Της Ιωάννας Βλαχογιώργου*
Τα Ημερολόγια Χαρμολύπης είναι ένα ταξίδι από την Ελλάδα της δεκαετίας του ‘60 μέχρι σήμερα. Κάποιες από τις ιστορίες που διαβάζουμε είναι αληθινές και κάποιες όχι. Τι κρύβεται πίσω από αυτές που δεν είναι αληθινές; Είναι ένας τρόπος να θίξετε κάποια ζητήματα;
Όλες οι ιστορίες του βιβλίου έχουν ως βάση κάποιο αληθινό γεγονός το οποίο και αποτέλεσε την αφορμή για τη μυθογραφική του παρουσίαση. Αυτό επιλέγω να το κάνω συνειδητά. Όχι μόνον γιατί η ζωή συχνά ξεπερνά τη φαντασία, αλλά γιατί θέλω στις ιστορίες που αφηγούμαι οι αναγνώστες να βλέπουν εικόνες και ιστορίες που βίωσαν και οι ίδιοι! Όσο αυτό είναι δυνατό! Ο δεύτερος λόγος είναι αυτός που αποκαλύπτετε με την ερώτησή σας. Ναι, επιχειρώ να θίξω τα ζητήματα της επικαιρότητας. Και προσπαθώ να το κάνω με την απόσταση, την άνεση και τις δυνατότητες που προσφέρει η μυθοπλασία!
Στο βιβλίο σας αναφέρετε ότι η ιστορία εκδικείται. Το πιστεύετε αυτό;
Μερικές φορές εκδικείται, η άτιμη! Πρέπει, όμως, και εμείς να βάλουμε το χεράκι μας! Να δώσουμε τις αφορμές με την αδιαφορία, τα σφάλματα και τις παραλείψεις μας! Θυμάμαι πάντα την παρακαταθήκη ενός καθηγητού μου από το Γυμνάσιο Διδυμότειχου που έλεγε πώς η αδικία που διαπράττεις στη ζωή θα πάει στην επόμενη γωνία να σε περιμένει!
Αν θέλετε, όμως, μια πιο …μεταφυσική απάντηση, θα μου επιτρέψετε να σας παραθέσω ένα απόσπασμα του μεγάλου Φιλοσόφου της Μιλήτου του, Αναξίμανδρου, που λέει: Απ’ όπου γεννιούνται τα όντα εκεί και καταλήγουν πεθαίνοντας, όπως το επιβάλλει η αναγκαιότητα. Γιατί λογοδοτούν και επανορθώνουν το ένα στο άλλο για την αδικία που διέπραξαν, κατά την τάξην του χρόνου. Άρα, και αν ακόμα μας εκδικηθεί η ιστορία, έχουμε μια ευκαιρία να της το ανταποδώσουμε!
Γιατί έχει καθιερωθεί να αποκαλούμε τη δεκαετία του ‘60 ως την εποχή της αθωότητας;
Για τη δική μου γενιά ήταν η εποχή της αθωότητας επειδή τότε ήμασταν παιδιά! Για όλους η παιδική ηλικία ταυτίζεται με την ανεμελιά και την αθωότητα! Όμως, ειδικότερα στη δεκαετία του ’60, με νωπά ακόμα τα σημάδια από έναν καταστροφικό παγκόσμιο πόλεμο, υπήρχε η αίσθηση ότι …πάθαμε και μάθαμε! Ότι θα επιστρέψουμε στις βασικές αρχές και αξίες του ανθρωπισμού. Οι κοινωνίες θα οργανωθούν σε μια πιο δίκαιη βάση. Ένας αέρας αισιοδοξίας και ψυχικής ανάτασης προσπάθησε να σπρώξει τον κόσμο μπροστά! Στις τέχνες, τα γράμματα, τη μουσική. Ακόμα και στην πολιτική! Δυστυχώς, όνειρο ήταν, αλλά άφησε μεγάλες παρακαταθήκες για τους επερχόμενους και μια αστείρευτη στέρνα για να ξεδιψούν οι άνθρωποι σε δύσκολους καιρούς… Για σκεφτείτε πώς θα ήταν η Ελλάδα χωρίς τον Σεφέρη και τον Ελύτη; Δίχως τον Μάνο και τον Μίκη;
Σήμερα υπάρχει αθωότητα ή μόνο σκοπιμότητα κατά τη γνώμη σας;
Αλίμονο, αν υπήρχε μόνο η σκοπιμότητα! Τότε δεν θα είχαμε ελπίδα!
Ποια είναι τα μηνύματα που δέχεστε από τους ανθρώπους που κουβεντιάζετε στα ταξίδια σας;
Τα τελευταία χρόνια, αναφέρομαι στην περίοδο της κρίσης, φαίνεται να μας έχει καταλάβει ένα είδος εθνικής μελαγχολίας. Οι περισσότεροι αγωνιούν για το αύριο και αναρωτιούνται αν, τελικά, θα τα καταφέρουμε. Χρειαζόμαστε, επειγόντως, μια… ένεση αυτοπεποίθησης και όραμα που να ελπίζουμε σ’ ένα καλύτερο μέλλον!
Στο κεφάλαιο “Μπορεί να σχεδιαστεί μια κρίση” διαβάζουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση σχετικά με την κρίση. Ποια πιστεύετε ότι είναι η λύση για να αντιμετωπιστεί αυτή η πολιτική αστάθεια; Που εντοπίζετε σαν πολίτης το λάθος;
Μετά από μια μακρά περίοδο καταστροφικής ευφορίας, όπου γενιές ολόκληρες γαλουχήθηκαν με το μυαλό σ’ έναν διορισμό στο Δημόσιο και την προσδοκία του εύκολου κέρδους, διαπιστώνουν, και μάλιστα με επώδυνο τρόπο, ότι τα πράγματα άλλαξαν και πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο. Όμως, ακόμα κάνουμε το λάθος να κατηγορούμε τους άλλους για την κακοδαιμονία μας! Όταν αρχίσουμε να αναζητάμε τις δικές μας ευθύνες, τις προσωπικές, τότε θα έχουμε κάνει το πρώτο και πιο μεγάλο βήμα για έξοδο από την κρίση!
Το προηγούμενο βιβλίο σας Αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία. Σαν μότο, διαβάζοντας το, μου έμεινε το «όταν κάνεις σχέδια γελάει ο Θεός μαζί σου». Ισχύει για εσάς αυτό; Ποιο είναι το δικό σας μότο για τη ζωή;
Λόγω δουλειάς είμαι υποχρεωμένος να σχεδιάζω. Βέβαια πολύ συχνά επιβεβαιώνεται ο τίτλος του πρώτου μου βιβλίου. Όμως, ο σχεδιασμός είναι χρήσιμος, έστω και αν πρόκειται να τον χρησιμοποιήσεις ως πυξίδα. Ακόμα και αν διαλέξεις διαφορετικούς δρόμους από εκείνους που είχες αρχικά στο μυαλό σου!
Όσον αφορά στο μότο για τη ζωή; Η συνήθης απάντησή μου, έχει κάπως έτσι: Για το εφήμερο ζω…. Για αυτό το λίγο που κλέβει από το πολύ της αιωνιότητας για να της δίνει αφορμή να υπάρχει και λόγο να ανανεώνεται… Γιατί ποιος ξέρει; Μπορεί, μια μέρα να την κλείσει στο λίγο της, το εφήμερο, και ν’ αλλάξουν νόημα! Το λίγο να γίνει πολύ….Και το εφήμερο, αιώνιο.
Χρησιμοποιείτε και στα δύο σας βιβλία τα πρόσωπα σαν σύμβολα. Από πίσω κρύβονται καταστάσεις που αφορούν στο σύνολο της κοινωνικής πραγματικότητας. Έχετε αισθανθεί κάποιους να θορυβούνται από αυτό;
Mα δεν γράφω για να …θορυβηθούν αυτοί που εννοείτε. Αυτοί δεν διαβάζουν. Οι περισσότεροι νομίζουν πως τα ξέρουν όλα! Μ’ ενδιέφεραν πάντα οι ιστορίες των συνηθισμένων ανθρώπων. Ειδικότερα εκείνες, καμιά φορά μικρές και ασήμαντες, που βγάζουν το απίστευτο μεγαλείο της ζωής και της ύπαρξης!
Στο εισαγωγικό σημείωμα αναφέρεστε με συγκινητικό τρόπο σε πρόσφατες απώλειες που βιώσατε. Πως μας αλλάζουν οι απώλειες;
Δεν θυμάμαι που το άκουσα για πρώτη φορά, αλλά το λέω πάντα “να εύχεσαι να μη σου δώσει ο θεός, όσα μπορείς ν’ αντέξεις”. Οι απώλειες στις οποίες αναφέρομαι μας αλλάζουν. Παίρνουν μαζί τους και ένα κομμάτι από την ψυχή μας. Και δεν αναπληρώνονται. Μας σημαδεύουν για πάντα. Ξαφνικά συνειδητοποιείς πόσο βίαιη μπορεί να γίνει η ζωή και πόσο ματαιόδοξοι είμαστε, εμείς οι άνθρωποι, που χάνουμε τον πολύτιμο χρόνο μας σε ανούσια πράγματα. Όμως, οι απώλειες σε χαλυβδώνουν και έχεις ένα λόγο παραπάνω να συνεχίσεις για να διατηρείς τη μνήμη εκείνων που έφυγαν. Γιατί οι άνθρωποι ζουν, όσο τους θυμόμαστε.
Μιλήστε μας λίγο για το marketing και την επικοινωνία. Έχετε πιάσει τον εαυτό σας να χρησιμοποιείτε τερτίπια της δουλειάς στη ζωή σας;
Στην Ελλάδα έχουμε παρεξηγήσει τις έννοιες! Πολλοί νομίζουν πως marketing σημαίνει να «πουλάς» κάτι που δεν αξίζει και επικοινωνία να “πείθεις”, κρύβοντας ενοχλητικές αλήθειες. Αν, όμως, στόχος του marketing είναι να επενδύεις σε μακροχρόνιες σχέσεις εμπιστοσύνης και επικοινωνία να διευκολύνεις την κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων, ε τότε ναι, ομολογώ, έχω συλλάβει τον εαυτό μου να χρησιμοποιεί και τερτίπια της δουλειάς!
Και στα δύο εξώφυλλα των βιβλίων σας υπάρχει ένα κοινό χρώμα…
Tώρα θέλετε να σας ….αποκαλύψω όλα τα …μυστικά! Τυχαία….. σχεδιασμένη σύμπτωση ήταν! Το κόκκινο είναι ένα από τα βασικά χρώματα του φωτός, συνδέεται με τη φωτιά και τον έρωτα, ενώ συμβολίζει την απαγόρευση και τον κίνδυνο! Α, είναι και το χρώμα της ομάδος μου! Ενδιαφέροντα θέματα!
Έχετε κάτι στα σκαριά;
E, όλο και κάτι σκαρώνω για να ξεγελώ τον χρόνο!”.
*Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο site του ΙΑΝΟΥ
ΔΕΙΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ "ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΧΑΡΜΟΛΥΠΗΣ"
