ΔΝΤ: Δράστε αποφασιστικά για την φοροδιαφυγή και το δημόσιο

Της Δήμητρας Καδδά

Σαφή προειδοποίηση για νέα μέτρα 4,4 δισ. ευρώ έως το 2017 και πολυετή λιτότητα εάν δεν ληφθούν αποφασιστικά μέτρα στις μεταρρυθμίσεις και κυρίως στο πεδίο του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και του δημοσίου απηύθυνε το ΔΝΤ στην Ελλάδα.

Το ΔΝΤ λέει «όχι» σε μείωση φόρων τώρα και συστήνει την άμεση επαναιδιωτικοποίηση των τραπεζών. Προβλέπει πιστωτική ασφυξία διαρκείας και καταγράφει μία σειρά από «κινδύνους» που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα με πρώτιστο την πολιτική σταθερότητα.

Σε ένα καταιγισμό εκθέσεων που κοινοποίησε σήμερα, το Ταμείο απευθύνει σαφείς παραινέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση να υλοποιήσει τη δέσμευσή της για λήψη πρόσθετων μέτρων μείωσης του ελληνικού χρέους. Τα κείμενα περιλαμβάνουν και σκληρή αυτοκριτική για τους χειρισμούς της τρόικας τα τελευταία τρία χρόνια.

Το Ταμείο, επαινεί τη χώρα για την πρόοδο που έχει σημειώσει, αλλά και συστήνει νέες παρεμβάσεις ασκώντας παράλληλα σκληρή κριτική για φοροδιαφυγή αλλά και απουσία απολύσεων στο δημόσιο δύο πεδία που συνδέει άρρηκτα με την οικονομική πορεία της Ελλάδας στο μέλλον.

Το ταμείο κοινοποίησε συνολικά 7 εκθέσεις για την Ελλάδα: την αποτίμηση του μνημονίου, την ετήσια έκθεση (είχε να την εκδώσει από το 2008 καθώς μετά ήρθε το… μνημόνιο) μαζί με συνοδευτικά κείμενα, αλλά και μία έκθεση «βόμβα» για την εκ των υστέρων αποτίμηση του μνημονίου στην οποία γίνεται παραδοχή τεραστίων λαθών πολιτικής στα μέτρα και στο χρέος.

ΣΟΣ για την ανάπτυξη

Στην ετήσια έκθεση (άρθρου 4) μεταξύ άλλων λέει ότι η Ελλάδα βίωσε μία από τις βαθύτερες ιστορικά υφέσεις που έχουν πλήξει ανεπτυγμένη οικονομία. Την περίοδο 2008-2012 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε σε ποσοστό 22%, η ανεργία αυξήθηκε στο 27% και η ανεργία νέων ξεπερνά πλέον το 60%.

Το ΔΝΤ θεωρεί μέγα ζήτημα το πώς θα στηριχθεί η ανάπτυξη. Θεωρεί ότι η Ελλάδα έκανε πολύ μεγάλη πρόοδο, αλλά και ότι χρειάζεται σειρά νέων μεταρρυθμίσεων.

Θεωρεί κλειδί για την ανάπτυξη παρεμβάσεις που θα μειώνουν το χρέος και θα επιβεβαιώνουν τη βιωσιμότητά του στις αγορές. Και τούτο διότι, όπως αναφέρει "η Ελλάδα θα πρέπει να υπομείνει αρκετά χρόνια επώδυνης προσαρμογής μέσα σε μια εύθραυστη πολιτική και κοινωνική κατάσταση".

Το ΔΝΤ υπολογίζει θα έχουμε φέτος ύφεση 4,2% και το 2014 επιστροφή σε ανάπτυξη της τάξης του 0,6%. Εκτιμά όμως, ότι το μέγιστο της ανάπτυξης θα καταγραφεί το 2016 (3,7%), ενώ θα ακολουθήσει επιβράδυνση έως το 3,2% το 2018.

Το ποσοστό ανεργίας υπολογίζεται στο 27% φέτος και εκτιμάται ότι θα μειωθεί σταδιακά στο 16,3% έως το 2018.

Προβλέπει, παρά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και αρνητικό ρυθμό πιστωτικής επέκτασης για πολλά χρόνια: ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης θα μειωθεί φέτος κατά 6,5%, κατά 4% το 2014 και θα είναι αρνητικός (-0,6%) το 2016, ενώ θα "γυρίσει" θετικός το 2017 (5,3%).

Παραίνεση για παρεμβάσεις μείωσης του χρέους

Παρά την προσπάθεια της Ελλάδας για μείωση του χρέους, την οποία επαινεί, το χρέος παραμένει πανω από το 157% του ΑΕΠ, αναφέρει το ΔΝΤ. «Για αυτό και η δέσμευση των κοινοτικών εταίρων της Ελλάδας να παρέχουν πρόσθετη συνδρομή υπό όρους αν κριθεί αναγκαίο ώστε να φέρουν το χρέος κάτω από το 110% του ΑΕΠ έως το 2022 είναι κρίσιμη για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα».

Το ΔΝΤ παραθέτει μια σειρά από υποθέσεις για το αν θα είναι ικανή η Ελλάδα να επιστρέψει τα λεφτά που λαμβάνει στο Ταμείο. Σε αυτές θεωρεί δεδομένο ότι η Ευρώπη θα συνδράμει, εφόσον η Ελλάδα συμμορφώνεται με το μνημόνιο. Αναφέρει ότι "συνεχίζει να ισχύει η υπόθεση ότι αν το πρόγραμμα εκτροχιαστεί ανεπανόρθωτα και τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης σταματήσουν να στηρίζουν την Ελλάδα, η δυνατότητα αποπληρωμής του Ταμείου θα ήταν πιθανότατα ανεπαρκής".

Σαφής προειδοποίηση για νέα μέτρα το 2014 και μετά, στον απολογισμό του μνημονίου

Στην ειδική έκθεση-αποτίμηση του μνημονίου το ΔΝΤ αποδίδει εύσημα για την πρόοδο των μνημονιακών στόχων. Ωστόσο αναφέρει και ότι η υπεραπόδοση στο δημοσιονομικό πεδίο καθρεφτίζει κάποιους έκτακτους παράγοντες και ότι μπορεί να αυξηθεί το δημοσιονομικό «κενό» αν αυτοί αρχίζουν να φθίνουν.

Επιπλέον καταγράφει «σοβαρά προβλήματα εφαρμογής» στη φορολογική μηχανή και στις μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο. Επισημαίνει μάλιστα ότι μία αποτυχία να ληφθεί ισχυρή διορθωτική δράση στα δύο παραπάνω πεδία "μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό δημοσιονομικό κενό το 2014 και μετά".

Συνολικά το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα 4,4 δισ. ευρώ έως το 2017 εκ των οποίων τα 3,2 δισ. ευρώ θα πρέπει να ληφθούν το 2015 και επιπλέον 1 δισ. ευρώ το 2016. Αναφορικά με το χρηματοδοτικό "κενό" υπολογίζεται για τα έτη 2014 και 2015 σε 11,1 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 4,6 δισ. ευρώ θα χρειαστούν το 2014.

"Όχι" σε χαλάρωση τώρα

Αναφέρει επίσης ότι "συμφωνήθηκε ότι η όποια χαλάρωση των μέτρων πρέπει να περιμένει την επιβεβαίωση της δημοσιονομικής προσαρμογής και αποδείξεις ότι η κίνηση αυτή θα αποδώσει καρπούς". Ο επικεφαλής της τρόικας Πόλ Τόμσεν σε δηλώσεις του άλλωστε «σύστησε» στην Ελλάδα να μην σκεφθεί τώρα μείωση των φόρων….

Το ΔΝΤ αναφέρει ότι προειδοποίησε την κυβέρνηση όταν ενημερώθηκε για προώθηση μείωσης ΦΠΑ στην εστίαση και φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης ότι τα στοιχεία του προϋπολογισμού ήταν ελλιπή και ότι "μια τέτοια χαλάρωση θα μπορούσε να προκαλέσει ένα σημαντικό δημοσιονομικό έλλειμμα", ενώ εκτίμησε ότι υπάρχει ενδεχόμενο νέας μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών.

Κριτική ασκείται για τις καθυστερήσεις στις αποκρατικοποιήσεις και την απελευθέρωση των αγορών, αν και επισημαίνεται ότι ο πραγματικός έλεγχος της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων στα δύο παραπάνω πεδία θα γίνει στις επόμενες αξιολογήσεις.

Καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις

Το ΔΝΤ εκφράζει αμφιβολίες σχετικά με την "ικανότητα των αρχών να εφαρμόσουν το πρόγραμμα σε ένα δύσκολο πολιτικό περιβάλλον".

Οι κίνδυνοι

Η έναρξη του προγράμματος εξακολουθεί να υπόκειται σε σοβαρούς κινδύνους αρνητικών εξελίξεων. Οι κίνδυνοι αυτοί προκύπτουν σε τρεις βασικούς τομείς, που σχετίζονται με την πιθανότητα ότι η αναμενόμενη ανάκαμψη θα υπονομευθεί από την εξασθένηση της εμπιστοσύνης, των επενδύσεων και την αύξηση της παραγωγικότητας, ή ένα ασθενέστερο εξωτερικό περιβάλλον» αναφέρει το ΔΝΤ και εξειδικεύει:

• Πολιτικοί κίνδυνοι παραμένουν αυξημένοι, υπό το φως της πολύ υψηλής ανεργίας και της κοινωνικής δυσχέρειες.

Η απώλεια της δέσμευσης για την εφαρμογή του προγράμματος θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη, και την ενίσχυση της ρευστότητας. Μιλά και για χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στο μέλλον «αν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δεν εφαρμόζονται όπως προβλέπεται».

• Το υψηλό χρέος της Ελλάδας συνεχίζει να δημιουργεί σημαντικούς κινδύνους. Ακόμη και σύμφωνα με την προγραμματισμένη πορεία του το χρέος θα παραμείνει εξαιρετικά υψηλό και για την επόμενη δεκαετία, και οι ανησυχίες για τη βιωσιμότητά του θα μπορούσε να πιέσουν σημαντικά το επενδυτικό κλίμα και την ανάκαμψη.

• Μια πιο σοβαρή επιβράδυνση στη ζώνη του ευρώ από ό, τι αναμενόταν θα κάνει την απαραίτητη εξαγωγική διείσδυση πιο δύσκολη, αποδυναμώνοντας την ανάκαμψη και να ασκώντας μεγαλύτερη πίεση για εσωτερική υποτίμηση με αρνητικές συνέπειες για τη βιωσιμότητα του χρέους.

Διαβάστε ακόμη