Οι προβλέψεις του Stratfor για το τελευταίο τρίμηνο του έτους. Ουκρανική κρίση, σχέσεις Γερμανίας-Γαλλίας- Ελλάδα. 

Συνεργασία της εταιρίας αναλύσεων Startfor με τον Τύπο της Κυριακής

Οι προβλέψεις του Stratfor για το τέταρτο τρίμηνο του 2014 κάνουν λόγο για τις στρατηγικές στη Μέση Ανατολή, δείχνει πώς η Ρωσία θα κερδίσει την εμπιστοσύνη και πώς θα μεγαλώσουν οι πολιτικές εντάσεις στην Ευρώπη. Παρακάτω ακολουθούν κάποια αποσπάσματα από το έγγραφο της παγκόσμιας εταιρίας αναλύσεων.

ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Χρησιμοποιώντας τη σημερινή κατάπαυση του πυρός ως πολιτική κάλυψη, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα προσπαθήσει αυτό το τρίμηνο να απαγκιστρωθεί από την ουκρανική κρίση και να χρησιμοποιήσει την οικονομική της επιρροή στο Κίεβο για να διευκολύνει ένα βραχυπρόθεσμο συμβιβασμό στην Ενέργεια. Οι προσπάθειες της Ευρώπης να μειώσει τις εντάσεις με τη Ρωσία θα πρέπει να εκληφθούν ως προσπάθεια να διατηρήσει το κύρος της και κατά πάσα πιθανότητα θα συνοδεύεται με κάποιας μορφής οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία. 

Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα εξακολουθήσει να αντιδρά με τα γεγονότα στην Ουκρανία. Το Stratfor δεν αναμένει την κλιμάκωση των ευρωπαϊκών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Τουναντίον, είναι πιθανό να υπάρξει χαλάρωση σε κάποιες από τις υφιστάμενες κυρώσεις. Το μόνο που θα μπορούσε να αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Ενωση να σκληρύνει τη στάση της απέναντι στη Ρωσία θα ήταν ένα απροσδόκητο γεγονός, που θα σχετιζόταν με το θάνατο μεγάλου αριθμού πολιτών – ένα γεγονός, όπως η κατάρριψη της πτήσης 17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών. Ακόμα και αν συμβεί ένα τέτοιο γεγονός, τα αποκλίνοντα συμφέροντα των κρατών-μελών της Ε.Ε. θα αποτρέψουν τις Βρυξέλλες από την επιβολή κυρώσεων σε βασικούς τομείς, όπως το φυσικό αέριο. Σε κάθε περίπτωση, οι Βρυξέλλες θα αποφύγουν άμεση στρατιωτική συμμετοχή στην Ουκρανία.

Η απροθυμία της Ευρώπης να κλιμακώσει την ένταση με τη Ρωσία θα συμβάλει μόνο στον ευρωπαϊκό κατακερματισμό. Και από τη στιγμή που η Ευρώπη θα χάσει σταδιακά το ενδιαφέρον για την εφαρμογή των κυρώσεων, η Πολωνία θα ηγηθεί της προσπάθειας για την εμβάθυνση της άμυνας, της πολιτικής και ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ των χωρών που επηρεάζονται με τον πιο άμεσο τρόπο από τη Ρωσία, με επίκεντρο τη Λιθουανία, τη Λετονία, την Εσθονία και τη Ρουμανία. Σε αυτό το τρίμηνο θα σημειωθεί μικρή πρόοδος στις εν λόγω σχέσεις. Το ΝΑΤΟ θα αποδείξει τη δέσμευσή του προς την Ανατολική Ευρώπη, με τη συμμετοχή στις στρατιωτικές ασκήσεις με την Πολωνία και τις Χώρες της Βαλτικής, ακόμη και αν οι επιλογές του παραμένουν περιορισμένες στην Ουκρανία. 

Μια νομική διαμάχη μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τον αμφιλεγόμενο αγωγό South Stream θα συνεχίσει και αυτό το τρίμηνο. Η Ρωσία και κάποιοι από τους κυριότερους εταίρους της στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων της Βουλγαρίας, της Ουγγαρίας και της Σερβίας (μη μέλος της Ε.Ε.), θα παρουσιάσουν επιλογές ώστε να εξαιρεθεί ο αγωγός από το τρίτο ευρωπαϊκό πακέτο για την ενέργεια. Για παράδειγμα, μπορεί να επιτρέψει και σε άλλες εταιρίες να συμμετάσχουν στο έργο. Ωστόσο, οι Βρυξέλλες θα προσεγγίσουν το θέμα με προσοχή, κρατώντας το στην αναμονή όλο το τρίμηνο.

ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ – ΓΑΛΛΙΑΣ 

Το Stratfor θα συνεχίσει και σε αυτό το τρίμηνο να εστιάζει στη σχέση ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία. Υπάρχει απόκλιση μεταξύ των δύο δυνάμεων στη διαχείριση της κρίσης στην ευρωζώνη. Η γαλλογερμανική τριβή επιδεινώθηκε κατά το τρίτο τρίμηνο, καθώς έπεσε η κυβέρνηση στο Παρίσι, μια κατάρρευση που προέκυψε από εσωτερικές διαφωνίες για το πώς θα αντιμετωπιστεί η Γερμανία, σε συνδυασμό με τις προσπάθειες για τη διαχείριση των συνεπειών από την επιβράδυνση της οικονομίας. 

Το Βερολίνο παραμένει σταθερό στις απαιτήσεις του για περισσότερες μεταρρυθμίσεις στη Γαλλία. Στους τελευταίους μήνες του 2014, τα επίμονα υψηλά ποσοστά ανεργίας θα ωθήσουν τη Γαλλία να απαιτήσει πιο δυναμικά την παρέμβαση της ΕΚΤ, περισσότερες δαπάνες από την Ε.Ε. και περισσότερη δράση από το Βερολίνο για την ενίσχυση των εγχώριων επενδύσεων και τη γερμανική δημόσια κατανάλωση. 

Δεν θα υπάρξει δραματική βελτίωση στην οικονομική κατάσταση στη Γαλλία αυτό το τρίμηνο, με την κυβέρνηση του προέδρου Ολάντ να συνεχίζει να αποδυναμώνεται. Περιμένουμε διαδηλώσεις και απεργίες να σημαδέψουν το τελευταίο τρίμηνο του έτους, ενώ το αντισυστημικό κόμμα του Εθνικού Μετώπου θα παραμείνει εξαιρετικά δημοφιλές. Ο Ολάντ δεν θα παραιτηθεί αλλά η κυβέρνησή του θα γίνεται ολοένα πιο αναποτελεσματική, παραμένοντας υπό πίεση για την επίτευξη δύσκολων συμβιβασμών με τους διαφωνούντες εντός του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Υποστηρίζοντας τη μεγαλύτερη παρέμβαση για την τόνωση της ανάπτυξης, η Γαλλία θα βρει ισχυρό στήριγμα στην Ιταλία, αφού αντιμετωπίζει οικονομική στασιμότητα. Παρίσι και Ρώμη, όμως, δεν επιτυγχάνουν πολλά στις απαιτήσεις τους, διότι η Γερμανία θα παγιδευτεί στα αντικρουόμενα συμφέροντα. Από τη μία, το Βερολίνο πρέπει να προστατεύσει την οικονομία του, η ισχύς της οποίας στηρίζεται στο χαμηλό πληθωρισμό και τον υψηλό όγκο των εξαγωγών. Η γερμανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει επίσης τις εξωτερικές πιέσεις από το κόμμα Εναλλακτική για το Μάρκο καθώς και θεσμικές πιέσεις από την Bundesbank και το Συνταγματικό Δικαστήριο, οι οποίοι -στο σύνολό τους- έχουν επικρίνει τις πρόσφατες ανορθόδοξες πολιτικές της ΕΚΤ, συμπεριλαμβανομένων και των ABS. Από την άλλη, το Βερολίνο βλέπει μια πολιτική ανάγκη να διατηρηθεί η στρατηγική του συμμαχία με τη Γαλλία και την Ιταλία, διασφαλίζοντας ότι οι βασικοί εταίροι του στις εξαγωγές εξακολουθούν να είναι σε θέση να καταναλώνουν γερμανικά προϊόντα. 

Ως αποτέλεσμα, η Γερμανία θα δεχθεί επιλεκτικά τις απαιτήσεις των εταίρων της. Για παράδειγμα, το Βερολίνο θα επικρίνει αλλά τελικά θα αποδεχτεί την απόφαση της Γαλλίας να μην επιτύχει τους δημοσιονομικούς της στόχους για τα επόμενα τρία χρόνια. Επίσης, θα στηρίξει τα επενδυτικά σχέδια της Ε.Ε. για την ευρωζώνη, προκειμένου να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να τονωθεί η ανάπτυξη. Τα σχέδια αυτά θα περιλαμβάνουν μέτρα όπως η χρήση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση σχεδίων στην ευρωζώνη. Το Βερολίνο, ωστόσο, δεν θα υποχωρήσει στις απαιτήσεις του για τις χώρες της Μεσογειακής Ευρώπης για την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και θα συνεχίσει να επιχειρηματολογεί ενάντια σε αυτό που θεωρεί ότι είναι η πολιτική χειραγώγηση του ευρώ. Η Γερμανία, επίσης, θα συνεχίσει να αντιστέκεται στην ποσοτική χαλάρωση αυτό το τρίμηνο, για νομικούς και πολιτικούς λόγους. 

Ολο το τρίμηνο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα έχει ακροάσεις για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, γνωστό ως ΟΜΤ. Αν και το εν λόγω ζήτημα θα μπορούσε τελικά να δημιουργήσει νομική τριβή με το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο κρίνει ως παράνομο το πρόγραμμα, το Δικαστήριο της Ε.Ε. δεν θα αποφανθεί σε αυτό το τρίμηνο για αυτό το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο ζήτημα. 

Στην ετήσια πρόβλεψή μας είπαμε ότι θα υπάρχει στενότητα στις πιστωτικές συνθήκες το 2014 και ότι «οι προσπάθειες που καταβάλλονται από την ΕΚΤ για να παρέχουν εύκολη πρόσβαση σε πίστωση για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα έχουν περιορισμένη επιτυχία, καθώς (η τράπεζα) εξακολουθεί να στερείται ενός αποτελεσματικού μηχανισμού για την επιβολή της νομισματικής πολιτικής για τα κράτη-μέλη και τις τράπεζες που θα εξακολουθούν να διστάζουν να δανείσουν». Αυτό θα είναι το ζήτημα και κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους. Ο δεύτερος γύρος της «φθηνής» χρηματοδότησης της ΕΚΤ προς τις τράπεζες θα γίνει κατά τη διάρκεια του τριμήνου, μετά από έναν κάπως απογοητευτικό πρώτο γύρο τον Σεπτέμβριο. Δεν αναμένουμε τα μέτρα αυτά να έχουν σημαντικό αντίκτυπο κατά τη διάρκεια του τριμήνου, με τις συνθήκες πίστωσης για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να παραμένουν δύσκολες, αποδυναμώνοντας τις προοπτικές ουσιαστικής οικονομικής ανάκαμψης, ιδίως στην περιφέρεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. 

Επίσης, κατά τη διάρκεια του τριμήνου, η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή θα δώσουν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα των stress tests και την αξιολόγηση της ποιότητας του ενεργητικού των ευρωπαϊκών τραπεζών. Υπήρξε μια μακρά πορεία γι’ αυτό, με τις διάφορες τράπεζες να έχουν ήδη λάβει μέτρα για τη συγκέντρωση χρημάτων στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την αξιολόγηση. Τούτου λεχθέντος, τα αποτελέσματα ίσως να επιφυλάσσουν κάποιες εκπλήξεις. Η ΕΚΤ πιθανότατα θα πει ότι ορισμένες τράπεζες σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Γερμανία χρειάζονται πρόσθετα κεφάλαια. Συνολικά, θα υπάρχουν αρκετές αποτυχίες στην επιβεβαίωση της ισχύος των stress tests, αλλά όχι αρκετές για να προκαλέσουν μείζονα οικονομική αναστάτωση στην Ευρώπη.

ΕΛΛΑΔΑ

Τον Δεκέμβριο η Ελλάδα θα βγει από το πρόγραμμα στήριξης και δεν θα ζητήσει τρίτο πακέτο διάσωσης. Κατά το τέταρτο τρίμηνο, η Αθήνα θα επικεντρωθεί στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές της -την Ευρωπαϊκή Ενωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- στην επέκταση της ωριμότητας και τα χαμηλότερα επιτόκια για το χρέος της. Αναμένουμε η Ε.Ε. και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να κάνουν αποδεκτό τελικά το αίτημα αλλά οι διαπραγματεύσεις πιθανότατα θα διαρκέσουν περισσότερο από ένα τρίμηνο.