Μετά τις ευρωεκλογές, η συζήτηση για το χρέος

Της Δέσποινας Συριοπούλου/Επενδυτής

"Είναι απίθανο να έχουμε συμφωνία εντός του Νοεμβρίου. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης μπορεί να φτάσει πιθανότητα μέχρι τον Ιανουάριο ή ακόμα και τον Φεβρουάριο" φέρεται να είπε στα μέλη του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου ο Jeff Anderson, επικεφαλής για την Ευρώπη στην εσωτερική ενημέρωση προς τα μέλη του  οργανισμού που έγινε την Τετάρτη το πρωί, επικεντρώνοντας σε δυο άξονες: τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας και τις σχέσεις μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και τρόικας, οι οποίες, όπως φαίνεται, διάγουν μια περίοδο ευθραύστων ισορροπιών στο δρόμο για την συμφωνία των δυο πλευρών. Πληροφορίες αναφέρουν ότι σύμφωνα με την ενημέρωση που έκανε ο Jeff Anderson στα μέλη του οργανισμού, "οι ευρωπαϊκές αρχές επικεντρώνουν στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν οι αναμενόμενες επιδόσεις στα έσοδα και υπάρχουν προβλήματα στον έλεγχο των δαπανών στο σύστημα υγείας, κάτι που θα χρειαστεί να ξεκαθαριστεί την επόμενη χρονιά. Οι αρχές κάνουν ή τουλάχιστον λένε ότι θα κάνουν κάποιες αλλαγές στο θέμα των φόρων ακινήτων διότι δεν απέδωσε υψηλά έσοδα, όπως είχε αρχικά προβλεφθεί".

Ο επικεφαλής του IIF για την Ευρώπη, από τα όσα είπε, φαίνεται πως κατά την παραμονή του στην Ελλάδα και στις συναντήσεις που είχε με τους οικονομικούς και πολιτικούς  παράγοντες, εισέπραξε την ανησυχία των ελληνικών αρχών για την διαφωνία που υπάρχει σχετικά με το δημοσιονομικό κενό του 2013. Διαπιστώθηκε δηλαδή αρρυθμία στις σχέσεις με τους δανειστές, γεγονός που κύκλοι του IIF θεωρούν ότι "πέρα από το γεγονός ότι υπάρχει έκπληξη, προκαλεί παράλληλα και απογοήτευση".

Σε επίπεδο καθαρά τακτικής, οι άλλοι γνωστοί στην κυβέρνηση οικονομικοί Αμερικανικοί και κυρίως ευρωπαϊκοί κύκλοι,  υποστηρίζουν ότι πέρα από το γεγονός ότι η κυβέρνηση με την στρατηγική που εφαρμόζει πρέπει να κρατά μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας τις όποιες διαφωνίες με την τρόικα, οφείλει παράλληλα, λένε οι συνομιλητές μας,  να κεφαλαιοποιήσει την πρόοδο που έχει γίνει ήδη με την έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Η δημοσιοποίηση της όποιας διαφωνίας σε καθημερινή βάση με την τρόικα δίνει την εντύπωση ότι υπάρχει πρόβλημα αφενός και αφετέρου καταστρέφει τις σχέσεις, έχοντας αντίκτυπο στις αγορές. Επί της ουσίας, οι διαφωνίες εστιάζονται στο διαρκές θέμα των δομικών μεταρρυθμίσεων στο δημόσιο, οι ιδιωτικοποιήσεις και τα μέτρα για την είσπραξη φόρων.

Η πρόοδος είναι δύσκολη, σύμφωνα με αμερικανούς οικονομικούς  αναλυτές , αλλά πλέον έχουν καταλήξει τι μπορεί να γίνει, και ως εκ τούτου η οποιαδήποτε καθυστέρηση δεν δικαιολογείται, ιδιαίτερα στην αναδιάρθρωση του δημοσίου τομέα.  Όταν μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, "ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δώσει πολύ καλά δείγματα γραφής στην τρόικα, η οποία είναι πολύ ευχαριστημένη μαζί του, είναι πιο αποφασιστικός και συνεργάζεται καλύτερα συγκριτικά με τον προκάτοχό του. Ωστόσο προφανώς για πολιτικούς λόγους, ο δημόσιος τομέας συνεχίζει να προστατεύεται την ώρα που ο ιδιωτικός τομέας έχει βάναυσα χτυπηθεί".  

Αναφορικά με το δημοσιονομικό κενό τόσο στον προϋπολογισμό του 2014, η αίσθηση που υπάρχει στο IIF είναι ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει να  υπάρξουν οριζόντια μέτρα, αλλά ένας συμβιβασμός στα στοχευμένα μέτρα. Σε καθαρά πολιτικό επίπεδο, η συμφωνία θα επέλθει δύσκολα, δεδομένου ότι η τρόικα δεν πείθεται από τα "ελαφρά" μέτρα, δεδομένης της αναποτελεσματικότητας των στοχευμένων, ως "κενές υποσχέσεις που δεν εμπεριέχουν πραγματικό χρήμα". Γι' αυτό και επιζητούν κάτι συγκεκριμένο και προτιμούν τις οριζόντιες περικοπές, διότι οι δανειστές γνωρίζουν ότι μπορούν να υπολογίζουν σε αυτές. Οι άλλες είναι πολλά υποσχόμενες που εξαρτώνται από πολλά σε κάθε περίπτωση που δεν μπορούν να γίνουν.  

Αθήνα και δανειστές φαίνεται να τραβούν το χρόνο, με την ευθύνη να βαραίνει, σύμφωνα με πηγές του IIF και τις δυο πλευρές. Την ώρα που η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού του 2014 αναδεικνύεται σε βασικό ζήτημα της διαπραγμάτευσης, την ίδια στιγμή υπάρχει και το σενάριο της κάλυψης του συγκεκριμένου κενού και για το 2014 και για το 2015 από το Ταμείο της Χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, με την απελευθέρωση του πλεονάσματος των χρημάτων που προκύπτει από την μη χρήση του συνολικού ποσού των 50 δις που διοχετεύθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αν και ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράκι έχει απορρίψει έναν τέτοιο ενδεχόμενο, ένα πιθανό σενάριο κάνει λόγο για μια πολιτική απόφαση που θα περάσει μέσα από το eurogroupκαι θα δώσει το πράσινο φως για την μεταφορά των χρημάτων από το ΤΧΣ στην κυβέρνηση. Ωστόσο, το συγκεκριμένο σχέδιο-σενάριο-ενδεχόμενο δεν μπορεί να αρχίσει να δομείται σε πραγματικό χρόνο, πριν από τις αρχές Δεκεμβρίου και την έκθεση της Blackrock για τις ελληνικές τράπεζες και αφού έχει ολοκληρώσει πρώτα τα stress tests. Αν η εν λόγω έκθεση επιβεβαιώσει ότι οι τράπεζες δεν χρειάζονται επιπλέον χρήματα, τότε ενδεχομένως το εν λόγω σενάριο της κάλυψης του δημοσιονομικού κενού του 2014 και 2015 από τα χρήματα των τραπεζών να συζητηθεί σε πολιτικό επίπεδο, σε συνεννόηση και με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ώστε να βρεθεί μια συναινετική λύση που θα ανοίξει το δρόμο της απελευθέρωσης, μεταφοράς και διαχείρισης των χρημάτων από την Ελληνική κυβέρνηση. Εκείνο που ίσως προκαλεί εντύπωση είναι ότι παρά το γεγονός ότι ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ήταν κατηγορηματικός στην απάντησή του για την χρήση των χρημάτων της ανακεφαλαιοποίησης για άλλους σκοπούς, το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο δεν το αποκλείει ως προοπτική -ακόμα και με ελάχιστες ή περισσότερες πιθανότητες εφαρμογής του- και το επισημαίνει. Αν και προσωπικά ο Jeff Anderson φέρεται να εξέφρασε τις αμφιβολίες του προς τα μέλη του IIF  για το "αν θα υπάρξει συμφωνία να απελευθερωθούν αυτά τα χρήματα" φέρεται να επεσήμανε ότι "αν γίνει κάτι τέτοιο και την ίδια στιγμή τα χρήματα που θα έρθουν στην κυβέρνηση από τα warrantsπροστεθούν σε αυτά, τότε ολόκληρο το ποσό των 11 δις του δημοσιονομικού κενού που υποδεικνύει το ΔΝΤ μέχρι το τέλος του 15 θα καλυφθεί μειώνοντας αντίστοιχα το ποσοστό του ΑΕΠ".

Σε ένα παράλληλο επίπεδο το ζήτημα της εκ νέου απομείωσης του χρέους δεν πρόκειται να τεθεί στο τραπέζι της συζήτησης πριν από τις ευρωεκλογές, προσδιορίζοντας τον χρονικό ορίζοντα στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου, μια προοπτική που δείχνει να μην ικανοποιεί ιδιαίτερα την ελληνική κυβέρνηση, και  που ενδεχομένως να θέλει να χρησιμοποιήσει το χαρτί μιας περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους στην προοπτική των…τριπλών εκλογών.