Μειωμένες τιμές φυσικού αερίου στην Ελλάδα, αλλά και αξιοποίηση του ελληνικού συστήματος για εμπορική πρόσβαση σε ενεργειακές αγορές, που σήμερα παραμένουν "κλειστές", εκτιμάται ότι θα μπορούσε να φέρει – υπό προϋποθέσεις – η είσοδος της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν SOCAR (Σοκάρ) στην ελληνική αγορά, μέσω της ολοκλήρωσης της εξαγοράς του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ ΑΕ).
Παράλληλα, η επιχειρηματική κίνηση των Αζέρων στην Ελλάδα δεν αποκλείεται να επηρεάσει την επικείμενη απόφαση της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ, στις 28 Ιουνίου, η οποία θα κρίνει ποια διαδρομή θα ακολουθήσει το αζερικό αέριο προς την Ευρώπη, δηλαδή αν θα διακινείται μέσω του Διαδριατικού Αγωγού – TAP (Ελλάδα – Αλβανία -Ιταλία) ή εκείνου του Ναμπούκο (Βουλγαρία – Ρουμανία – Ουγγαρία – Αυστρία).
Σε κάθε περίπτωση, ωφελημένος ευελπιστεί να βγει ο ΔΕΣΦΑ, ο οποίος θα διεκδικήσει ρόλο στη λειτουργία και συντήρηση των υποδομών του αγωγού TAP επί ελληνικού εδάφους (εφόσον αυτός επιλεγεί), αλλά και στη διαχείριση της αγοράς και τις δημοπρασίες τυχόν πλεοναζουσών ποσοτήτων φυσικού αερίου, που ενδέχεται να είναι διαθέσιμες με τα νέα δεδομένα.
Τα παραπάνω προκύπτουν από τις απαντήσεις που έδωσαν σε σχετικά ερωτήματα του ΑΠΕ – ΜΠΕ ο διευθύνων σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ ΑΕ δρ. Γεώργιος Παπαρσένος, το μέλος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) δρ. Μιχάλης Θωμαδάκης, ο αντιπρόεδρος της Ε.ΟΝ Ruhrgas AG για την περιοχή κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης Πέτερ Αρπ (Peter Arp) και ο γενικός διευθυντής της τουρκικής Angoragaz Import Export Wholesale Inc Γκιόκχαν Γιαρντίμ (Gokhan Yardim).
Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν στο περιθώριο του 7ου ενεργειακού διαλόγου νοτιοανατολικής Ευρώπης, που διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ).
Γ. ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΣ: Γιατί θα είναι καθοριστική για την Ελλάδα μια επιλογή υπέρ του TAP
Ερωτηθείς αν η είσοδος της Socar στον ΔΕΣΦΑ, εφόσον ολοκληρωθεί, θα επηρεάσει κατά κάποιον τρόπο την απόφαση της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ σχετικά με το ποιος από τους δύο ανταγωνιστικούς αγωγούς θα επιλεγεί τελικά για τη μεταφορά του αζερικού αερίου, ο διευθύνων σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ Γεώργιος Παπαρσένος δήλωσε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ: "Νομίζω πως ναι, η απόφαση θα βαρύνει τελικά προς την πλευρά του ΤΑP. Η ίδια η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι υπάρχει σημαντική πιθανότητα θετικής επιρροής στην απόφαση του Σαχ Ντενίζ ΙΙ, να επιλέξει τελικά τον TAP ως τον αγωγό, που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από την Κασπία στην Ευρώπη".
Κατά τον ίδιο, αν η πλάστιγγα γείρει όντως υπέρ του TAP, αυτό θα είναι καθοριστικό για τη χώρα μας για μια σειρά από λόγους: "Εκτός από τις εργασίες που θα εκτελεστούν επί ελληνικού εδάφους και στις οποίες υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα συμμετοχής ελληνικών εταιρειών, ελληνικού εργατικού δυναμικού και ελληνικών υλικών, θα υφίσταται ένα τέλος, που θα καταβάλλεται συνέχεια. Επίσης, θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για να μπορεί να τροφοδοτηθεί με φυσικό αέριο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα […] Η επιδίωξη της ελληνικής πλευράς είναι να δημιουργηθούν τα κατάλληλα βανοστάσια, από τα οποία θα μπορούν να υπάρξουν αγωγοί προς τις περιοχές της χώρας, που θα ήθελαν να τροφοδοτηθούν με αέριο".
"Ο ΔΕΣΦΑ θέλει να γίνει διαχειριστής της αγοράς"
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον δρα Παπαρσένο, θα διαμορφωθούν συνθήκες, ώστε η χώρα να έχει μεγαλύτερη ρευστότητα φυσικού αερίου. "Έτσι, θα διαμορφωθούν συνθήκες δημιουργίας ενός hub και κάποιοι ίσως θα επιδιώκουν να αγοράσουν πλεονάζουσες ποσότητες φυσικού αερίου, που θα είναι διαθέσιμες, μέσω ενός είδους δημοπρασίας, με επακόλουθο ν' αναπτυχθεί πραγματικά αυτό το κέντρο συγκέντρωσης και διάθεσης αερίου στην Ελλάδα, για το οποίο ενδιαφέρεται και ο ΔΕΣΦΑ ν' αναλάβει ρόλο. Αυτή τη στιγμή είμαστε διαχειριστές του συστήματος, θέλουμε να γίνουμε διαχειριστές της αγοράς. Να κάνουμε αυτού του είδους τις δημοπρασίες, αυτών των επιπρόσθετων ποσοτήτων που θα απομένουν, κάτι σαν τον ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) στην αντίστοιχη αγορά" εξήγησε ο κ. Παπαρσένος.
Μ. ΘΩΜΑΔΑΚΗΣ:"Εύχομαι η είσοδος της Socar να μην επηρεάσει την επιλογή για τον TAP"
Από την πλευρά του, ερωτηθείς σε ποιο βαθμό η είσοδος της Socar στην Ελλάδα μπορεί να επηρεάσει την επιλογή μεταξύ TAP και Ναμπούκο, το μέλος της ΡΑΕ δρ. Μιχάλης Θωμαδάκης, επισήμανε: "Το αέριο του Σαχ Ντενίζ δεν είναι αέριο της Socar. Λέμε ότι η Socar θα πάρει μερίδιο στον ΔΕΣΦΑ, αλλά μην ξεχνάμε ότι θα έχει επίσης μερίδιο και στον TAP και τον Ναμπούκο".
Ο ίδιος ανέφερε χαρακτηριστικά πως εύχεται, η είσοδος της Socar στην Ελλάδα να μην επηρεάσει την επιλογή μεταξύ των δύο αγωγών. "Γιατί, αν την επηρεάσει, ασχέτως του τι λέγεται, πιστεύω ότι θα την επηρεάσει αρνητικά για τον TAP. Γιατί να θέλει κάποιος ν' αγοράσει σε μια χώρα δύο αγωγούς, παράλληλους τον έναν στον άλλο; Αν έχει πάρει τον ένα, παίρνει έναν άλλο, σε άλλη χώρα, για να υπάρχει διαφοροποίηση. Δεν συμφωνώ με την προσέγγιση ότι η επιλογή της Socar ν' αγοράσει τον ΔΕΣΦΑ σημαίνει οπωσδήποτε TAP. Νομίζω ότι είναι άσχετες μεταξύ τους οι δύο επιχειρηματικές κινήσεις. Ο ΤΑP έχει μετόχους(σ.σ. την ελβετική Axpo, τη νορβηγική Statoil και tη γερμανική Ε.ΟΝ) και οι μέτοχοί του αποφάσισαν και έκαναν την όλη διαδικασία για το το Σαχ Ντενίζ. :Αυτοί δεν έχουν σχέση με τη Socar. Άρα δεν βλέπω να σχετίζονται οπωσδήποτε μεταξύ τους αυτά τα δύο" πρόσθεσε.
Πάντως, συμπλήρωσε, το να χρησιμοποιήσει η Socar το σύστημα του ΔΕΣΦΑ για να πουλήσει παραπάνω αέριο, θα είναι σε κάθε περίπτωση πάρα πολύ καλό, γιατί θα αξιοποιηθεί η υποδομή του ΔΕΣΦΑ σήμερα, όχι στο μέλλον, καθώς ο ΤΑP δεν θα είναι έτοιμος πριν το 2020.
"Το να πουλήσει κάποιος αέριο σήμερα και να χρησιμοποιηθεί λίγο παραπάνω το σύστημά μας είναι εξαιρετικό για εμάς. Θετικό για την Ελλάδα γιατί θα ρίξει τις τιμές λόγω ανταγωνισμού, αλλά θετικό και γιατί ο επενδυτής ίσως θα ήθελε να πουλήσει αέριο και σε άλλους, στους Βούλγαρους για παράδειγμα" εξήγησε.
Πώς η Socar μπορεί να ανοίξει γειτονικές αγορές για το ελληνικό σύστημα
Οπως διευκρίνισε ο δρ. Θωμαδάκης, η χρήση του ελληνικού συστήματος για την πώληση αερίου σε άλλες χώρες είναι πολύ σημαντική, γιατί χάρη σε αυτή "φτιάχνονται" και μια σειρά από διαδικασίες.
Τι εννοεί; "Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να πουλήσουμε αέριο στους Βούλγαρους γιατί δεν θέλουν οι Ρώσοι. Αν όμως μια εταιρεία όπως η Socar πιέσει προς την ίδια κατεύθυνση, θα αυξηθεί η βαρύτητα [της προσπάθειας] και επομένως θα είμαστε πιο επιτυχημένοι. Αν καταφέρει κάποιος, έστω και ένας, η Socar εν προκειμένω, να πουλήσει αέριο στους Βούλγαρους μέσα από το ελληνικό σύστημα, θα μπορεί ο οποιοσδήποτε να κάνει το ίδιο, άρα θα αξιοποιηθούν καλύτερα οι ελληνικές υποδομές και αυτό θα μειώσει το κόστος χρήσης τους" εξήγησε.
Π. ΑΡΠ: Η απόφαση της Socar δείχνει το ενδιαφέρον της για την ευρύτερη περιοχή και αυτό είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα
"Η απόφαση της Socar να εισέλθει στην ελληνική αγορά δείχνει το ενδιαφέρον της για την ευρύτερη περιοχή […] Θεωρώ ότι αυτή είναι μια πολύ σημαντική απόφαση για την Ελλάδα. Η προσωπική μου άποψη -που δεν απηχεί αναγκαστικά την άποψη της εταιρείας που εκπροσωπώ- είναι ότι η είσοδος της Socar στον ΔΕΣΦΑ μπορεί πράγματι να επηρεάσει την απόφαση για τον ΤAP. Σε ό,τι αφορά την ελληνική αγορά, θεωρώ ότι ο ρόλος της είναι σημαντικός, καθώς βρίσκεται ανάμεσα στη μεγάλη αγορά της Τουρκίας και τη μικρή της Αλβανίας και αποτελεί ένα σύνορο για την ΕΕ, όταν κοιτάζει κάποιος επενδυτής τις μεγάλες δυτικές αγορές" επεσήμανε, από την πλευρά του, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο αντιπρόεδρος της Ε.ΟΝ Ruhrgas AG για την περιοχή κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης Πέτερ Αρπ (σ.σ. η E.ON Ruhrgas είναι μέτοχος στον ΤΑP με 15%).
Γ. ΓΙΑΡΝΤΙΜ: Θετική για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής η είσοδος της Socar
Tην πεποίθηση ότι, αν η Socar αποφασίσει να μπει απευθείας στην αγορά της περιοχής, αυτό θα είναι πολύ καλό για τη διαφοροποίηση του ενεργειακού μίγματος στην περιοχή, εξέφρασε από την πλευρά του, με δηλώσεις του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο γενικός διευθυντής της τουρκικής Angoragaz Import Export Wholesale Inc Γκιόκχαν Γιαρντίμ. "Πιστεύω ότι η Socar θα έχει οφέλη από την είσοδό της στην αγορά και αυτό θα είναι θετικό για την ασφάλεια των προμηθειών στην περιοχή" τόνισε.
Κατά τον ίδιο, μετά την ανάπτυξη της δεύτερης φάσης του Σαχ Ντενίζ, αλλάζει γενικότερα το ενεργειακό "παιχνίδι" στη νοτιοανατολική Ευρώπη συνολικά, καθώς η περιοχή αποκτά εναλλακτικούς προμηθευτές. "Το δε Βόρειο Ιράκ μπορεί να είναι το επόμενο, που θα αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού" κατέληξε.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
