Ο φαύλος κύκλος αρχών-τραπεζών στο στόχαστρο των Βρυξελλών
Του ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ
Ενα νέο και δυνητικά εξαιρετικά επικίνδυνο θέμα για τις τράπεζες και για τα κράτη του ευρωπαϊκού νότου φαίνεται πως ανοίγουν Φρανκφούρτη και Βρυξέλλες. Αξιωματούχοι έχουν αρχίσει να συζητούν γερμανική πρόταση, η οποία αφορά στο σπάσιμο του φαύλου κύκλου μεταξύ κυβερνήσεων και τραπεζών.
Ως μέσο για την επίτευξη αυτού του στόχου προτείνεται στο εξής τα κρατικά ομόλογα που κατέχουν οι τράπεζες στον ισολογισμό τους να σταθμίζονται έναντι κινδύνου και παράλληλα να τεθούν ανώτατα όρια στο ύψος κρατικών ομολόγων που θα μπορεί να κατέχει μια τράπεζα. Η μάχη μόλις αρχίζει, με τον Ιταλό πρωθυπουργό να απειλεί ότι θα θέσει βέτο σε κάθε σχετική απόφαση, τον πρόεδρο του Eurogroup να δηλώνει ότι θα πιέσει ώστε να υιοθετηθεί η πρόταση για ανώτατα όρια μέχρι το τέλος του έτους και την ΕΚΤ να είναι διχασμένη.
Η πρόταση βασίζεται σε έκθεση των Γερμανών «πέντε σοφών» για την οικονομία με τίτλο «Economic policy: Focus on Future Viability» και έχει υποστηριχθεί τόσο από τη γερμανική κεντρική τράπεζα όσο και από τον υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Πρόσφατα η κ. Ντανιέλ Νουί, επικεφαλής του εποπτικού βραχίονα της ΕΚΤ, υποστήριξε ότι το ύψος των κρατικών ομολόγων που θα πρέπει να κατέχει κάθε εμπορική τράπεζα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 25% του συνόλου των εποπτικών της κεφαλαίων. Την άποψη της κ. Νουί έχουν στηρίξει αρκετοί ακόμη αξιωματούχοι από τη Γερμανία και άλλες δημοσιονομικά σκληρές χώρες του Βορρά. Σύμφωνα με ανάλυση της Fitch από το 2014, αν τεθεί το ανώτατο όριο στο 25%, τότε οι μεγάλες τράπεζες της Ευρωζώνης θα πρέπει να πουλήσουν κρατικά ομόλογα ύψους 1,1 τρισ. ευρώ (για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης το συνολικό ύψος του προγράμματος αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ είναι 1,5 τρισ. ευρώ). Αν τεθεί το ανώτατο όριο στο 50% τότε το ξεπούλημα θα ανέλθει στα 800 δισ. ευρώ. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο κ. Βίτορ Κονστάνσιο, αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, είχε προειδοποιήσει ότι ανώτατο όριο 25% θα σήμαινε πως οι τράπεζες θα έπρεπε να αυξήσουν τα κεφάλαια πρώτης διαβάθμισης κατά… 6 τρισ. ευρώ ή να πουλήσουν μεγάλο μέρος των ομολόγων που κατέχουν. «Αυτό καταδεικνύει την πιθανή κλίμακα της αναστάτωσης που θα μπορούσε να επιφέρει η εισαγωγή ενός τέτοιου καθεστώτος στις αγορές κρατικών ομολόγων, στον τραπεζικό τομέα και συνολικά στην οικονομία», είχε δηλώσει ο κ. Κονστάνσιο. Σύμφωνα με την WSJ, οι προτάσεις που εξετάζονται σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη περιλαμβάνουν ανώτατο όριο έκθεσης σε κρατικά ομόλογα, στάθμισή τους έναντι κινδύνου χρεοκοπίας ή συνδυασμό των δύο όπου οι τράπεζες θα πρέπει να σταθμίζουν έναντι κινδύνου τα ομόλογα που διακρατούν πάνω από ορισμένο όριο.
Η ισχυρότερη αντίδραση στο σχέδιο έχει προέλθει από τον Ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, ο οποίος είχε δηλώσει στις 17 Φεβρουαρίου ότι θα ασκήσει «βέτο σε οποιαδήποτε προσπάθεια να τεθεί όριο στα κρατικά ομόλογα που κατέχουν στο χαρτοφυλάκιό τους οι τράπεζες». Οι ανησυχίες του Ιταλού πρωθυπουργού είναι απολύτως δικαιολογημένες. Λίγες ημέρες αργότερα η ένωση Ιταλών βιομηχάνων (Confindustria) προειδοποιούσε ότι τα μέτρα αυτά θα δημιουργούσαν «φαύλο κύκλο, ο οποίος θα υπονόμευε την ίδια τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους». Με την πρόταση είχε διαφωνήσει ένας εκ των «πέντε σοφών», ο κ. Πέτερ Μπόφινγκερ, ο οποίος μιλώντας στην Daily Telegraph είχε δηλώσει πως η υιοθέτηση των προτάσεων για τα κρατικά ομόλογα και η υιοθέτηση της συνολικής πρότασης για επιβολή «κουρέματος» πριν από κάθε μελλοντική διάσωση κράτους-μέλους της Ευρωζώνης, αποτελεί «τον ταχύτερο τρόπο να διασπαστεί η Ευρωζώνη».
Πηγή: Καθημερινή (Έντυπη Έκδοση)
