Tι επισημαίνει η αμερικανική εταιρία αναλύσεων για τα όσα συμβαίνουν στην Ιταλία

Τι συνέβη

Αποφασισμένη να απειθήσει, η Ιταλία αρνείται τα αιτήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να κάνει ουσιαστικές αλλαγές στον προϋπολογισμό της για το 2019. Η Επιτροπή ανησυχεί ότι ο ιταλικός προϋπολογισμός θα επιδεινώσει το έλλειμμα της χώρας και θα οδηγήσει σε χαμηλή οικονομική ανάπτυξη – δεν είναι κάτι μικρό για μια χώρα που το δημόσιο χρέος της είναι πάνω από το 130% του ΑΕΠ. Η Επιτροπή είχε δώσει στην Ιταλία προθεσμία μέχρι τις 13 Νοεμβρίου, προκειμένου να παρουσιάσει έναν καινούργιο (ενημερωμένο) προϋπολογισμό, η Ρώμη, ωστόσο, τον επέστρεψε στις Βρυξέλλες με ελάχιστες μόνο τροποποιήσεις. Ως αποτέλεσμα, η επιτροπή πιθανόν να προκαλέσει μια διαδικασία που θα μπορούσε να οδηγήσει σε οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Ιταλίας.

Τι επακολουθεί

Τα κυβερνώντα κόμματα της Ιταλίας, το αντισυστημικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η δεξιά Λίγκα, παρουσίασαν πρόσφατα έναν προϋπολογισμό που περιλαμβάνει μειώσεις στην φορολογία και ουσιαστική βοήθεια κοινωνικής μέριμνας για τους Ιταλούς με χαμηλό εισόδημα. Σύμφωνα με τη Ρώμη, τα μέτρα θα ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη στο επίπεδο του 1,5% το επόμενο έτος, διατηρώντας ταυτόχρονα το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 2,4% του ΑΕΠ, δηλαδή κάτω από το όριο του 3% που έχει τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η επιτροπή, ωστόσο, δεν συμμερίζεται τις αισιόδοξες προοπτικές της Ρώμης. Επειδή πιστεύει ότι η ανάπτυξη της Ιταλίας θα είναι πολύ χαμηλότερη και το έλλειμμα πολύ υψηλότερο, ζήτησε από τη Ρώμη να προβεί σε μεγαλύτερες αλλαγές στον προϋπολογισμό της. Αλλά, στις 13 Νοεμβρίου, η ιταλική κυβέρνηση ανακοίνωσε μόνο μικρές τροποποιήσεις, όπως «ρήτρες διασφάλισης» για να διατηρήσει το έλλειμμα στο 2,4%, σε περίπτωση που η οικονομία δεν ανταποκριθεί στις προβλέψεις της κυβέρνησης αναφορικά με την ανάπτυξη, καθώς και μια υπόσχεση για την άντληση χρημάτων από την πώληση δημόσιας περιουσίας.

Η απόφαση της Ρώμης θα αναγκάσει την Επιτροπή να προχωρήσει σε ενέργειες, διότι τώρα διακυβεύεται η αξιοπιστία της (Επιτροπής). Τις επόμενες ημέρες, το Stratfor αναμένει από την Επιτροπή να ενεργοποιήσει τη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (Excessive Deficit Procedure -EDP), έναν μηχανισμό που επιτρέπει στις Βρυξέλλες να απαιτήσουν διορθωτικά μέτρα σε χώρες με υψηλά ελλείμματα, απειλώντας τες με πρόστιμο ύψους έως 0,5% του ΑΕΠ τους. Η διαδικασία είναι κοινή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και γενικά οδηγεί σε συμβιβασμό μεταξύ της Επιτροπής και της επίμονης χώρας, η οποία συνεργάζεται και σιγά-σιγά μειώνει το έλλειμμα της. Αυτό που κάνει την περίπτωση αυτή διαφορετική είναι ότι η Ρώμη δεν δείχνει κανένα σημάδι υποχώρησης.

Μόλις η Επιτροπή ενεργοποιήσει την Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος, θα μπορούσε να δώσει στην Ιταλία από τρεις μέχρι έξι μήνες, προκειμένου να ετοιμάσει ένα προσχέδιο διορθωτικών μέτρων. Εάν η Ιταλία δεν πραγματοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις μέχρι την προαναφερθείσα προθεσμία, η Επιτροπή θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα δώσει επιπλέον χρόνο στη Ρώμη ή θα επιδιώξει κυρώσεις, οι οποίες πρέπει να εγκριθούν από τις κυβερνήσεις της ΕΕ. Το Stratfor θεωρεί ότι η ιταλική κυβέρνηση θα μπορούσε να κάνει αισθητικές αλλαγές στον προϋπολογισμό της για να εμφανιστεί συνεργάσιμη στα μάτια των Βρυξελλών και να καθυστερήσει την επιβολή κυρώσεων. Ωστόσο, η Ρώμη είναι απίθανο να κάνει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, τουλάχιστον έως τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάιο. Ο προϋπολογισμός είναι δημοφιλής μεταξύ πολλών ψηφοφόρων του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και της Λίγκας, επομένως τα κόμματα δεν ενδιαφέρονται παρά ελάχιστα για την αναδιαμόρφωσή του πριν από τις εκλογές. Μετά τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα υπάρξει νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που σημαίνει ότι η Ρώμη θα μπορούσε να παίξει ένα παιχνίδι αναμονής, μέχρι οι νέοι ηγέτες στις Βρυξέλλες να αναλάβουν τις θέσεις τους.

Η πραγματική πειθαρχική δύναμη

Στο τέλος, η πραγματική πειθαρχική δύναμη στη Ρώμη δεν θα είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά οι χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων βρίσκονται στο ανώτατο επίπεδό τους τεσσάρων ετών και η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας είναι επικίνδυνα κοντά σε επίπεδο χωρίς αξία. Επειδή κατέχουν δισεκατομμύρια ευρώ σε ιταλικά ομόλογα, οι τράπεζες αποτελούν τον ασθενέστερο κρίκο της αλυσίδας. Αυτό σημαίνει ότι μια πτώση της αξίας των ιταλικών ομολόγων θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στον ισολογισμό των δανειστών που τα κατέχουν. Από την περαιτέρω επιδείνωση των ισολογισμών των τραπεζών προς τους Ιταλούς καταθέτες που μεταφέρουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό από τον φόβο μιας κρίσης, διάφοροι παράγοντες θα μπορούσαν να εκθέσουν την ευθραυστότητα των ιταλικών τραπεζών – καθώς επίσης και της ευρύτερης ευρωζώνης.

 

Η μεγάλη εικόνα

Η συνεχιζόμενη δημοσιονομική μάχη μεταξύ των Βρυξελλών και της Ρώμης θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Ιταλίας. Όμως, ο πραγματικός αδύναμος κρίκος στη σύγκρουση αυτή είναι οι τράπεζες της χώρας, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν χρηματοπιστωτική κρίση σε ολόκληρη την ευρωζώνη, λόγω των δισεκατομμυρίων ευρώ ιταλικού χρέους που κατέχουν.

Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 18/11/2018