Η παγκόσμια οικονομία χρειάζεται πράξεις και όχι λόγια
Από τη συντακτική ομάδα του Bloomberg View
Οι υπουργοί Οικονομικών και οι διοικητές των Κεντρικών Τραπεζών των 20 πιο ανεπτυγμένων χωρών του πλανήτη ολοκλήρωσαν τη συνάντησή τους στη Σαγκάη αυτό το Σαββατοκύριακο με τις συνηθισμένες δεσμεύσεις για τόνωση της παγκόσμιας οικονομίας. Δήλωσαν αποφασισμένοι να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα (και όχι τα ακατάλληλα).
Πρόκειται για το γνωστό “ξόρκι”. Αυτό που χρειάζεται είναι πράξεις που θα ανταποκρίνονται στα χιλιοειπωμένα λόγια.
Η παγκόσμια οικονομία είναι εύθραυστη και οι ανά τον κόσμο επενδυτές νευρικοί. Οι ΗΠΑ τα πηγαίνουν σχετικά καλά -αλλά μόνο επειδή οι προοπτικές είναι τόσο κακές σε άλλα μέρη.
Μεγάλο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποφέρει από στασιμότητα. Η ανάκαμψη της Ιαπωνίας είναι ασθενής. Οι φόβοι για επιδείνωση της επιβράδυνσης στην Κίνα δεν έχουν κοπάσει. Πολλές οικονομίες αναδυόμενων αγορών παραπαίουν από την πτώση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων. Η αύξηση του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου είναι υποτονική. Τον Ιανουάριο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μείωσε εκ νέου τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας σε 3,4% φέτος και 3,6% το επόμενο έτος. Το Ταμείο υποστηρίζει ότι δεν αποκλείεται να προβεί σύντομα και σε νέα υποβάθμιση των προβλέψεών του.
Μπορεί να γίνει κάτι για να βελτιωθεί αυτή η θλιβερή προοπτική; Και όμως μπορεί. Απαιτούνται δύο είδη πολιτικής: μία που να στηρίζει τη ζήτηση και μία που να ενισχύει τη δυνητική προσφορά.
Από την πλευρά της προσφοράς, η δυσκολία είναι περισσότερο πολιτική παρά οικονομική. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να τονώσουν τον ανταγωνισμό περιορίζοντας τις υπερβολικές ρυθμίσεις, ιδίως στις αγορές εργασίας και ανανεώνοντας τις προσπάθειές τους για τη μείωση των φραγμών στο εμπόριο και τη μετανάστευση. Οι εμπορικές συμφωνίες, όπως το Σύμφωνο Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership, TPP) και η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (Transatlantic Trade and Investment Partnership – TTIP θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί και τεθεί σε ισχύ σαν να επρόκειτο για επιτακτική ανάγκη –επειδή η ανάγκη καθίσταται επιτακτική όσο πιο χλιαρή γίνεται η ανάπτυξη του εμπορίου.
Υπάρχει πάντα αντίσταση σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις και η εξασθένιση των οικονομικών προοπτικών την ενισχύει. Αυτός ο φαύλος κύκλος της απαισιοδοξίας είναι προφανής όπου κι αν κοιτάξουμε, ακόμη και στις ΗΠΑ. Είναι στο χέρι των κυβερνήσεων να τον σπάσουν, πιέζοντας προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης.
Η τόνωση της ζήτησης αποτελεί ένα διαφορετικό πρόβλημα. Σε πολλές χώρες, τα επιτόκια έχουν μειωθεί στο μηδέν -σε ορισμένες περιπτώσεις, βρίσκονται χαμηλότερα από το μηδέν. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν αγοράσει ομόλογα σε τεράστια κλίμακα, μια πολιτική που δεν μπορεί να επεκταθεί πια με ασφάλεια. Η νομισματική πολιτική μπορεί να φτάσει ως εκεί.
Η απάντηση βρίσκεται στη δημοσιονομική πολιτική. Το σωστό είδος δημοσιονομικών πολιτικών που θα εργάζονται για τη ζήτηση και την προσφορά ταυτόχρονα. Φορολογικές περικοπές και επενδύσεις σε υποδομές αυξάνουν τις δαπάνες και την ίδια στιγμή επεκτείνουν την παραγωγική δυναμική.
Σε ορισμένες χώρες, βέβαια, οποιαδήποτε τέτοια αύξηση του δημόσιου δανεισμού δεν θα ήταν συνετή, διότι θα έγειρε αμφιβολίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Αυτή δεν είναι η περίπτωση στις ΗΠΑ (ούτε στη Γερμανία, αν και κυβέρνησή της υποστηρίζει το αντίθετο). Υπάρχουν κι άλλες χώρες που έχουν δημοσιονομικά περιθώρια για φορολογικές περικοπές και νέες δημόσιες επενδύσεις και το κόστος του δανεισμού είναι σήμερα τόσο χαμηλό που οι πολιτικές γίνονται σε τιμές ευκαιρίας.
Ακόμη και σε χώρες που είναι δημοσιονομικά ισχυρές, αυτό απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό για να αποφευχθεί τυχόν ζημιά στις μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές προοπτικές. Αν γίνει σωστά, όμως, είναι η καλύτερη επιλογή για την επέκταση της ζήτησης. Τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης της οικονομίας –σε συνδυασμό με τις μεταρρυθμίσεις για ενίσχυση του ανταγωνισμού, των επιχειρήσεων και της απασχόλησης – μπορεί να αναζωογονήσει την αδύναμη παγκόσμια οικονομία.
Οι περισσότερες κυβερνήσεις το γνωρίζουν αυτό. Μετά από κάθε διεθνή συνάντηση το λένε -στη συνέχεια περνάνε τη σκυτάλη στις κεντρικές τους τράπεζες. Το 2016, θα πρέπει να αναλάβουν δράση.
Πηγή: Bloomberg, captital.gr
