Της Megan McArdle, BloombergView
Η Ελλάδα έχει σημαντικές εκλογές την Κυριακή, αλλά κανείς δεν δείχνει να ενδιαφέρεται. Τις προάλλες πήγα σε μια συγκέντρωση του κεντροδεξιού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας εδώ στην Αθήνα, η οποία μάλλον απρόσμενα στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται σε ισοπαλία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Όπως θα ήταν κοινώς αποδεκτό για ένα κεντροδεξιό κόμμα, οι δρόμοι ήταν γεμάτοι με καλοντυμένους ανθρώπους που κουνούσαν τεράστιες Ελληνικές σημαίες
Λοιπόν, λέω “γεμάτοι”, αλλά από εκεί που βρισκόμουν το πλήθος φαινόταν να καταλαμβάνει ένα μεγάλο δρόμο, αλλά λίγοι βρισκόντουσαν σε γειτονικά στενά. Εκεί, στο τέρμα της συγκέντρωσης, το πλήθος φαινόταν να ενδιαφέρεται ελάχιστα για τα τεκταινόμενα- κάποιοι κάπνιζαν, άλλοι μιλούσαν μεταξύ τους και ορισμένοι περιστασιακά έδιναν συνεντεύξεις σε κάποιο τηλεοπτικό συνεργείο. Η συγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ την Παρασκευή ήταν σαφέστατα μεγαλύτερη και θα έλεγα λίγο πιο ενθουσιώδης, αλλά αναλογιζόμενος το γεγονός ότι η Αθήνα είναι το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας- καθώς και ότι την Κυριακή είναι οι εκλογές- το μέγεθος της ήταν πολύ μικρότερο και το πλήθος πιο συγκρατημένο, απ’ ότι ανέμενα.
Κανείς απ’ όσους ρώτησα δεν εξέφρασε κάποιον αξιοσημείωτο ενθουσιασμό για τις επερχόμενες εκλογές, κάποιοι δεν είχαν αποφασίσει αν θα πάνε να ψηφίσουν και αν τελικά θα το πράξουν δεν είχαν αποφασίσει ποιον. Ο κόσμος δείχνει κουρασμένος από τις εκλογές, οι οποίες έχουν αρχίσει να μοιάζουν με τον καιρό στο Σαν Φρανσίσκο: Αν δεν σε αρέσει, περίμενε 15 λεπτά όπου και θα αλλάξει.
Πέρα από αυτά, υπάρχει μόνο ένα θέμα σε αυτές τις εκλογές: Η συμφωνία διάσωσης που πρόσφατα έγινε αντικείμενο διαπραγμάτευσης (μετά από ένα καλοκαιρινό δημοψήφισμα που απέρριψε με ηχηρό τρόπο την προηγούμενη προτεινόμενη συμφωνία). Οι αναγνώστες πιθανώς να θυμούνται ότι αυτό κατέληξε με τον “εκρηκτικό” αριστερό πρωθυπουργό να αποδέχεται μια χειρότερη συμφωνία από αυτήν που απέρριψαν οι ψηφοφόροι. Αλλά ως θέμα, δεν είναι το κυρίαρχο.
Σε τελική ανάλυση, το πρόγραμμα διάσωσης είναι ήδη συμφωνημένο. Το μνημόνιο έχει δημοσιοποιηθεί. Και τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν δεσμευθεί σε αυτό. “Το παιχνίδι είναι βρώμικο”, μου είπε ο ταξιτζής που με μετέφερε από το αεροδρόμιο. “αλλά πρέπει να το παίξουμε”.
Η αντισυστημική ψήφος πλέον έχει λίγους εκπροσώπους και ελάχιστη υποστήριξη από τους ψηφοφόρους. Έχει μειωθεί σε αυτό που λέω αστειευόμενη, “στους Σταλινικούς και τους φασίστες”. Ή πιθανών στην Λαϊκή Ενότητα, το κόμμα που διασπάστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, μετά την συνθηκολόγηση του Τσίπρα. Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν η Λαϊκή Ενότητα λάβει το 3% της ψήφου – το όριο που χρειάζεται για να μπει στην Βουλή- και στην καλύτερη περίπτωση θα έχει μια μικρή παρουσία. Σε αυτό το ζήτημα ακόμα και οι Κομμουνιστές δείχνουν λογικοί. Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι αυτή που θεωρεί ότι η αντισυστημική ψήφος θα υποστηρίξει την Χρυσή Αυγή, το ακροδεξιό κόμμα που αυτή την εβδομάδα ανέλαβε την “πολιτική ευθύνη” για τον φόνο ενός ράπερ τραγουδιστή, από ένα εκ των μελών της. Αλλά ακόμα και αν η Χρυσή Αυγή δει τα ποσοστά της ενισχυμένα, αν και ανησυχητικό, αυτό δεν πρόκειται να την βάλει στην κυβέρνηση.
Οπότε, το πραγματικό διακύβευμα των εκλογών είναι το ποιος θα υλοποιήσει την συμφωνία. Αυτό όντως έχει τεράστια σημασία. Αλλά δεν είναι σαφές ποια προοπτική θα ήταν η καλύτερη: Η Νέα Δημοκρατία που έχει αντιταχθεί σθεναρά στο Grexit, αλλά δεν επέδειξε μεγάλο ζήλο στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων την τελευταία φορά που ήταν κυβέρνηση ή ο ΣΥΡΙΖΑ του οποίου η πρότερη δημοφιλία έληξε με την πρόσφατη συμφωνία και την τραπεζική κρίση, από την οποία η χώρα ακόμα παλεύει να ορθοποδήσει.
Έχω ακούσει βασικές θεωρίες για αυτό. Η πρώτη θέλει να είναι καλύτερα αν τρέξει τα πράγματα ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς στη τελική, αυτός ήταν που δημιούργησε την πρόσφατη κρίση και διαπραγματεύτηκε την τρέχουσα συμφωνία. Οπότε θα πρέπει να πληρώσει το πολιτικό τίμημα για αυτά τα αποτελέσματα. Και αν δεν είναι στην κυβέρνηση, τότε από την πλευρά της αντιπολίτευσης για να ρίχνει βολές από το περιθώριο και να υποδαυλίζει την δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων για τις επώδυνες, αλλά εντελώς απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. (Για διάφορους λόγους, μια συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ- Νέας Δημοκρατίας είναι πολύ απίθανο να συμβεί). Σε γενικές γραμμές, ο κόσμος συμφωνεί ότι η Νέα Δημοκρατία στην αντιπολίτευση θα βοηθήσει πολύ περισσότερο, από ότι ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η άλλη θεωρία κάνει λόγο ότι το εκλογικό σώμα πρέπει να “μαυρίσει το μάτι” του ΣΥΡΙΖΑ, για να τον τιμωρήσει για τα γεγονότα των τελευταίων μηνών και παρότι η Νέα Δημοκρατία θα αντιμετωπίσει ορισμένα προβλήματα στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, όπως και την τελευταία φορά που ήταν κυβέρνηση, παραμένει καλύτερη επιλογή.
Με δεδομένο ότι κανείς δεν θεωρεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ιδανικός στην αντιπολίτευση, μια ήττα στις εκλογές πιθανώς να δημιουργούσε αταξία εντός του κόμματος, κάνοντας ακόμα δυσκολότερη την δημιουργία μιας αποτελεσματικής καμπάνιας κατά του προγράμματος, κατά τους δύσκολους μήνες που ακολουθούν, την ώρα που το τραπεζικό σύστημα πρέπει να ανακεφαλαιοποιηθεί και παράλληλα θα πρέπει να υπάρξει ένας ακόμη γύρος δημοσιονομικών και δομικών αλλαγών, ως δείγμα καλής θέλησης προς τους πιστωτές.
Ποια πλευρά είναι η κατάλληλη; Εγώ είμαι απλά μια δημοσιογράφος που επισκέπτομαι την χώρα και θα ήταν παράτολμο να πω.
Και ποιος θα κερδίσει; Κανείς δεν ξέρει. Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις έδειχναν ισοπαλία ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και την Νέα Δημοκρατία, αλλά οι δημοσκοπήσεις και στο παρελθόν έχουν φανεί αναξιόπιστες. Το πρωί άκουγα ότι η Νέα Δημοκρατία έχει το προβάδισμα, αλλά το βράδυ ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτός που έδειχνε να περνάει μπροστά. Ο μεγάλος αριθμός των αναποφάσιστων πιθανώς να περιέχει πολλούς “αόρατους” οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ- ή άτομα που τον ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές ή άλλους που ψήφισαν “ΟΧΙ” στο πρόσφατο δημοψήφισμα. Αυτοί θα είναι αρκετοί για να κρατήσουν τον Τσίπρα στο αξίωμα;
Βάζοντας τα πράγματα στο ζύγι, άκουσα περισσότερους να προβλέπουν νίκη του ΣΥΡΙΖΑ απ ότι της Νέας Δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων υποστηρικτών της Νέας Δημοκρατίας. (Το “υποκρίσου μέχρι να τα καταφέρεις” δεν φαίνεται να έχει εδώ την ίδια ισχύ όπως στις ΗΠΑ. Έχω βρεθεί πολλές φορές αντιμέτωπη με διαβεβαιώσεις νίκης και από τις δύο πλευρές κατά την διάρκεια αμερικανικών εκλογών, ακόμα και από υποψήφιους που ήταν καταδικασμένοι να αποτύχουν). Αλλά είναι δύσκολο να είσαι ακριβής. Η καλύτερη προσέγγιση είναι ότι ασχέτως ποιος θα είναι ο νικητής, κανένα κόμμα δεν φαίνεται να κατακτά μια καθαρή πλειοψηφία για αν σχηματίσει από μόνο του κυβέρνηση, και το πιθανότερο είναι ο σχηματισμός κυβέρνησης συνεργασίας, αλλά όπως είπαμε και παραπάνω, όχι ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα.
Εάν ο Τσίπρας κερδίσει, θα είναι μια αρκετά εκπληκτική ομολογία των πολιτικών του ικανοτήτων. Ήρθε στην εξουσία με μια ρητορική για σκληρότερη γραμμή κατά της Ευρώπης, δημιούργησε μια τραπεζική κρίση και κατέληξε να υπογράψει μια δυσμενή συμφωνία για να αποφύγει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Ακόμα και αν αποκτήσει μια μειωμένη πλειοψηφία, θα είναι ένα αρκετά αξιοσημείωτο γεγονός κάτω από αυτές τις συνθήκες.
Όμως η εκλογική εξάντληση, υποδηλώνει εξάντληση της οργής- αλλά και της ελπίδας- που έφερε τον Τσίπρα στην εξουσία. Η Ελληνική κυβέρνηση- τέλος πάντων, κυβερνήσεις- έχουν δοκιμάσει τα πάντα. Έχουν συμφωνήσει σε μεταρρυθμίσεις, αλλά έσερναν τα πόδια τους όταν ήρθε η ώρα της εφαρμογής τους. Έχουν δοκιμάσει την αδιαλλαξία. Φλέρταραν με το Grexit. Το αποτέλεσμα ήταν χρόνια κρίσης και οικονομικής στασιμότητας. Όλα αυτά δεν άφησαν παρά μια επιλογή: Εκλέξτε κάποιον που θα υλοποιήσει την νέα συμφωνία διάσωσης και ελπίστε ότι αυτή τη φορά, επιτέλους θα λειτουργήσει. Κανείς δεν φαίνεται ιδιαίτερα ενθουσιασμένος με αυτή την προοπτική ή ότι επιτέλους αυτή την φορά θα ακολουθήσουν επαρκείς μεταρρυθμίσεις. Όμως αυτό είναι το μόνο που τους έχει απομείνει.
