Της Carol Matlack
Οι πέντε χώρες που απαρτίζουν την ομάδα BRICS έχουν το 43% του παγκόσμιου πληθυσμού, συναλλαγματικά αποθέματα αξίας 4,4 τρισ. δολαρίων και γενικά μια πιο υγιή οικονομική ανάπτυξη από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Παρ’ολ’αυτά και προς μεγάλη τους απογοήτευση, οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να έχουν τον πρώτο λόγο στη χάραξη πολιτικής στην Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Θα πρέπει άραγε οι πέντε χώρες -Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική-να δημιουργήσουν τη δική τους αναπτυξιακή τράπεζα και να ιδρύσουν το δικό τους ταμείο διάσωσης;
Ολοκληρώνοντας τις συζητήσεις τους στο Ντουρμπάν της Νότιας Αφρικής, οι ηγέτες των BRICS χαρακτήρισαν την ιδέα «εφικτή και βιώσιμη». Κατέστησαν επίσης σαφές, ωστόσο, ότι αυτό δεν θα συμβεί σύντομα, καθώς δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με το πώς θα χρηματοδοτούνται και θα διοικούνται οι εν λόγω Οργανισμοί.
Μπορεί το ακρωνύμιo BRICS στην αγγλική γλώσσα να παραπέμπει σε κάτι συμπαγές και ομοιογενές όπως το τούβλο (brick), ωστόσο οι χώρες της ομάδας δεν έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους. Η οικονομία της Κίνας είναι μακράν η μεγαλύτερη, με παραγωγή που αντιστοιχεί σχεδόν στο σύνολο της οικονομικής παραγωγής των υπόλοιπων χωρών. Η Ινδία δίνει μάχη με το διογκούμενο εμπορικό έλλειμμα. Οι πολιτικές οικονομικής διαχείρισης των χωρών καλύπτουν ευρύ φάσμα –από τον ισχυρό κρατικό έλεγχο ως και την ευρέως ελεύθερη αγορά.
Είναι αλήθεια ότι οι χώρες BRICS έχουν εντυπωσιακή οικονομική δύναμη πυρός, ιδίως η Κίνα, η οποία διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα αξίας 3,3 τρισ. δολαρίων σε σύνολο 4,4 τρισ. δολαρίων. Παρ’ολ’αυτά, αναρρωτιέται ο Charles Robertson, οικονομολόγος αναδυόμενων αγορών της Renaissance Capital στο Λονδίνο, «θέλουν πράγματι η Κίνα ή η Ρωσία να δουν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα να διασώζουν τις μη βιώσιμες μακροοικονομικές πολιτικές», όπως συχνά ζητείται από το ΔΝΤ να κάνει; Επιπλέον, λέει ο Robertson, θα χρειαστούν χρόνια για να αποκτήσει το, αντίστοιχο του ΔΝΤ, ταμείο στήριξης των BRICS «τους δικούς τους οικονομολόγους και έμπειρους ειδικούς» που θα είναι σε θέση να διαχειριστούν τέτοιες διασώσεις. Ούτε είναι σαφές ποιος θα ήταν ο ρόλος μιας αναπτυξιακής τράπεζας των BRICS, δίπλα σε άλλους οργναισμούς, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης και η Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης.
Ένας πιθανός ρόλος για μια τέτοια τράπεζα, λέει ο Robertson, θα ήταν η προώθηση των αμοιβαίως επωφελών επενδύσεων μεταξύ των χωρών BRICS. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή αγωγών για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Κίνα ή να πληρώσει για έργα υποδομής στη Βραζιλία που θα αναλάβουν κινεζικές κατασκευαστικές εταιρείες.
Αλλά η ιδέα ότι οι χώρες BRICS μπορούν να χτίσουν γρήγορα ένα αντίβαρο της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ είναι «αφελής», λέει ο Martyn Davies, διευθύνων σύμβουλος της Frontier-Advisory, μιας εταιρείας ερευνών των αναδυόμενων αγορών με έδρα το Γιοχάνεσμπουργκ. Σε αντίθεση με τις δυτικές χώρες που συμφώνησαν να δημιουργήσουν την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι BRICS «δεν έχουν κοινή ιδεολογία», λέει. «Λείπει η κόλλα».
Η Matlack είναι ανταποκρίτρια του Bloomberg BusinessWeek στο Παρίσι.
