Τα βαθύτερα αίτια του δημοσκοπικού ναδίρ του SPD
Των Βόλφγκανγκ Ντικ / Κώστα Συμεωνίδη
Το σοκ για τους γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες ήταν μεγάλο όταν προ ημερών είδαν για πρώτη φορά τα ποσοστά του κόμματος να υποχωρούν κάτω από το φράγμα του 20%. Ποιοι οι λόγοι της ελεύθερης πτώσης του SPD;
Σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Insa για λογαριασμό της εφημερίδας Bild οι Σοσιαλδημοκράτες φέρονταν να λαμβάνουν μόλις 19,5% στην πρόθεση ψήφου. Η σφυγμομέτρηση προκάλεσε σοκ στην κομματική ηγεσία. Σε συνεδρίαση της Κ.Ο. ο πρόεδρος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ φέρεται μάλιστα να πρότεινε ακόμη και την αποχώρησή του, σε περίπτωση που αυτό θα βοηθούσε το κόμμα.
Μεγάλη μερίδα του κόμματος όμως δεν το επιθυμεί. Αντιθέτως, επιθυμία των περισσοτέρων είναι να γίνει ο νυν αντικαγκελάριος Ζ. Γκάμπριελ, υποψήφιος του SPD για την καγκελαρία στις εκλογές του 2017, αντίπαλος της Άγκελας Μέρκελ.
Πρόβλημα προσώπων;
Στην πραγματικότητα και πολιτικοί αναλυτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα βαθύτερα αίτια της κατακόρυφης πτώσης της δημοτικότητας του SPD δεν σχετίζονται με το πολιτικό προσωπικό. Σύμφωνα με τον Ούβε Γιουν από το Πανεπιστήμιο του Τρίερ και τον Γκέρο Νοϊγκεμπάουερ από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, το πρόβλημα έγκειται περισσότερο στην έλλειψη ενός ξεκάθαρου πολιτικού προφίλ. Γιατί να ψηφίσει ο πολίτης τους Σοσιαλδημοκράτες, αναρωτιούνται οι πολιτικοί επιστήμονες, με τον Ούβε Γιουν να προσθέτει ότι «όσον αφορά στο περιεχόμενο, τα υπόλοιπα κόμματα ήρθαν πολύ κοντά στις θέσεις του SPD».
Το ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης, για παράδειγμα, παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στους Πράσινους και την Αριστερά, όσο και στους Χριστιανοδημοκράτες. «Ο προγραμματικός χώρος που απέμεινε στο SPD έχει συρρικνωθεί σημαντικά». Σε αυτό έρχεται να προστεθεί ότι υπό την Α. Μέρκελ η CDU έχει διαγράψει πολλές συντηρητικές αξίες και απομακρύνεται όλο και περισσότερο ακόμη και από βασικές αρχές της οικονομίας της αγοράς. Στα συμφραζόμενα αυτά οι αναλυτές κάνουν λόγο για ένα είδος «σοσιαλδημοκρατικοποίησης» που φέρνει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τους ίδιους τους Σοσιαλδημοκράτες.
Νωπές οι μνήμες της Ατζέντας 2010
Tην ίδια ώρα εντείνεται κατά τον Γκέρο Νοϊγκεμπάουερ η κοινωνική ανισότητα, την οποία ήθελε να εξαλείψει το SPD. Για πολλούς παραδοσιακούς ψηφοφόρους των Σοσιαλδημοκρατών είναι ακόμη νωπές οι μνήμες από τις βαθιές περικοπές στο κοινωνικό κράτος, τις οποίες αποφάσισε και υλοποίησε το κόμμα στο πλαίσιο της περιβόητης Ατζέντας 2010 του Γκέρχαρντ Σρέντερ. Πολλοί κατηγορούν το SPD ότι με την τότε πολιτικής του «πρόδωσε» τις παραδοσιακές αξίες του κόμματος, «θάβοντας» την κοινωνική δικαιοσύνη.
Οι Σοσιαλδημοκράτες δεν κατάφεραν καν να αξιοποιήσουν προς όφελός τους την εισαγωγή του κατώτατου μισθού και τη σύνταξη στα 63, θέματα που κυριάρχησαν στην τελευταία προεκλογική τους ατζέντα. «Η Άγκελα Μέρκελ κατάφερε να πουλήσει αυτά τα θέματα ως δικές της επιτυχίες», λέει ο Νοϊγκεμπάουερ».
Οι ψηφοφόροι δεν ταυτίζονται με τους ακαδημαϊκούς
Παράλληλα έχει συρρικνωθεί σημαντικά και η παραδοσιακή εκλογική πελατεία του SPD, η οποία προέρχεται από την μαχόμενη συνδικαλιστική εργατική τάξη. «Αυτό σχετίζεται και με αλλαγές στο κόμμα, στην ηγεσία του οποίου έχουν επιβληθεί άτομα με ακαδημαϊκή μόρφωση», λέει ο Ούβε Γιούν.
«Οι χρυσές εποχές της σοσιαλδημοκρατίας έχουν παρέλθει», σχολιάζει ο Γκέρο Νοϊγκεμπάουερ. Αυτό που της έδινε παλαιότερα ώθηση, η μάχη για τα κοινωνικά στάνταρ, δεν πρόκειται να επιστρέψει σε εκείνη τη μορφή».
Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνουν αναλυτές, οι γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες περνούν σε μια φάση περισυλλογής, κατά την οποία θα πρέπει να αποσαφηνιστεί το προφίλ του κόμματος αλλά και να αναδειχθούν και πάλι πρόσωπα που θα καταφέρουν να ενθουσιάσουν και να πείσουν τους ψηφοφόρους.
