Της Ν. Μπακογιάννη
Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας
Πρόσφατα, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στη Γαλλία, κάποιος φοιτητής με ρώτησε, γιατί, όπως τα πανεπιστήμια της Ευρώπης ανταλλάσσουν κάθε χρόνο κατά χιλιάδες τους φοιτητές και τους καθηγητές τους, οι χώρες δεν διαμορφώνουν επίσης ένα πρόγραμμα ανταλλαγής των αρχηγών κρατών;
O Tony Blair θα αντικαθιστούσε για κάποιους μήνες το Romano Prodi, o οποίος θα πήγαινε να εγκατασταθεί στο Βερολίνο, ενώ η Angela Merkel θα ερχόταν – γιατί όχι- στη Γαλλία. Είμαι σίγουρη, ότι όσο πιο πολλές ιδέες αυτές οι γυναίκες και οι άνδρες θα έφερναν μαζί τους, όλες οι χώρες μας θα έβγαιναν κερδισμένες.
Αυτό φυσικά αποτελεί ουτοπία, αλλά επίσης και ένα καλό τρόπο, προκειμένου να κατανοήσουμε ότι οι χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα. Η πρόσφατη κρίση της Airbus, από αυτή την άποψη, απεικονίζει καλά το γεγονός, ότι δεν μπορεί – και δεν πρέπει – να υπάρχουν εθνικές λύσεις σε ευρωπαϊκά προβλήματα. Είτε βλέπεις από το Παρίσι, το Βερολίνο ή την Αθήνα την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, την ανάδυση νέων παγκόσμιων δυνάμεων, τους κινδύνους σχετικά με το περιβάλλον και την τρομοκρατία, όλα αυτά εμφανίζονται ως οι ίδιες εξαιρετικές προκλήσεις.
Από απλή γεωγραφική πραγματικότητα, πριν από 60 χρόνια, η Ευρώπη, σήμερα, αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλο τον Κόσμο, ένας χώρος ελευθερίας, δικαιοσύνης αλλά και ευημερίας: η πρώτη παγκόσμια οικονομική δύναμη.
Το 2005, η Γαλλία απέρριψε την Ευρωπαϊκή συνταγματική συνθήκη. Πολλοί Γάλλοι είπαν όχι σε μία Ένωση, που ένοιωσαν ότι έγινε πίσω από τις πλάτες τους: για αυτούς, βέβαια, αλλά κυρίως χωρίς αυτούς.
Η αποκάλυψη ήλθε, κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας για τη συνθήκη του Maastricht τo 1992: εδώ και 40 χρόνια η Ευρώπη οικοδομείτο σιωπηλά στα γραφεία στις Βρυξέλλες και στις πρεσβείες των μεγάλων πρωτευουσών. Ξαφνικά αποτελεί πρωτοσέλιδο σε όλη την ήπειρο, και γίνεται εθνικό πολιτικό διακύβευμα.
Οι Βρυξέλλες είναι παντού, οι Βρυξέλλες εμποδίζουν τη δημιουργία ελλείμματος για την ενίσχυση της ανάπτυξης, οι Βρυξέλλες επίσης επιβάλλουν την ιδιωτικοποίηση των ενεργειακών τομέων μας, οι Βρυξέλλες, πάντα, φθάνουν μέχρι να προσδιορίζουν το μέγεθος των αγγουριών μας, ακόμη και σχετικά με τον Πολωνό υδραυλικό, ας μη μιλήσουμε άλλο γι'αυτό. Η Ευρώπη γίνεται το εύκολο καταφύγιο, προκειμένου να δικαιολογηθούν οι κρίσεις, που περνούν τα Ευρωπαϊκά κράτη, ενώ αυτή αποτελεί ακριβώς το καλύτερο μέσο για να τις ξεπεράσουν.
Εδώ βρίσκεται, επίσης, όλο το παράδοξο της άρνησης του ευρωπαϊκού συντάγματος, το οποίο στόχευε καταρχήν να επανεντάξει τον πολίτη στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής εκλογικής διαδικασίας, εκσυγχρονίζοντας ένα σύστημα διαχείρισης, το οποίο αντιμετώπιζε ήδη δυσκολίες με 6 χώρες και το οποίο έπρεπε τώρα να διαχειριστεί 27.
Σήμερα, η Γαλλία είναι αντιμέτωπη με μία σημαντική εκλογική αναμέτρηση, η Ευρώπη αναμένει από αυτή ένα δυνατό πολιτικό μήνυμα, προκειμένου να συνεχίσει την διαδικασία την ολοκλήρωσης, η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδό της. Η Γαλλία χρειάζεται την Ευρώπη, αλλά και η Ευρώπη έχει επίσης ανάγκη να κατανοήσει η Γαλλία, ότι δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς αυτή.
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, την γαλλική πολιτιστική εξαίρεση: η διαφορά ανάμεσα σε ένα πολιτιστικό και σε ένα εμπορικό προϊόν αποτελεί θεμελιώδη αξία στο γαλλικό δίκαιο, το γαλλικό κράτος προστατεύει και αναπτύσσει με αυτό τον τρόπο, εδώ και πολύ καιρό, μία μοναδική πολιτιστική κληρονομιά. Σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης απελευθέρωσης των ανταλλαγών, αυτός ο πλούτος απειλείται. Και είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία, στις συναντήσεις κορυφής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, προστατεύει επίσης τον γαλλικό πολιτισμό, στο όνομα όλης της Ευρώπης, με μία απήχηση, που η φωνή μόνο της Γαλλίας δεν θα μπορούσε ποτέ να επιτύχει. Η Ευρώπη μας καθιστά πιο δυνατούς. Θυμάμαι, όταν οργανώσαμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα, με διασκέδαζε να υπολογίζω το σύνολο των μεταλλίων που είχε λάβει η ΕΕ, με 286 μετάλλια (82 από τα οποία ήταν χρυσά) ήμασταν πολύ πιο μπροστά από τις ΗΠΑ και την Κίνα, τους δύο νικητές (103 και 63 μετάλλια). Και εδώ δεν πρόκειται παρά για μία απλή πρόσθεση. Σε πολλούς τομείς, όπως η έρευνα, ή η άμυνα, πρέπει να καταφύγουμε στον πολλαπλασιασμό, προκειμένου να έχουμε τον αριθμό των ευρωπαϊκών πλεονεκτημάτων και ταλέντων.
Τόσος δρόμος έχει ήδη διανυθεί: ας δούμε τους γονείς μας, τους πρώτους συντελεστές αυτής της ένωσης, έχοντας ακόμη στο μυαλό τις στερήσεις και τη φρίκη του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, οι οποίοι εκπλήσσονται και χαίρονται σήμερα να διασχίζουν τα σύνορα, που δεν υπάρχουν πια. Γι΄αυτούς είναι καταπληκτικό.
Ας δούμε τα παιδιά μας, έχουν ήδη ξεχάσει ακόμη και το σιδηρούν παραπέτασμα, και φεύγουν για να σπουδάσουν και να ταξιδέψουν, κάθε χρόνο, σε όλη την ήπειρο. Γι αυτά είναι φυσιολογικό.
Αυτό, όμως που είναι φυσιολογικό δεν είναι προφανές, πρέπει να συνεχίσουμε να προστατεύουμε την Ευρώπη, να διευκρινίσουμε, ότι είναι με αυτή που η Γαλλία θα συνεχίσει να κατέχει δεσπόζουσα θέση στην παγκόσμια σκηνή. Σύμφωνα με τον Ευγένιο Ιονέσκο, ο οποίος ήταν Ρουμάνος μετανάστης στη Γαλλία, «η έξοδος από την Ευρώπη σημαίνει έξοδο από την Ιστορία».
το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στις 20 Μαρτίου στη γαλλική ε/φ Le Fegaro
