Μεγάλος τηλεοπτικός σταθμός σε πρωινή κυριακάτικη εκπομπή του, σε ζωντανή σύνδεση με την Αμερική, μετέδωσε ανακοίνωση του συνεδρίου του ACC (American College of Cardiology), σύμφωνα με την οποία στη Μεσσηνία παρατηρήθηκε αύξηση των καρδιαγγειακών συμβάντων με προεξάρχον το έμφραγμα του μυοκαρδίου κατά 45% περίπου, την περίοδο των δύο τελευταίων ετών της οικονομικής κρίσης.
Αντίθετα, πριν από μερικούς μήνες ανακοινώθηκε από το Νοσοκομείο Ρόδου κατά τη διάρκεια του Πανελληνίου Καρδιολογικού Συνεδρίου ότι στη Ρόδο τα τελευταία πέντε χρόνια, συμπεριλαμβανομένων δηλαδή και των ετών της κρίσης, δεν παρατηρήθηκε καμία αύξηση των καρδιακών συμβάντων. Μάλιστα όσον αφορά το έμφραγμα του μυοκαρδίου, παρατηρήθηκε μείωση των συμβάντων κατά την περίοδο της κρίσης.
Τι πραγματικά συμβαίνει; Πριν από δύο χρόνια ανακοινώθηκε στο Πανευρωπαϊκό Καρδιολογικό Συνέδριο ότι κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Ισλανδία παρατηρήθηκε αύξηση των καρδιακών επεισοδίων κατά 26% και αποδόθηκε στο stress που προκαλείται στον άνθρωπο όταν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα επιβίωσης, τα οποία στη συγκεκριμένη περίοδο οφείλονταν στα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε σε προσωπικό ή οικογενειακό επίπεδο.
Η μελέτη αυτή από την Ισλανδία δέχθηκε σοβαρή κριτική, όχι μόνο γιατί τα καρδιαγγειακά επεισόδια οφείλονται σε πολλαπλούς παράγοντες που δεν μπορεί εύκολα κανείς να αποτιμήσει, αλλά κυρίως για το γεγονός ότι δεν μπορεί να αξιολογηθεί η ένταση του stress κατά περίπτωση.
Το γεγονός ότι το έντονο συγκινησιακό stress επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία της καρδιάς είναι κάτι που κανένας δεν αμφισβητεί. Αυτό είναι άλλωστε γνωστό από την αρχαιότητα. Η περιγραφή του θανάτου του Ολυμπιονίκη Διαγόρα είναι χαρακτηριστική. Οταν οι δύο γιοι του, ο Δαμάγητος και Ακουσίλαος, νίκησαν στους Ολυμπιακούς Aγώνες στην Ολυμπία, περιέφεραν στο στάδιο αμέσως μετά τη νίκη τους τον γέροντα πατέρα τους πάνω στους ώμους τους.
Τότε, και ενώ ο κόσμος επευφημούσε φωνάζοντας «Κάτθανε Διαγόρα. Ουκ εις τον Ολυμπο αναβήση» (Ωρα να πεθάνεις, Διαγόρα. Μην περιμένεις να ανέβεις και στον Ολυμπο), η καρδιά του γέροντα πατέρα σταμάτησε από την έντονη συγκίνηση. Θανατηφόρα αρρυθμία; Εμφραγμα; Τι συνέβη;
Εχει αποδειχθεί ότι κατά τη στιγμή της συγκινησιακής φόρτισης εκκρίνονται αθρόα οι ορμόνες του stress, οι ονομαζόμενες νευροορμόνες (αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη, σεροτονίνη, ενδοθηλίνη). Οι ορμόνες αυτές προκαλούν ταχυκαρδία αλλά και θανατηφόρες αρρυθμίες ακόμα και σε απόλυτα υγιή καρδιά.
Επίσης ένας άλλος μηχανισμός που πυροδοτείται από τις νευροορμόνες είναι ο θρομβωτικός μηχανισμός των καρδιακών και εγκεφαλικών συμβάντων (έμφραγμα – εγκεφαλικά επεισόδια). Οι νευροορμόνες δηλαδή πυροδοτούν τους μηχανισμούς της ρήξης της μικρής αθηρωματικής πλάκας, της υπερπηκτικότητας του αίματος, του σπασμού των αρτηριών, που όλα μαζί θεωρούνται οι βασικοί παράγοντες για την εκδήλωση ενός εμφράγματος ή ενός εγκεφαλικού επεισοδίου.
Τώρα, το εάν και πώς δρουν οι νευροορμόνες στο χρόνιο stress που παρατηρείται κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, είναι κάτι που δεν έχει επαρκώς διευκρινισθεί μέχρι σήμερα.
Πάντως οι εντυπωσιακές ανακοινώσεις, ακόμα και στα μεγάλα και σοβαρά συνέδρια, δεν αποτελούν κατ’ ανάγκην αναμφισβήτητα επιστημονικά γεγονότα. Κατά κανόνα είναι ανακοινώσεις εντυπωσιασμού, που όμως δίνουν έναυσμα για επιστημονικές συζητήσεις και προβληματισμούς μέχρις ότου αποδειχθεί η αλήθεια.
