ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΑΧΗΣ « HELBROC» – ΟΛΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ
Του Γιώργου Επιτήδειου Αντιστράτηγου ε.α.
Ο Σχηματισμός Μάχης “HELBROC” δημιουργήθηκε την 21 Νοεμβρίου 2005, με την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας από τους Υπουργούς Αμύνης των χωρών της Ελλάδος, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Κύπρου. Το όνομα “HELBROC” είναι το ακρωνύμιο των ονομάτων των συμμετεχουσών χωρών (HELlas, Bulgaria, RΟmania, Cyprus). Την 11 Ιουνίου 2011 προσεχώρησε στον Σχηματισμό και η Ουκρανία. Για ιστορικούς όμως λόγους, το όνομα του Σχηματισμού δεν μεταβλήθηκε.
Ο Σχηματισμός Μάχης απέκτησε Επιχειρησιακή Ετοιμότητα το δεύτερο εξάμηνο του 2007. Η επομένη φορά κατά την οποία ετέθη σε ετοιμότητα για ανάληψη αποστολής ήταν το δεύτερο εξάμηνο του 2011. Από την χώρα μας, έχει δηλωθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση η διάθεση του Σχηματισμού Μάχης για το πρώτο εξάμηνο του 2014. Ομοίως και για το πρώτο εξάμηνο του 2016, με ταυτόχρονη διάθεση του Επιχειρησιακού Στρατηγείου της 1ης Στρατιάς ως Επιχειρησιακού Στρατηγείου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Ανάλογη δήλωση έχει γίνει και για το πρώτο εξάμηνο του 2018.
Ιδέα Συγκροτήσεως των Σχηματισμών Μάχης
Η Ιδέα της συγκροτήσεως των Σχηματισμών Μάχης προέκυψε ως αποτέλεσμα της Κοινής Πολιτικής για την Ασφάλεια και την Άμυνα (Common Security and DefencePolicy) (CSDP) της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (ΕΕ). Σύμφωνα με την υπόψη πολιτική, η ΕΕ, όταν ο ΟΗΕ της υποβάλει σχετικό αίτημα, πρέπει να έχει την δυνατότητα να αντιδράσει ταχέως για την αντιμετώπιση μίας κρίσεως, με αποστολή στην περιοχή της κρίσεως μικρών και ευέλικτων στρατιωτικών δυνάμεων, επιπέδου Ταξιαρχίας, δυνάμεως 1500 ατόμων.
Οι παραπάνω δυνάμεις θα πρέπει να είναι σε θέση να μετακινούνται και να αναπτύσσονται στην περιοχή της κρίσεως ταχέως και να αναλαμβάνουν τις εξής αποστολές που είναι γνωστές ως «Αποστολές Πήτερσμπεργκ» (PetersburgTasks):
α. Ανθρωπιστικές Αποστολές και Αποστολές Διασώσεως (Humanitarianand RescueTasks).
β. Αποστολές Διατηρήσεως της Ειρήνης (Peacekeeping Tasks).
γ. ΑποστολέςΕπεμβάσεωςΔυνάμεωνΜάχηςσταπλαίσιατουΧειρισμούΚρίσεων(Tasks Assigned to Combat Forces in the Context of Crisis Management).
δ. Διατήρηση της Ειρήνης (Peacekeeping).
Οι Αποστολές Πήτερσμπεργκ θα αναληφθούν στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Προκειμένου να διαχωρισθούν δύο αντιμαχόμενα μέρη.
β. Όταν, γιά να αποτραπεί μία σύγκρουση, είναι αναγκαία η προληπτική ανάπτυξη δυνάμεων μεταξύ δύο μερών.
γ. Όταν πρέπει να αναληφθούν Ανθρωπιστικές Αποστολές και Αποστολές Εκκενώσεως πληθυσμού, προκειμένου να παρασχεθεί βοήθεια στους πολίτες που κατοικούν σε μία περιοχή η οποία έχει πληγεί από φυσικές καταστροφές.
Σύνθεση / Συγκρότηση του Σχηματισμού Μάχης «HELBROC»
Ο Σχηματισμός Μάχης “HELBROC” έχει δύναμη 1500 περίπου ατόμων (1493) και Διοικητή τον Διοικητή της ελληνικής 71 Αερομεταφερομένης (Α/Μ) Ταξιαρχίας που εδρεύει στη Νέα Σάντα Κιλκίς. Συγκροτείται από το Στρατηγείο, δυνάμεως 92 ατόμων, τις Μονάδες Ελιγμού, τις Μονάδες Υποστηρίξεως Μάχης, τις Μονάδες Υποστηρίξεως ΔΜ και τις Μονάδες Στρατηγικής Εφεδρείας.
Έθνος Πλαίσιο (Framework Nation) του Σχηματισμού Μάχης είναι η Ελλάδα, η οποία διαθέτει και το μεγαλύτερο μέρος των Μονάδων του. Συγκεκριμένα οι συμμετέχουσες χώρες διαθέτουν τις εξής Μονάδες:
Ελλάδα:Ένα (1) Αερομεταφερόμενο Τάγμα της 71 Α/Μ Ταξιαρχίας, Πυροβολαρχία Πεδινού Πυροβολικού, Λόχο Μηχανικού, Πυροβολαρχία Αντιαεροπορικού Πυροβολικού, Λόχο Διαβιβάσεων, Λόχο Τεχνικού και Διμοιρία Μεταφορικών Ελικοπτέρων.
Κύπρος: Διμοιρία Στρατονομίας, Διμοιρία Υγειονομικού και αριθμό στελεχών για την επάνδρωση του Στρατηγείου του Σχηματισμού.
Βουλγαρία: Μηχανοκίνητο Λόχο Πεζικού και αριθμό στελεχών για την επάνδρωση του Στρατηγείου του Σχηματισμού.
Ρουμανία: Λόχο Υποστηρίξεως Μάχηςο οποίος περιλαμβάνει Διμοιρία Αναγνωρίσεως, Διμοιρία Πολιτικής Προστασίας (Civil-MilitaryCooperation) (CIMIC) καί Oμάδα Ψυχολογικών Επιχειρήσεων. Διαθέτει επίσης και αριθμό στελεχών για την επάνδρωση του Στρατηγείου του Σχηματισμού.
Ουκρανία: Λόχο Πεζοναυτών, ένα(1) μεταγωγικό αεροσκάφος τύπου IL-76MDκαι αριθμό στελεχών για την επάνδρωση του Στρατηγείου του Σχηματισμού.
Από τις προαναφερθείσες δυνάμεις οι μεν ελληνικές Μονάδες εδρεύουν στην ευρύτερη περιοχή του Κιλκίς, οι δε υπόλοιπες Μονάδες στις αντίστοιχες έδρες τους, στις χώρες που τις διαθέτουν στον Σχηματισμό.
Επιχειρησιακές Δυνατότητες του Σχηματισμού Μάχης
Είναι η μικρότερη σε μέγεθος δύναμη η οποία απαιτείται προκειμένου να εκτελέσει τα είδη των αποστολών για τις οποίες έχει συγκροτηθεί.
Είναι σε θέση να αναπτύσσεται ταχέως (εντός 10 ημερών από την λήψη της σχετικής αποφάσεως από την ΕΕ) στην περιοχή της κρίσεως προκειμένου να εκτελέσει την αποστολή της.
Έχει την δυνατότητα να διεξαγάγει είτε αυτόνομη επιχείρηση, είτε να χρησιμοποιηθεί κατά την αρχική φάση μίας ευρύτερης επιχειρήσεως διαχωρισμού αντιμαχομένων μερών, αποτροπής συγκρούσεων, εκκενώσεως πληθυσμού και συνδρομής σε ανθρωπιστική βοήθεια.
Έχει αυτάρκεια προσωπικού, μέσων, υλικών και εφοδίων είτε μέχρι να ολοκληρώσει την αποστολή που θα της ανατεθεί, είτε έως ότου αντικατασταθεί από κάποια άλλη δύναμη.
Έχει σχεδιασθεί ώστε να μπορεί να ενεργεί σε οποιαδήποτε περιοχή απέχει μέχρι 15.000 χιλιόμετρα από τις Βρυξέλλες και για χρονική περίοδο 30 ημερών. Σε περίπτωση κατά την οποία εφοδιασθεί κατάλληλα, η δυνατότητα αυτή επεκτείνεται στις 120 ημέρες.
Λόγω του ότι η χώρα μας είναι μέλος του προγράμματος διεθνών Στρατηγικών Αερομεταφορών SALIS(StrategicAirLiftSolution) έχει την δυνατότητα να διαθέτει κάθε χρόνο αριθμό ωρών για στρατηγική αερομεταφορά δυνάμεων με αεροσκάφη Αντόνωφ. Επίσης επειδή είναι και μέλος (ιδρυτικό μάλιστα) του Πολυεθνικού Συντονιστικού Κέντρου Θαλασσίων Μεταφορών Αθηνών (AMSCC) (AthensMultinationalSealiftCoordinationCenter) το οποίο πραγματοποιεί τις θαλάσσιες στρατηγικές μεταφορές του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, οι δυνατότητες της στρατηγικής μεταφοράς του Σχηματισμού Μάχης “HELBROC” είναι αυξημένες. Τις παραπάνω δυνατότητες επαυξάνει και η συνεχής και άμεση διάθεση από την Ουκρανία του αεροσκάφους IL-76MD.
Αποστολή του Σχηματισμού Μάχης «HELBROC»
Το Στρατηγείο και οι Μονάδες του Σχηματισμού Μάχης εκπαιδεύονται ώστε να έχουν την δυνατότητα να εκτελέσουν με επιτυχία τις ακόλουθες αποστολές:
α. Επιχειρήσεις Διαχωρισμού των Αντιμαχομένων Μερών
Αυτές περιλαμβάνουν και την δυνατότητα χειρισμού κρίσεων, αναλήψεως ειρηνευτικών αποστολών με έμφαση στην δημιουργία Ζώνης Απαγορεύσεως των Πτήσεων (NoFlyZone) (NFZ), την δημιουργία Αποστρατιωτικοποιημένων Ζωνών (DemilitarizedZone) (DMZ), καθώς επίσης και την ασφάλεια των Γραμμών επικοινωνιών. Στα πλαίσια της αποστολής αυτής περιλαμβάνεται και η συμμετοχή του Σχηματισμού Μάχης στην σταθεροποίηση, την ανασυγκρότηση και την παροχή Στρατιωτικών Συμβούλων σε τρίτες χώρες.
β. Επιχειρήσεις Αποτροπής της Συγκρούσεως
Σ΄ αυτές περιλαμβάνονται η προληπτική ανάπτυξη του Σχηματισμού Μάχης ανάμεσα στα αντιμαχόμενα μέρη, μικτές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις αφοπλισμού των αντιμαχομένων και επιχειρήσεις επιβολής εμπάργκο. Επίσης και η σταθεροποίηση, η ανασυγκρότηση και η παροχή Στρατιωτικών Συμβούλων σε τρίτες χώρες.
γ. Επιχειρήσεις Εκκενώσεως Αμάχων σε περιοχή στην οποία δεν είναι δυνατή η πρόσβαση.
Στις επιχειρήσεις αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ των άλλων, η διάσωση ομήρων και η καταστολή ταραχών.
Εκπαίδευση των Μονάδων του Σχηματισμού Μάχης «HELBROC»
Η εκπαίδευση και η αξιολόγηση του Στρατηγείου και των Μονάδων του Σχηματισμού Μάχης, ώστε να βρίσκονται ανά πάσα στιγμή στο επιθυμητό επίπεδο επιχειρησιακής ετοιμότητος, αποτελούν ευθύνη των κρατών που τις διαθέτουν. Τα αντικείμενα της εκπαιδεύσεώς τους έχουν καθορισθεί με γνώμονα να έχει ο Σχηματισμός Μάχης την δυνατότητα να εκτελεί οποιαδήποτε από τις προαναφερθείσες αποστολές του ανατεθεί.
Η εκπαίδευση του Σχηματισμού Μάχης διακρίνεται στην εκπαίδευση του Στρατηγείου και την εκπαίδευση των Μονάδων. Η εκπαίδευση του Στρατηγείου περιλαμβάνει την συμμετοχή του προσωπικού του σε κατάλληλα σεμινάρια, διαλέξεις, εκπαίδευση σε διάφορα σχολεία (εθνικά και νατοϊκά), καθώς επίσης και σε ασκήσεις επί χάρτου. Η εκπαίδευση των Μονάδων περιλαμβάνει την εκπαίδευση του προσωπικού τους στην ατομική τακτική και εκείνη της Μονάδος ως συνόλου, στα αντικείμενα των αποστολών που θα κληθούν να εκτελέσουν.
Δραστηριότητες του Σχηματισμού Μάχης «HELBROC»
Τον Μάιο του 2007 ο Σχηματισμός Μάχης αξιολογήθηκε για πρώτη φορά και απέκτησε την επιχειρησιακή της ετοιμότητα κατά την διάρκεια της ασκήσεως «ΕΥΡΩΠΗ Ι – 07». Έκτοτε έλαβε μέρος στις ασκήσεις «ΕΥΡΩΠΗ ΙΙ – 08»,«ΕΥΡΩΠΗ ΙΙΙ – 11»,«ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ – 2011» και «ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ- 2011». Επί πλέον το προσωπικό του Στρατηγείου παρακολούθησε αριθμό σεμιναρίων και εκπαίδευση στο Πολυεθνικό Κέντρο Εκπαιδεύσεως Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων (MPSOTC) στην Κριστώνη του Κιλκίς.
Επίλογος
Η απόφαση της Ελλάδος να αποτελέσει το Έθνος Πλαίσιο για την συγκρότηση του Σχηματισμού Μάχης “HELBROC”, ήταν σημαντική από πολιτικής απόψεως για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι η αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδος στον στρατιωτικό τομέα της ΕΕ, δεδομένου ότι συνέβαλε αποφασιστικά στην υλοποίηση της επιχειρησιακής απαιτήσεως της Ενώσεως για εξασφάλιση ικανότητος Ταχείας Αντιδράσεως σε μία κρίση με αποστολή στρατιωτικής δυνάμεως ικανής να εκπληρώσει όλο το φάσμα των Ειρηνευτικών Αποστολών.
Ο δεύτερος είναι η θεσμοθέτηση της ικανότητος της Κύπρου να συμμετέχει σε μία διεθνή στρατιωτική δύναμη. Μέχρι την εποχή της συγκροτήσεως του Σχηματισμού Μάχης “HELBROC”, η ανάληψη από την ΕΕ διεθνούς αποστολής στα πλαίσια σχετικής αιτήσεως του ΟΗΕ με δύναμη που την συγκροτούσαν Μονάδες των κρατών – μελών της, πραγματοποιείτο σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Στις διεξαγόμενες συντονιστικές συσκέψεις ένα από τα αντικείμενα των οποίων ήταν η δημιουργία της δυνάμεως και απαιτείτο ομοφωνία, η Τουρκία, ως μέλος του ΝΑΤΟ, απαιτούσε την μη συμμετοχή μονάδων της Κύπρου στην συγκρότηση της υπόψη δυνάμεως της ΕΕ. Εάν το αίτημά της δεν γινόταν δεκτό, απειλούσε πως δεν θα ενέκρινε την σύνθεση της δυνάμεως. Επειδή μία τέτοια εξέλιξη θα είχε ως αποτέλεσμα την μη ανάληψη της επιχειρήσεως από την ΕΕ, ο τουρκικός εκβιασμός είχε επιτυχία. Με την συγκρότηση του Σχηματισμού Μάχης “HELBROC”, στην οποία συμμετέχει και η Κύπρος, δυνάμεως της ΕΕ ικανής να αναλάβει αποστολή χωρίς να απαιτείται η συνδρομή του ΝΑΤΟ, το παραπάνω πρόβλημα έπαψε να υφίσταται.
Τέλος και επειδή κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί υπαινιγμοί για ενδεχομένη εμπλοκή των δυνάμεων του Σχηματισμού σε καταστολές ταραχών στην χώρα μας, θα ήθελα να επισημάνω πως σύμφωνα με την αποστολή του, συμμετοχή των μονάδων του σε επιχειρήσεις καταστολής ταραχών, προβλέπεται να γίνεται μόνον για τρίτες χώρες, δηλαδή χώρες εκτός της ΕΕ. Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε διαφορετικής φύσεως διαταγή δεν είναι δυνατόν να τους δοθεί.
Γεώργιος Επιτήδειος
Αντιστράτηγος ε.α
