Του ΣΤΑΘΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗ
Στη Μεσόγειο υφίσταται σήμερα η «σοβαρότερη απειλή σύγκρουσης απ’ οποιαδήποτε άλλη περιοχή», με πιθανότητες να εκραγεί πολύ νωρίτερα από άλλες «περιοχές κρίσης», όπως λ.χ. η Απω Ασία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών και πολιτικών της Βρετανίας. «Αν υποθέσουμε ότι βάζουμε 7 στην κλίμακα κινδύνου της Απω Ανατολής, πρέπει να ωθήσουμε τη Μεσόγειο σε μια ανώτερη βαθμίδα, ίσως και στην ανώτατη» σημειώνει στην εισαγωγή η 14σέλιδη μελέτη του ινστιτούτου Brydershire. Και διευκρινίζει ότι «οι συνεχείς επικίνδυνες πρωτοβουλίες» της Βόρειας Κορέας και η «επιμονή» της Κίνας για έλεγχο των θαλάσσιων περασμάτων στα παράλια των γειτόνων της αποτελούν εστίες κρίσης, οι οποίες όμως δεν είναι απαραίτητο να εκραγούν. Αντίθετα, οι αλλαγές που έφερε η λεγόμενη Αραβική Ανοιξη στη Βόρεια Αφρική, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και ιδιαίτερα ο «πυρηνικός τυχοδιωκτισμός» του Ιράν οδηγούν «σταδιακά αλλά σταθερά (…) προς μια σύγκρουση (Ιράν – Ισραήλ) στην οποία αργά ή γρήγορα θα αναγκαστεί να πάρει μέρος η Αμερική, το ΝΑΤΟ με κάποιο πρόσχημα (…) και η υπόλοιπη μουσουλμανική Μέση Ανατολή».
Τρία βασικά στάδια εξελίξεων προς την κατεύθυνση της έκρηξης στη Μεσόγειο βλέπουν οι συντάκτες της έκθεσης:

Το πρώτο περιορίζεται στη βαθμιαία επικράτηση των ακραίων μουσουλμάνων από το Σουέζ ως το ατλαντικό Μαρόκο. Την περασμένη Κυριακή οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, με δημοκρατική διαδικασία, έγιναν κύριοι της επιτροπής της Βουλής η οποία θα καταρτίσει το νέο Σύνταγμα της Αιγύπτου. Χωρίς να έχουν υπόψη τους τις τελευταίες εξελίξεις – η έκθεση φέρει χρονική ένδειξη Ιανουάριος 2012 – οι ευρωπαίοι συντάκτες της βλέπουν πλήρη επικράτηση των ακραίων ισλαμιστών στη Συρία, ακόμη και αν βρεθεί τρόπος να παραμείνει ο Ασαντ στην εξουσία. Είναι ενδιαφέρον ότι η Λιβύη καταχωρίζεται από σήμερα στους φονταμενταλιστές, όπως και η Υεμένη, με το Κουβέιτ να «συγκρατείται» στον ήπιο ισλαμισμό μόνο όσο διάστημα θα το υποστηρίζει στρατιωτικά και οικονομικά η Σαουδική Αραβία. Ούτε ο Λίβανος, με την αριθμητικά σημαντική χριστιανική μειονότητα, μένει ανέπαφος.

Το δεύτερο στάδιο περιορίζεται στην εξέλιξη της κρίσης που προκαλεί το πυρηνικό Ιράν. Οι συντάκτες της έκθεσης παίρνουν ως δεδομένο ότι το αργότερο ως το τέλος του 2013 το Ιράν θα έχει δύο ή και περισσότερες πυρηνικές βόμβες. Εκτός αν προηγουμένως «τρίτες χώρες ή οργανισμοί» καταστρέψουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του. Είναι ενδιαφέρον ότι οι αναλυτές υποστηρίζουν πως μόνο για φόβητρο – εναντίον του Ισραήλ και των φιλοδυτικών αραβικών μοναρχιών – χρειάζονται οι αγιατολάχ την πυρηνική βόμβα και όχι για να κάνουν χρήση της.

Αν το Ιράν αποκτήσει τον πυρηνικό οπλισμό η περιοχή εισέρχεται σε μόνιμη κρίση, είτε αν το Ισραήλ ή μια τρίτη δύναμη αποφασίσει να τον εξουδετερώσει στρατιωτικά είτε αν το Ιράν παρασυρθεί και «προχωρήσει πέρα από τις φραστικές απειλές και τους εξορκισμούς». Από τα μέσα του 2013, γράφουν οι συντάκτες της έκθεσης. η Ανατολική Μεσόγειος εισέρχεται στη βαθμίδα της «κρίσης, έτοιμης να εκραγεί ανά πάσα στιγμή», μια βαθμίδα στην οποία βρισκόταν η Κεντρική Ευρώπη στην κρίση του Βερολίνου και στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου στα μέσα της δεκαετίας του ’70.

Το τρίτο στάδιο – στο οποίο δίνουν μεγαλύτερη έμφαση οι συντάκτες της έκθεσης και αφιερώνουν σχεδόν τις μισές σελίδες της – είναι αυτό που ονομάζουν «δυναμική αναχαίτιση» (dynamic restrain). Το Ισραήλ, με ή χωρίς τη συγκατάθεση της Αμερικής, βομβαρδίζει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Το Ιράν, με κατεστραμμένες ή όχι τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του, απαντά. Οι μουσουλμανικές χώρες έστω και τυπικά θα του συμπαρασταθούν, τουλάχιστον επί ένα διάστημα. Η έκθεση παίρνει ως δεδομένο ότι ένας οποιουδήποτε μεγέθους βομβαρδισμός του Ιράν δεν θα περιοριστεί στις πυρηνικές εγκαταστάσεις αλλά θα επεκταθεί σε περισσότερα από δέκα άλλα σημεία με στρατιωτικό ενδιαφέρον.

Σενάρια
Κόλαση πυρός 8-12 ημερών

Σε έναν ενδεχόμενο «πόλεμο τον οποίο το Ισραήλ μόνο του δεν μπορεί να σηκώσει», η Αμερική θα αναγκαστεί να μετάσχει ευθύς μόλις η ιρανο-ισραηλινή σύγκρουση αρχίσει να απειλεί σοβαρά τα συμφέροντά της στη Μέση Ανατολή, τα οποία δεν περιορίζονται μόνο στο πετρέλαιο. Αυτό δεν θα αργήσει, πιστεύουν οι αναλυτές.

Η Ουάσιγκτον θα θελήσει να τελειώσει όσο το δυνατόν ταχύτερα η πολεμική εμπλοκή της, δεν θα ήθελε να έχει μια επανάληψη της πικρής εμπειρίας της στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Με βάση στοιχεία του Πενταγώνου οι αναλυτές του ιδρύματος Brydershire υπολογίζουν ότι 220-240 αεροσκάφη της αμερικανικής δύναμης που είναι εγκαταστημένη στο Κατάρ και τουλάχιστον οκτώ πολεμικά (τα δύο αεροπλανοφόρα) θα χρησιμοποιηθούν στην επίθεση, η διάρκεια της οποίας μπορεί να είναι 8-12 ημέρες.

Εννοείται ότι την Ουάσιγκτον απασχολούν οι επιπτώσεις μιας τέτοιας στρατιωτικής εμπλοκής. Ο κίνδυνος πραγματικής ρήξης με τον μουσουλμανικό κόσμο είναι τώρα ορατός. Οι δολαριοβίωτοι εμίρηδες και βασιλείς, όπως και τα νέα καθεστώτα που ξεπρόβαλαν στη Βόρεια Αφρική, θα αισθανθούν μεγάλη λαϊκή πίεση και, μολονότι το ιερατείο των αγιατολάδων δεν τους είναι αρεστό, θα αναγκαστούν να κρατήσουν αποστάσεις από την Αμερική, χωρίς βέβαια να υποστηρίξουν, έστω και διπλωματικά, το Ιράν.

Η Ουάσιγκτον αν αποφασίσει να πάρει μέρος στην καταστροφή των πυρηνικών και των άλλων εγκαταστάσεων του Ιράν θα επιδιώξει ασφαλώς να παρασύρει και το ΝΑΤΟ σε στρατιωτική συμμετοχή. Δεν θα είναι πολύ εύκολο κάτι τέτοιο, μολονότι η Γερμανία και η Βρετανία εμφανίζονται έτοιμες να προσφέρουν «κάθε δυνατή βοήθεια».

ΒΗΜΑ