Ο πρώην Εκτελεστικός Διευθυντής της Αργεντινής στο ΔΝΤ μίλησε στον Επενδυτή, τριάμισι χρόνια μετά την συνεδρίαση της 9 Μαϊου 2010 & την είσοδο της χώρας στο Μνημόνιο.

Της Δέσποινας Συριοπούλου

«Η εναλλακτική λύση μιας εκούσιας αναδιάρθρωσης του χρέους θα έπρεπε να είχε τεθεί από την πρώτη στιγμή στο τραπέζι. Το ΔΝΤ διακινδύνευσε απλώς να αναβάλει και ίσως να επιδεινώσει το αναπόφευκτο – μια χρεοκοπία της Ελλάδας». Αυτό είχε δηλώσει στη συνεδρίαση της 9ης Μαΐου του 2010 ο τότε εκτελεστικός διευθυντής της Αργεντινής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Πάμπλο Αντρές Περέιρα, εκ- φράζοντας τις ενστάσεις του για την έγκριση του προγράμματος που ξεκινούσε για την Ελλάδα και που έμελλε να αλλάξει ολοκληρωτικά την εικόνα της. Σήμερα, ο πρώην εκπρόσωπος της Αργεντινής δεν έχει παρεκκλίνει απ’ όσα είχε υποστηρίξει τότε. Αισθάνεται μάλιστα «δυστυχώς επιβεβαιωμένος», όπως προκύπτει από όσα δηλώνει στον «Επενδυτή», τριάμισι χρόνια μετά τη μοιραία απόφαση. Το θέμα ξαναήρθε στο προσκήνιο με αφορμή την πρόσφατη αποκάλυψη μέρους των πρακτικών εκείνης της συνεδρίασης του εκτελεστικού συμβουλίου του ΔΝΤ από την αμερικανική εφημερίδα «Wall Street Journal». Η εφημερίδα κατέγραψε τις αντιδράσεις που είχαν τότε σημειωθεί για τη «βιωσιμότητα» του ελληνικού προγράμματος και αποκάλυψε ότι το 1/3 των μελών του Δ.Σ. του Ταμείου δεν είχε απλά έντονες ανησυχίες για το μνημόνιο της Ελλάδας, αλλά διατύπωνε ξεκάθαρα τη θέση ότι πρέπει να γίνει κούρεμα του χρέους, διαφορετικά όλο το βάρος θα πέσει στους Έλληνες πολίτες και η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας θα επιδεινωνόταν διαρκώς.

Λάθος συζήτηση

«Η όλη συζήτηση για την προέλευση αυτής της οικονομικής κρίσης ήταν εντελώς λανθασμένη και, όπως ήταν αναμενόμενο, οδήγησε σε λάθος πολιτικές απαντήσεις», λέει στον «Ε» ο Πάμπλο Aντρές Περέιρα. «Κάθε φορά που ξεκινά ένα νέο πρόγραμμα λιτότητας, τα ΜΜΕ αρχίζουν τα γνωστά κλισέ: “Καθώς οι κυβερνήσεις έχουν υπερδαπανήσει κατά τα χρόνια της άνθησης, οφείλουν τώρα να κάνουν περικοπές”. Η Ελλάδα έχει στοχοποιηθεί ως ακραίο παράδειγμα δημοσιονομικής ανευθυνότητας. Ωστόσο, αυτό έχει δημιουργήσει τον καταστροφικό μύθο ότι η δημοσιονομική ορθοδοξία θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της οικονομικής στρατηγικής. Υποτίθεται ότι αυτή η δημόσια ιστορία ηθικής “δικαιολογεί” τα σκληρά προγράμματα λιτότητας με τις περικοπές δαπανών, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι υπό την αυστηρή κηδεμονία του ΔΝΤ ή της λεγόμενης τρόικας. Το παιχνίδι του “κατηγορούμε τα θύματα” επρόκειτο τότε να ξεκινήσει για μια ακόμη φορά». Εμφανώς αντίθετος στην πολιτική λιτότητας, ο πρώην εκπρόσωπος της Αργεντινής στο ΔΝΤ, της χώρας που βίωσε τραγικά τα αποτελέσματα της πολιτικής λιτότητας του Ταμείου, τονίζει χαρακτηριστικά: «Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε ανοιχτά ότι η στρατηγική αυτή δεν θα λειτουργήσει. Απλώς θα ωθήσει χώρες στη σκιά της οικονομικής καταστροφής». Δεν φτάνει το PSIΕνώ η Ελλάδα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως αρνητικό παράδειγμα δημοσιονομικής σπατάλης, ο κ. Περέιρα βλέπει την οικονομία της χώρας να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, ακόμα και μετά το PSI. «Η Ελλάδα έχει αναγκαστεί να εφαρμόσει σκληρά μέτρα λιτότητας, σχεδιασμένα από τους εταίρους της στην Ε.Ε., την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ, στο πλαίσιο του λεγόμενου προγράμματος διάσωσης. Από τότε, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, με ύφεση 7% τον χρόνο, και σύρεται σε έναν φαύλο κύκλο ραγδαίας αύξησης της ανεργίας, εκτεταμένης κοινωνικής αναταραχής και συνεχούς πολιτικής αστάθειας. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η χώρα κατάφερε να κάνει την αναδιάρθρωση του χρέους της, τη μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ στην Ιστορία. Με το PSI, η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα χρεοκόπησε με έναν “ομαλό” τρόπο. Απέφυγε μια άμεση σκληρή χρεοκοπία», λέει στον «Ε» ο κ. Περέιρα. Ο Πάμπλο Περέιρα αναφέρεται και στη σύγκριση Ελλάδας και Αργεντινής. «Πολλοί σχολιαστές έχουν επιχειρήσει τον παραλληλισμό μεταξύ της εμπειρίας της Αργεντινής το 2001 και του σημερινού γρίφου στης Ελλάδας. Υπάρχουν πράγματι πολλά κοινά ως προς τις μακροοικονομικές ανισορροπίες από τις οποίες προήλθαν και οι δύο κρίσεις χρέους, καθώς και στον ρόλο που διαδραματίζουν οι τρίτοι, οι παίκτες των αγορών, εξωθώντας τις οικονομίες προς το χείλος της κατάρρευσης. Αν μη τι άλλο, και οι δύο περιπτώσεις δείχνουν σαφώς ότι η προσπάθεια για την εξάλειψη του ελλείμματος μέσω μέτρων λιτότητας, όταν η οικονομία είναι ήδη σε δύσκολη θέση, δεν είναι η λύση». Ο ιδιωτικός τομέας Σε μια συνολικότερη προσέγγισή του στο ζήτημα της ευρωπαϊκής κρίσης, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, ο κ. Περέιρα εξηγεί: «Στην πραγματικότητα, το μεγάλο ζήτημα είναι αυτό της υπερχρέωσης του ιδιωτικού τομέα. Ακόμα και στην Ελλάδα ισχύει αυτό, παρά τα προ κρίσης δημοσιονομικά ελλείμματα. Διότι, υπό το φως των τεράστιων ανισορροπιών που έχουν συσσωρευτεί στην Ε.Ε. μεταξύ πλεονασματικών και ελλειμματικών χωρών, τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών και η υπερχρέωση του ιδιωτικού τομέα ήταν οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, αυτή η οικονομική κρίση είναι το αποτέλεσμα της μαζικής μόχλευσης του ιδιωτικού τομέα και όχι των αποκλίσεων του δημόσιου τομέα. Αυτό προκλήθηκε από την απορύθμιση των αγορών και τη ραγδαία αύξηση των ανισοτήτων που έχει ξεκινήσει εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Με λίγα λόγια, η εκρηκτική ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα ώθησε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να δανειστούν σαν να μην υπάρχει αύριο, δημιουργώντας φούσκες στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων καταδικασμένες να σκά- σουν. Ο πλούτος δεν δημιουργείται από τον αέρα. Ήταν η μεγαλύτερη πι- στωτική “κραιπάλη” που δημιουργήθηκε ποτέ στα σύγχρονα οικονομικά.

αυτή τη φορά εκτροχιάζοντας χώρες που βρίσκονται στον σκληρό πυρήνα του διεθνούς νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος». Το χειρότερο είναι ότι, εκτός από τη λάθος διάγνωση της κρίσης, αυτή επιχειρείται να αντιμετωπιστεί με λανθασμένη θεραπεία. «Τα μέτρα που ελήφθησαν στην Ευρώπη και διεθνώς για τη δημοσιονομική τόνωση δεν ήταν αρκετά φιλόδοξα, ώστε να περιοριστούν η πρωτοφανής υστέρηση της παγκόσμιας ζήτησης και η αύξηση της ανεργίας, που προκλήθηκε από την απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα», λέει στον «Ε» το πρώην στέλεχος του ΔΝΤ. Και επισημαίνει ότι «σύντομα από τις εφαρμοζόμενες πολιτικές δημιουργήθηκαν και νέες διαχωριστικές γραμμές, όπως η υψηλή εισοδηματική ανισότητα, η οποία θα εμποδίζει την ανάκαμψη ούτως ή άλλως. Έτσι, καθώς η οικονομική ανάπτυξη είναι αδύναμη, η διαδικασία απομόχλευσης εξελίσσεται εξαιρετικά αργά. Κι έτσι, η κρίση ήρθε εδώ για να μείνει. Δεν είμαστε έξω από το δάσος ακόμα». Η ύφεση τρέφει το χρέος Το συμπέρασμα του κ. Περέιρα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό, αλλά ταυτόχρονα υποδεικνύει εμμέσως ένα νέο κούρεμα του χρέους ως μονόδρομο. «Με την επιμονή στη λιτότητα, οι προσπάθειες να μπουν σε σειρά τα δημοσιονομικά αργά ή γρήγορα θα οδηγήσουν σε μια μεγαλύτερη και βαθύτερη κρίση. Η Ελλάδα είναι μια θλιβερή μαρτυρία της κατάστασης αυτής. Η ύφεση είναι και θα συνεχίσει να είναι η βασική κινητήρια δύναμη των εκρήξεων του χρέους. Αν δεν υπάρξει μια ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους, με μια δίκαιη κατανομή του κόστους του, όπου και οι πιστωτές και όχι μόνο οι δανειολήπτες θα πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί, οι προοπτικές τόσο των προηγμένων όσο και των προβληματικών οικονομιών θα είναι δυσοίωνες. Η λεγόμενη χαμένη δεκαετία θα γίνει πραγματικότητα. Η ανισότητα είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε», καταλήγει ο κ. Περέιρα

Έβλεπε την καταστροφή από το 2010

ΤΗΝ Αναποτελεσματικότητα των δομικών μεταρρυθμίσεων, τις ολέθριες συνέπειές τους στην Αργεντινή και την αντίθεσή του στην εφαρμογή μιας δοκιμασμένης και αποτυχημένης συνταγής στην Ελλάδα υπογράμμιζε στην εισήγησή του, κατά τη συνεδρίαση του εκτελεστικού συμβουλίου του ΔΝΤ στις 9 Μαΐου 2010, ο τότε εκπρόσωπος της Αργεντινής, Πάμπλο Αντρές Περέιρα. Στο τετρασέλιδο κείμενό του, που έχει στη διάθεσή του ο «Ε», ο Αργεντίνος οικονομολόγος εξέφραζε τη διαφωνία του με την προτεινόμενη πολιτική του ΔΝΤ στην Ελλάδα και ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ο σκοπός του Ταμείου να διορθώσει τα κακώς κείμενα χωρίς να επιβληθούν καταστροφικά μέτρα έχει ξεχαστεί. Επικρίνοντας το ΔΝΤ, ο Πάμπλο Αντρές Περέιρα ανέφερε το παράδειγμα της χώρας του. «Είναι δύσκολο να ξεχάσουμε τα σκληρά μαθήματα του παρελθόντος μας. Το 2001, παρόμοιες πολιτικές προτάθηκαν από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην Αργεντινή. Οι καταστροφικές συνέπειές τους είναι καλά γνωστές. Σήμερα, άλλες χώρες εμπλέκονται, αλλά οι πολιτικές του Ταμείου παραμένουν οι ίδιες. Πέρα από τις οικονομικές θεωρίες, υπάρχει μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα που δεν μπορεί να ανατραπεί: ένα χρέος δεν μπορεί να πληρωθεί και δεν θα αποπληρωθεί χωρίς μια ισχυρή διαδικασία βιώσιμης ανάπτυξης. Έχει τεράστια σημασία η πολιτική για μια χώρα σε οικονομική κρίση να αντιμετωπίσει τα πραγματικά προβλήματα, και όχι μόνο τα βραχυπρόθεσμα. Με αυτή την έννοια,  οι νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να ωθούν την ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και μια βιώσιμη και ισορροπημένη οικονομική ανάκαμψη. Οι χώρες δεν πρέπει να μένουν σε νομισματικές φαντασιώσεις που καταστρέφουν την παραγωγική ικανότητα και εκτοξεύουν τα επίπεδα ανεργίας…».

 

*Δημοσιεύτηκε στον Επενδυτή στις 19 Οκτωβρίου