πόστερ με την εικόνα του μαυσωλείου της Εσθήρ και του Μαρδοχαίου, ιερό τόπο των Εβραίων στο Χαμαντάν του Ιράν, κάτω από τον τίτλο: «Αγαπάμε τους Ισραηλινούς και δεν θέλουμε τον πόλεμο με καμιά χώρα». Ενα άλλο πόστερ με την ίδια επιγραφή και τη γεμάτη κόκκους φωτογραφία ενός κυρίου με ημίψηλο στο κεφάλι: Αμπντόλ Χοσεΐν Σαρνταρί, «ο Ιρανός Σίντλερ που έσωσε τη ζωή 2.000 Εβραίων». Και μετά, τα πρόσωπα: πόστερ στα οποία ιρανοί πολίτες φωτογραφίζονταν για να πουν «Ισραηλινοί, σας αγαπάμε».
Η ιστορία δεν έχει τελειώσει ακόμη. Ηδη όμως μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα από τα αποτελεσματικότερα ίσως παραδείγματα του πολύ πρόσφατου δόγματος που είναι γνωστό με την ονομασία: «Do it yourself foreign policy». Δηλαδή η εξωτερική πολιτική «κάν’ το μόνος σου», όπου οι πολίτες, χάρη στο Διαδίκτυο γίνονται πρωταγωνιστές σε ζητήματα τα οποία ανήκουν παραδοσιακά στη δικαιοδοσία των κρατών. Citizen – diplomat, πολίτες – διπλωμάτες, τους αποκαλεί η σημαντικότερη ειδικός αυτού του φαινομένου, η Αν-Μαρί Σλότερ, που αφού διηύθυνε τον σχεδιασμό του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, διδάσκει τώρα διεθνείς υποθέσεις στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. «Υπάρχουν πολλά πράγματα που οι πολίτες – διπλωμάτες δεν μπορούν να κάνουν», εξηγεί, «όπως οι διαπραγματεύσεις με άλλα κράτη ή η απόκτηση πυρηνικών όπλων. Υπάρχουν όμως και πάρα πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν».
Λεξιλόγιο
Do-it-yourself foreign policy
Είναι η εξωτερική πολιτική «κάν’ το μόνος σου». Μεμονωμένοι πολίτες ή μη κυβερνητικές οργανώσεις επηρεάζουν την παγκόσμια σκηνή εκμεταλλευόμενοι τους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης.
Do-it-yourself foreign aid
Οι διεθνείς αρωγές «κάν’ το μόνος σου». Ο δημοσιογράφος των «New York Times» Νίκολας Κριστόφ ήταν ο πρώτος που υπογράμμισε τη σπουδαιότητα του φαινομένου της νέας αλληλεγγύης.
Η δύναμη της συνεργασίας
Είναι το αντίθετο της δύναμης των σχέσεων που κυριαρχεί στην παραδοσιακή εξωτερική πολιτική. Αντί για τις σχέσεις μεταξύ ηγεσιών, υπάρχει κινητοποίηση η οποία δεν είναι κάποιου συγκεκριμένου προσώπου, αλλά διάχυτη.
Citizen diplomat
Ο μη επαγγελματίας διπλωμάτης. Είναι ανάλογο αυτού που συνέβη με τη δημοσιογραφία όταν εμφανίστηκε το Διαδίκτυο. Επιτρέπει σε όλους να αναλαμβάνουν ρόλο διπλωμάτη.
Think global, act local
Είναι αυτό που επαναλαμβάνουν ξανά και ξανά όλα τα κινήματα εδώ και 40 χρόνια: «Σκέψου τον πλανήτη, αλλά δράσε στο σπίτι σου». Τώρα το σλόγκαν γίνεται: «Build local, go global and change the world» (Φτιάξε στο σπίτι σου, βγες στον κόσμο και άλλαξέ τον).
ΤΑ ΝΕΑ
